Petitie tegen verspilling van jaarlijks 100 miljoen aan medicijnen

Ongebruikte medicijnen die de apotheek hebben verlaten moeten opnieuw kunnen worden gebruikt, vindt een groep apothekers, dokters en andere zorgprofessionals die dinsdag een petitie aan de Tweede Kamer aanbieden. Op dit moment is dat verboden. Mede hierdoor wordt in Nederland jaarlijks voor zo’n 100 miljoen euro aan medicijnen verspild.

Europese regelgeving verbiedt het opnieuw uitgeven van geneesmiddelen om te voorkomen dat een patiënt mogelijk vervalste medicijnen krijgt. Elk doosje krijgt daarom een streepjescode die in een databank is geregistreerd. Wanneer de apotheker het doosje bij uitgifte scant, kan het niet meer opnieuw verkocht worden, zelfs als deze ongeopend wordt teruggebracht.

Iemand die ongebruikte medicijnen opnieuw uitgeeft loopt het risico op een celstraf van maximaal 8 jaar of een boete. Dat geldt ook wanneer er een tekort aan de geneesmiddelen is of tijdens een crisissituatie, zoals de aardbeving in Turkije of de oorlog in Oekraïne.

‘Soms krijgt iemand voor drie maanden mee, terwijl hij twee weken nodig heeft’

Gepensioneerd huisarts Walter Schrader, een van de initiatiefnemers van de petitie, weet er alles van. Afgelopen zomer probeerde hij tevergeefs met een groep anderen een busje door lokale artsen aangevraagde medicijnen naar het oorlogsgebied in Oekraïne te rijden. Hij werd gewezen op het feit dat de actie illegaal was en dat hij gevaar liep op een gevangenisstraf van maximaal 8 jaar als hij door zou gaan. Daarop werd het initiatief geannuleerd.

Schrader hoopt dat dit soort acties, mede door de petitie, in de toekomst wel mogelijk zullen zijn. Daarnaast vindt hij het belangrijk dat er bewuster met geneesmiddelen omgegaan wordt. Allereerst zou er gekeken moeten worden naar de hoeveelheid van medicijnen die worden voorgeschreven, zegt hij. “Soms krijgt iemand voor drie maanden aan doosjes mee, terwijl hij maar voor twee weken nodig heeft.”

Verkeerde houdbaarheidsdatum

Volgens de dokter klopt ook de houdbaarheidsdatum van veel pillen en capsules niet. Hij verwijst naar een onderzoek van de American Medical Association (AMA) naar de houdbaarheid van geneesmiddelen. De medicijnen werden getest op veiligheid gedurende een langere periode. Het bleek dat sommige producten een stuk langer gebruikt kunnen worden dan uit de houdbaarheidsdatum blijkt. Bij bijna 90 procent van de 122 producten kon de datum met meer dan één jaar worden verlengd.

Daarnaast zou het goed zijn als er onderzoek komt naar de mogelijkheid om medicijnen opnieuw uit te geven, zegt Schrader. Dat zou betekenen dat ongeopende doosjes terug naar de apotheek gebracht kunnen worden en daarna opnieuw verkocht of herverdeeld.

Op zich een mooi idee natuurlijk, maar er zitten ook wat risico’s aan. Sommige apothekers zeggen dat je nooit zeker kan weten of de geneesmiddelen juist bewaard worden. Misschien hebben ze wel op een verwarming gelegen, bijvoorbeeld. Schrader zegt dat dat zeker een risico is, en dat er daarom onderzoek nodig is naar de juiste manier van het opnieuw uitgeven van medicijnen.

Schadelijk voor het milieu

Apotheker Annemieke Horikx van apothekersvereniging KNMP vindt ook dat er iets tegen de verspilling van medicijnen gedaan moet worden. Niet alleen omdat het ‘gewoon’ zonde is, maar ook omdat het overschot aan medicijnen is schadelijk is voor het milieu. Daarnaast is het volgens Horikx belangrijk dat er een mogelijkheid komt om medicijnen naar rampgebieden te sturen, maar alleen in goed overleg, zodat het duidelijk is wat er nodig is. “In het verleden hebben we gezien dat mensen ongecontroleerd paracetamol naar rampgebieden gingen sturen. Dat was niet nodig en werd uiteindelijk weggegooid. Daardoor ontstond er chemisch afval.”

Groen voorschrijven in de ggz, dat is toch vooral een kwestie van lange adem

Hyperactieve waterkreeftjes, timide vissen: het waterleven wordt verstoord door uitgespoelde psychofarmaca. Dimence Groep zoekt naar een oplossing.

Waterleven raakt van slag door antidepressiva en angstremmers

Hoge concentraties kalmeringsmiddelen en antidepressiva vormen een risico voor het leven in sloten en plassen. Dit blijkt uit het eerste onderzoek naar psychofarmaca in Nederlands oppervlaktewater.