Met HPV-vaccin beschermen jongens niet alleen meisjes maar ook zichzelf. ‘Het virus kan ook peniskanker veroorzaken’

Het RIVM begint deze week een nieuwe vaccinatiecampagne tegen het humaan papillomavirus (HPV), dat onder andere baarmoederhalskanker kan veroorzaken. Daarbij richt het instituut zich op nieuwe doelgroepen. Zo kunnen meisjes straks vanaf 10 jaar gevaccineerd worden, dat is nu nog 13 jaar. En bovendien werden gisteren voor het eerst uitnodigingsbrieven voor de vaccinatie naar jongens verstuurd. Ongeveer een miljoen jongens tussen de 10 en 18 jaar kunnen zich de komende twee jaar laten inenten. Waarom moeten ze dat eigenlijk gaan doen?

“HPV is een seksueel overdraagbaar virus en zeer besmettelijk” , zegt Oscar Brouwer, uroloog in het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis in Amsterdam en gespecialiseerd in peniskanker. “Deze vaccinatie is effectief voordat je besmet raakt. Vandaar dat het RIVM zich tot jongeren richt.” Ieder jaar krijgen ongeveer vierhonderd mannen kanker door HPV, Brouwer ziet de voorbeelden dagelijks terug zijn praktijk. “Het is bekend dat het virus baarmoederhalskanker kan veroorzaken, maar minder mensen weten dat dit ook geldt ook voor mond- en keelkanker, anuskanker en peniskanker.”

Komt peniskanker vaak voor in Nederland?

“Peniskanker komt ongeveer 175 keer per jaar voor in Nederland, een derde tot de helft van de gevallen wordt veroorzaakt door HPV. Het is dus zeldzaam, maar tegelijkertijd nemen de aantallen de afgelopen jaren snel toe, met name onder jongere mannen. We denken dat dit te maken heeft met HPV. De ziekte heeft veel impact en als het uitzaait, is het vaak niet meer te genezen. Het vaccin kan dit helpen te voorkomen.”

Is die toename de reden voor het nieuwe vaccinatieprogramma?

“Nee, dat stond al langer gepland. Jongens worden opgeroepen want voor deze kankersoorten geldt: voorkomen is beter dan genezen. Daarnaast is slechts een gedeelte van de meisjes tot 18 jaar gevaccineerd tegen HPV, zij kunnen er baarmoederhalskanker van krijgen. Door de jongens te vaccineren, worden deze meisjes ook beter beschermd, dat is het verhaal wat we inmiddels ook wel kennen van de coronavaccinaties.”

Waarschuwen voor zeldzame kankersoorten, is dat de juiste manier om kinderen aan te zetten tot vaccinatie?

“Angst aanpraten is natuurlijk nooit het doel om iemand over te halen. Ik snap heel goed dat jongeren denken: ‘moet ik het wel doen, het blijft tenslotte een zeldzame ziekte’. Op die manier is de situatie vergelijkbaar met corona, de kans dat je er als kind erg ziek van wordt is klein. Maar als dit wel gebeurt, kan het heftige gevolgen hebben. Een vaccinatie is weinig moeite en kan die problemen voorkomen. Maar natuurlijk ben ik ook partijdig want ik zie iedere dag het leed, veroorzaakt door deze vormen van kanker.”

Er komen bijna 1,6 miljoen jongens en meisjes in aanmerking voor de vaccinatie. Gaan zij zich allemaal laten prikken, denkt u?

“Inmiddels weten we allemaal hoe moeilijk het is mensen te bereiken voor vaccinatie. Toch is dit HPV-vaccin heel anders dan het coronavaccin. Het wordt al ruim tien jaar gebruikt, dus daar hoeft men zich niet door te laten afschrikken. Daarnaast denk ik dat de vaccinatiecampagne misschien niet iedereen zal bereiken, maar mensen wel meer kan leren over HPV. In mijn praktijk zie ik dat mensen met bijvoorbeeld peniskanker helemaal niet weten dat het virus zo besmettelijk is en heftige gevolgen kan hebben.”

Lees ook:
Tieners uitgenodigd voor prikken tegen virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt