OMT adviseert voor korte periode om de botte bijl van de lockdown te hanteren

Bioscopen en theaters zouden dicht moeten, evenementen worden geschrapt, de horeca moet rekening houden met vroegere sluitingstijden en het OMT denkt aan aanpassen van de groepsgrootte. De scholen kunnen openblijven. De maatregelen moeten volgens het OMT voor iedereen gelden, gevaccineerd of niet. Na de korte lockdown zou Nederland moeten overgaan op een 2G-beleid waarbij alleen toegang mogelijk is na vaccinatie of genezing van covid. Testen is dan niet meer voldoende om een qr-code te krijgen.

Deskundigen hielden hier al rekening mee. Onder wie Bert Niesters, viroloog aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), en Jochen Mierau, gezondheidseconoom aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).

Niesters en Mierau zijn kritisch op de aanpak van het kabinet dat te laat reageert waardoor het niet ontkomt aan harde maatregelen.

Sturen in verkeerde richting

Mierau ziet tot zijn ongenoegen hoe het kabinet weer probeert om op zorgcapaciteit te sturen. “Dat gaat tegen alle richtlijnen in. Stel dat het kabinet een huisarts was geweest en een patiënt zou langskomen met klachten die de arts volgens een protocol op een bepaalde manier moet behandelen. Als de huisarts zegt: we gaan iets anders proberen, komt hij voor de tuchtraad. Nu hebben we een kabinet dat systematisch de adviezen van de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, en de European Centre for Disease Prevention and Control naast zich neerlegt. Dan loop je achter de feiten aan krijg je een situatie waarin alleen zware maatregelen het virus nog onder controle kunnen krijgen.”

Veel te laat zijn ook de woorden die Niesters gebruikt. “Hoe langer je wacht, hoe harder je moet ingrijpen.” Dat is een les die het kabinet al had kunnen leren na eerdere golven.” Tijdens die eerdere golven waren er geen vaccins. Dat scheelt. Tijdens eerdere golven was er ook geen griep. Ditmaal waarschijnlijk wel, waarschuwt Niesters. “De luchtweginfecties komen binnen, influenza is meer dan reëel. Een lockdown, dat moet op een gegeven moment.”

Eerst indammen, dan stabiliseren

Het OMT-advies dat is gelekt naar de NOS, is strenger dan verwacht. Het is de vraag of het kabinet het advies overneemt. De maatregelen die werden verwacht, gingen over de boosterprik, de coronapas en een 2G-beleid (waarin de samenleving alleen open is voor mensen die ofwel zijn gevaccineerd of zijn genezen van covid). Dat zal volgens Mierau het tij niet keren. Dat zijn maatregelen om het virus op een bepaald niveau te stabiliseren. Dat is met de huidige hoge aantallen niet wenselijk. Eerst moeten de besmettingen en de ziekenhuisopnames naar beneden.

Niesters zou voor een streefgetal van het aantal besmettingen willen opteren. “We zitten nu op 12.000. Ernst Kuipers noemde vorige week 4000. Ik denk aan 2500 besmettingen per dag. Het zal goed zijn als het RIVM met een streefgetal komt.” Met die aantallen kunnen de ziekenhuizen blijven functioneren en de reguliere zorg blijven leveren.

Hoe je daar komt? Via de botte bijl van de lockdown, met sluitingen en bezoekbeperkingen. “We kennen het palet”, zegt Mierau. “We hebben nieuwe instrumenten om te stabiliseren, zoals de coronapas en de boosters, maar het instrumentarium om het virus in te dammen blijft hetzelfde.”

Thuiswerken

Een van die bekende instrumenten is thuiswerken. Een substantieel deel van de besmettingen komt van de werkplek. Voor Mierau is het onbegrijpelijk dat het kabinet er na twee jaar pandemie niet in is geslaagd om thuiswerken wettelijk af te dwingen. “Met een pennenstreep kun je alle scholen sluiten. Maar het kabinet heeft niet geregeld dat je alleen op het werk mag komen als jouw baas dispensatie heeft gekregen van de veiligheidsregio. Het is goed om nu na te denken over specifieke maatregelen, maar ook goed om na te denken waarom we toch altijd achter de feiten aan lopen.”

Centrale regie en daadkracht, dat is wat Niesters vooral mist. “Dat zie je bijvoorbeeld terug in de discussie rond carnaval. Elke veiligheidsregio of stad heeft zijn eigen beleid. Noord- en Midden-Limburg zeggen: het mag niet. Zuid-Limburg volgde onder druk van ziekenhuizen een dag later. Maar in Noord-Brabant gaat carnaval wel door.”

Uitkomst van ons gedrag

Voor de maatregelen van komende vrijdag kijkt het kabinet naar het gedrag van burgers. “Daar komt uit dat we ons niet aan de maatregelen houden”, zegt Niesters. “Daar heb je geen onderzoek voor nodig. Kijk naar de besmettingscijfers die elke dag om half vier bekend worden gemaakt, dat is de uitkomst van ons gedrag.”

Hoe kan het ook anders, met adviezen die te vrijblijvend zijn. “Kijk naar de klimaatdemonstratie afgelopen weekend. Bijna niemand droeg een mondkapje. We hebben die daadkracht en centrale regie echt nodig.”

Lees ook:

Kan er tijdens een griepgolf een lockdown komen? Vijf vragen over het komende griep-seizoen

De eerste vaccinaties tegen griep zijn gezet. Moeten we ons over dat bekende virus komende winter meer zorgen maken dan voorheen?