Zorgautoriteit raadt centralisatie van kinderhartchirurgie af

Het zou volgens voormalig zorgminister Hugo de Jonge (CDA) het beste zijn om operaties van kinderen met een aangeboren hartafwijking te concentreren in twee ziekenhuizen. Toch adviseert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) deze specialistische zorg te houden zoals het nu is. Verdeeld over vier ziekenhuizen. De rest van de zorg zal verslechteren door centralisatie.

Dat stelt de NZa in een langverwachte analyse. En dat is, op zijn zachtst gezegd, opmerkelijk. Al zo’n 30 jaar discussiëren de vier academische ziekenhuizen (in Rotterdam, Utrecht, Leiden en Groningen) over wie het beste kinderharten opereert. Maar over één ding zijn ze het eens: de kwaliteit van die ingrepen is het best als het op twee of drie plekken gebeurt. Chirurgen kunnen zo hun kennis over zeer specialistische operaties delen.

Daarom besloot De Jonge het Erasmus MC in Rotterdam en het UMC in Utrecht aan te wijzen als de ziekenhuizen die de kinderhartoperaties ‘mogen’ uitvoeren. Daarop volgde kritiek. Alleen dergelijke specialistische zorg in de Randstad uitvoeren zou gevaarlijk zijn voor kinderen met hartproblemen in het noorden, zei Groningen. Dodelijk zelfs. In Rotterdam zeggen de specialisten juist dat kinderen eerder overlijden als de zorg niet gecentraliseerd wordt.

Grote en onomkeerbare gevolgen

Nu adviseert de NZa dringend om niet over te gaan op centralisatie. Dat zou ‘grote en onomkeerbare gevolgen’ hebben voor de getroffen ziekenhuizen. Allereerst moeten patiënten uit het noorden langer reizen. En als Groningen de kinderhart-ingrepen verliest, heeft dat ook gevolgen voor de acute zorg die het ziekenhuis levert aan volwassenen met hartproblemen. Het UMCG is het enige academische centrum in Noordoost-Nederland met de juiste expertise. Het wegvallen van de kinderhartchirurgie is volgens de NZa ‘een bedreiging van de continuïteit van (acute) zorg voor zowel volwassenen als kinderen’.

De medisch specialisten die in ‘hun’ ziekenhuis willen blijven, krijgen in het geval van centralisatie andere taken. Of ze moeten ergens anders gaan werken. In dat geval zou het ziekenhuis hun kennis verliezen. Nagenoeg alle verpleegkundigen hebben bovendien aangegeven niet te willen verhuizen, waardoor het voor de ziekenhuizen in Rotterdam en Utrecht, die de kinderhartoperaties zouden ‘krijgen’, moeilijk zou worden om gespecialiseerde verpleegkundigen te vinden.

Ook brengt de centralisatie van de kinderhartchirurgie de status van academisch ziekenhuis van het LUMC in Leiden in gevaar, zegt de NZa. Twee derde van de patiënten op de kinder-ic ligt daar vanwege hartproblemen. Als de kinderen ergens anders heengaan kan de kinder-ic wellicht niet openblijven. In dat geval zou het LUMC de academische status als kinderziekenhuis kunnen verliezen.

Ziekenhuizen moeten beter en meer samenwerken

De zorg voor mensen met aangeboren hartafwijkingen is wel kwetsbaar, benadrukt de NZa. Er zijn te weinig artsen met voldoende kennis en ervaring. Ook voeren ze niet vaak behandelingen uit, omdat het gaat om zeldzame aandoeningen. De toezichthouder wil dat de ziekenhuizen ‘beter en meer gaan samenwerken’. Niet alleen op het gebied van kinderhartoperaties, maar in alle specialistische zorg.

De zorgautoriteit stelt zelf voor om Nederland in twee helften te verdelen. In het noorden zouden het UMCG, het LUMC en Amsterdam UMC moeten samenwerken. Het zuiden zou bestaan uit Erasmus MC, UMC Utrecht, Radboudumc in Nijmegen en Maastricht UMC. Hoe dat zou moeten gebeuren staat niet in het rapport.

Minister Kuipers komt begin 2023 met een definitief besluit.

Lees ook:

Ouders vrezen sluiting kinderhartchirurgie in Groningen: ‘Dit kunnen ze gewoon niet maken’
Als het aan demissionair minister Hugo de Jonge ligt, verdwijnt de kinderhartchirurgie uit het noorden van het land. Wat betekent dat voor ouders en kinderen die onder behandeling zijn in het UMC Groningen?

Ziekenhuizen protesteren tegen gedwongen sluiting van afdelingen kinderhartchirurgie

De umc’s van Amsterdam, Leiden en Groningen verzetten zich tegen het besluit van minister Hugo de Jonge om hun afdelingen voor kinderhartchirurgie te sluiten.