Waarom is stoppen met roken voor vrouwen moeilijker dan voor mannen?

Vrouwen stoppen net zo vaak met roken als mannen, maar toch grijpen ze vaker weer naar een sigaret. Dat terwijl roken voor vrouwen schadelijker is. Ook komen rokende vrouwen eerder in de overgang.

Op sociale media wemelt het van de girlsmokers, van meiden en jonge vrouwen die stoer een sigaret in de lucht houden en zelfverzekerd in de camera kijken. Ziehier de vrouwelijke versie van de ooit zo populaire Marlboro man, aldus antirookorganisaties.

Of deze meiden door de tabaksindustrie worden betaald, is niet altijd duidelijk. Wel staat vast dat vrouwen in de afgelopen decennia een heuse inhaalslag hebben gemaakt. Rookten in 1980 23 procent van de vrouwen tegenover 50 procent van de mannen, vorig jaar was dat 17 tegenover 25 procent volgens het Trimbos Instituut.

En die inhaalslag is slecht nieuws. Op de eerste plaats omdat elke roker er één te veel is, maar ook omdat vrouwen er moeilijker van afkomen. Zij doen net zoveel stoppogingen, maar vallen veel vaker terug dan mannen.

Dat heeft niet zozeer met wilskracht te maken maar met het feit dat vrouwen vaak om een andere reden roken dan mannen, zegt huisarts Hedwig Vos, tevens onderzoeker aan het Leiden UMC. “Bij mannen draait het meer om de verslaving aan nicotine. Vrouwen zijn evengoed verslaafd maar bij hen speelt de emotionele beloning een grotere rol. Zij steken een sigaret op om zich beter te voelen, om stress, angst of somberheid te verdrijven.”

En dan is stoppen lastiger. Vos: “Voor mannen is na een paar weken, als de lichamelijke verslaving is weggeëbt, het ergste achter de rug. Rook je echter om stress de baas te worden, dan is stoppen moeilijker, want dat veroorzaakt juist stress. Vrouwen moeten de strijd aan met zichzelf, mannen met hun omgeving. Mannen moeten vooral riskante triggers vermijden als de kroeg en rokende vrienden.”

Angst om aan te komen

Ook wat betreft nicotinepleisters en -kauwgom trekken vrouwen aan het kortste eind. Die werken beter bij mannen, zegt Vos. “Vrouwen hebben meer baat bij antirookpil Champix, maar die is uit de handel genomen, omdat er een kankerverwekkende stof in zat. Er komt nu een nieuw middel.”

De angst om aan te komen, speelt vrouwen ook parten. “Maar mannen zijn daar eveneens gevoelig voor. Alleen verschilt de achterliggende reden. Mannen vinden een buik vooral onhandig, omdat die in de weg kan zitten, vrouwen willen niet aankomen om esthetische redenen.”

En grijpen dan dus weer naar de sigaret. Dat terwijl roken voor hen schadelijker is dan voor mannen. “De laatste decennia zien we een enorme toename van longkanker bij vrouwen. Ze zijn meer gaan roken, maar ze krijgen ook sneller kanker. Dat is een kwestie van biologie, maar waarschijnlijk ook van rookgewoonten. Vrouwen roken vaker mildere sigaretten, waaraan je steviger moet trekken om dezelfde hoeveelheid nicotine binnen te krijgen. Daardoor dringen teer en andere, toxische stoffen wellicht dieper de longen binnen en veroorzaken zo andersoortige schade.”

Tevens komen vrouwen die roken twee jaar eerder in de overgang, blijkt uit Amerikaans onderzoek. “Dat komt doordat ze over minder vrouwelijke hormonen beschikken als oestrogenen. Die hebben een beschermend effect op de eicelvoorraad. Bij rokende vrouwen slinkt die voorraad sneller, waardoor de overgang zich eerder aandient.”

Vos heeft ook gerookt en raadt jonge vrouwen aan om de blik op de toekomst te richten. “Mij hielp dat in ieder geval. Ik was huisarts-in-opleiding en wilde later als dokter niet het slechte voorbeeld geven. Maar je kunt je evengoed afvragen of je een rokende moeder wil zijn. Ik denk dat alle rokers liever niet zouden roken.”