Positief getest, maar toch geen corona: hoe erg is dat?

Dat de coronatest niet feilloos is, wisten we al. Zoals bij iedere test, krijgt een aantal mensen onterecht een positieve uitslag (besmet), en aan ander deel ten onrechte een negatieve (niet besmet). Over de fout-positieve uitslagen laaide het debat vrijdag op. NRC berekende, met hulp van het RIVM, dat op dit moment ongeveer 15 procent van de mensen met een positieve testuitslag geen corona heeft. Het gaat dan om rond de 900 van de 5400 positieve tests deze week, bevestigt het RIVM.

Critici van de corona-aanpak zien daarin hun gelijk bevestigd: het is volgens hen veel minder erg gesteld met de epidemie dan uit de cijfers blijkt.

Hoe zit het nu precies? Het probleem van een hoog aantal fout-positieve tests is iets dat vooral op dit moment in de epidemie speelt. Aan de ene kant worden er nu in Nederland meer mensen getest dan ooit tevoren. Aan de andere kant is het aantal mensen dat zich laat testen en werkelijk Covid-19 heeft – ondanks de stijging van de afgelopen weken – nog altijd relatief laag: zo’n 3 procent.

Eén pechvogel test ten onrechte positief

Dat betekent dat op dit moment veel mensen die de teststraat doorlopen, geen corona hebben. Bij een deel van hen zal de uitslag toch positief zijn.

De specificiteit van de test geeft aan hoe vaak dat gebeurt. Volgens het RIVM is die bij de door de GGD gebruikte test 99,5 procent. Stel, je jaagt een groep van 200 mensen, die geen van allen corona hebben, door een teststraat. Dan krijgen gemiddeld 199 van hen een juiste uitslag: negatief. Maar één pechvogel test ten onrechte positief.

Het aantal testen in Nederland is nu opgelopen tot ruim 180.000 per week, waarbij het overgrote deel van de teststraatgangers (zo’n 97 procent) geen corona heeft. Dan is het onvermijdelijk dat het aantal fout-positieven stijgt: zowel hun absolute aantal, als hun aandeel in de totale groep met een positieve uitslag. Dat probleem speelt niet alleen bij corona, maar bij elke grootschalige medische screening op een relatief zeldzame aandoening.

Snel clusters en regionale brandhaarden zien

Is dat nu erg, in het geval van corona? Enerzijds wel: de fout-positieve uitslagen vragen ten onrechte capaciteit bij het bron- en contactonderzoek van de GGD’s. De betrokkenen blijven voor niets thuis, en hun omgeving wordt gewaarschuwd voor een risico dat ze niet hebben gelopen. Op landelijke schaal hebben we door het aantal fout-positieven een minder goed beeld van de ontwikkeling van het aantal besmettingen.

Aan de andere kant is dat zicht nu eenmaal altijd incompleet. Terwijl steeds meer mensen zonder klachten naar de teststraat gaan, meldt nog altijd maar een derde van de Nederlanders mét klachten zich daar. Dat zorgt mogelijk weer voor een onderschatting van het aantal besmettingen. Bovendien: of het aantal besmettingen afgelopen week nu 5400 was, of een paar honderd minder of meer, dat maakt voor het de corona-aanpak niet zo gek veel uit.

Het belangrijkste doel van het testen is om snel clusters en regionale brandhaarden te zien, zodat de lokale overheid waar nodig kan ingrijpen. Daarvoor is het optreden van fout-positieve uitslagen geen belemmering.

Overigens is er een manier waarop we allemaal helpen het aantal fout-positieve uitslagen terug te dringen, zegt het RIVM: door alleen met klachten naar de teststraat te gaan.

Lees ook:

Geen klachten, tóch testen: een grote groep ‘prettesters’ veroorzaakt tekorten bij de GGD

Het testsysteem voor het coronavirus loopt vast. Zijn mensen die zich zonder klachten laten testen de schuldigen voor de lange wachttijden?