Hoewel het over het algemeen iets beter gaat met de ziekenhuizen van Nederland, zitten er elf in de gevarenzone. Dat blijkt uit de jaarlijkse financiële stresstest.
De meeste ziekenhuizen doen het goed, maar bij vijf ziekenhuizen zijn er zorgen over het voortbestaan. Elf ziekenhuizen waren afgelopen jaar financieel ongezond. Dat blijkt uit de financiële stresstest van BDO Accountants en Adviseurs, dat voor de tiende keer de jaarverslagen van algemene ziekenhuizen onder de loep nam.
Het gezamenlijke resultaat van de 64 ziekenhuizen in Nederland groeide afgelopen jaar ten opzichte van 2017 met 63 miljoen euro naar 274 miljoen. De helft van de ziekenhuizen krijgt van BDO een 8 of hoger. Die cijfers bepalen de accountants op basis van de solvabiliteit, liquiditeit en het rendement van ziekenhuizen.
Wat vooral opvalt, zegt Chris van den Haak van BDO, is dat grote en middelgrote ziekenhuizen het goed doen – hun resultaat stijgt – terwijl het resultaat van kleinere ziekenhuizen juist daalt: met gemiddeld 20 procent. Dat streekziekenhuizen worstelen om overeind te blijven, is al langer een ontwikkeling in ziekenhuisland.
Vorige week werden Drenthe en Groningen nog opgeschrikt door het nieuws dat Treant Zorggroep, waar drie ziekenhuizen uit de regio onder vallen, vijfhonderd banen schrapt. Dat gebeurt om de zorg in de regio te kunnen behouden voor de komende tien jaar. Treant Zorggroep krijgt een 6 in de stresstest van BDO. “Je kunt zeggen: zij hebben tijdig maatregelen genomen”, zegt Van den Haak.
Het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer scoorde het slechtst, een 2
Het slechtst uit de stresstest kwam het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer, dat kreeg een 2. In 2017 was het ziekenhuis ook al ongezond: het kreeg toen een 3. Ook het Ommelander Ziekenhuis Groningen had een slecht jaar: het kreeg een 4, terwijl het in 2017 nog een 8 kreeg.
Dat elf ziekenhuizen vorig jaar niet financieel gezond waren, hoeft niet te betekenen dat ze op omvallen staan. De slechte cijfers kunnen ook komen door een grote investering, zoals in een nieuw gebouw. Zeven van de elf ziekenhuizen krijgen echter voor het tweede jaar op rij een onvoldoende. “Dan is er wel echt iets aan de hand”, aldus Van den Haak.
Bij vijf ziekenhuizen bestaan volgens de accountant die de jaarrekening controleert wel risico’s wat betreft de continuïteit. Het gaat om Amstelland in Amstelveen, het Medisch Spectrum Twente, het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen, het Zaans Medisch Centrum in Zaandam en het Tergooi Ziekenhuis met vestigingen in Hilversum en Blaricum.
Maar over de gehele linie gaat het beter met de ziekenhuizen, om de simpele reden dat een aantal ziekenhuizen dat het slecht deed afgelopen jaar omviel, zegt Frank van der Lee, die meewerkte aan de stresstest. “Daar kun je alles van vinden, maar je kunt niet alles overeind houden.”
Ziekenhuizen worden handiger in het ophouden van hun eigen broek
Ook speelt een aantal fusies mee, aldus Van der Lee, waardoor de slechte resultaten van een ziekenhuis dat is opgegaan in een ander verwateren in het geheel. Een andere factor is volgens hem betere bedrijfsvoering: ziekenhuizen worden steeds handiger in hun eigen broek ophouden.
Hoewel het dus met het grootste deel van de ziekenhuizen financieel goed gaat, is het gevaar voor een ‘zorginfarct’ niet geweken, aldus BDO. Dat komt onder andere doordat de personeelskosten maar blijven oplopen, omdat er door tekorten een beroep op veel dure flexwerkers moet worden gedaan.
Ook waren de investeringen van ziekenhuizen ‘historisch laag’, aldus BDO: slechts 6 procent van de omzet werd geïnvesteerd in bijvoorbeeld innovatie, terwijl dat in eerdere jaren wel tot 40 procent opliep. “Je zou denken dat ziekenhuizen veel moeten investeren in nieuwe technologie om toekomstbestendig te blijven”, aldus Van den Haak.
Volgens BDO laat dit zien dat het huidige businessmodel van ziekenhuizen niet duurzaam is. Dan mogen de cijfers nu mooi zijn, op langer termijn kunnen er wel degelijk problemen ontstaan.
Ziekenhuizen met een onzekere toekomst: wat is er aan de hand?
Amstelland
In 2017 stond het Amstelland op instorten, nu krijgt het een 8. Maar ondanks een ‘reddingsplan’, nieuwe contracten met zorgverzekeraars en de belofte dat het na een reorganisatie binnen drie jaar financieel gezond is, blijft continuïteit een punt van zorg.
Medisch Spectrum Twente
Van een 3 naar een 6: waar het in 2016 nog een verlies van 17 miljoen noteerde, sloot het 2018 af met een positief resultaat van 4,8 miljoen euro. Maar er is meer investeringsruimte nodig.
Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Dit ziekenhuis kreeg weer een 5. Een woordvoerder laat weten dat het CWZ sinds eind 2017 werkt met een nieuw elektronisch patiëntendossier. Dat proces kostte veel geld. Volgens de woordvoerder heeft het ziekenhuis inmiddels de juiste maatregelen getroffen om de continuïteit te waarborgen.
Zaans Medisch Centrum
Dit ziekenhuis scoorde de afgelopen drie jaar een onvoldoende. In Zaanstad is 2017 een gloednieuw ziekenhuis verrezen. Daardoor heeft het ziekenhuis hoge kapitaallasten, stelt het in het rapport van BDO. Een woordvoerder van het ZMC zei in een reactie: “Omdat we de lening aan de banken geleidelijk aflossen, zal onze financiële positie elk jaar beter worden”.
Tergooi Ziekenhuis
In 2018 kreeg het een 7, maar het Tergooi ‘gaat van twee locaties naar één geheel nieuwe’, laat een woordvoerder weten. “Om dat mogelijk te maken moeten we heel veel meer presteren. Maar wij maken ons geen zorgen over de continuïteit.”
Lees ook:
Vijfhonderd banen geschrapt in drie ziekenhuizen: ‘Dit gaat levens kosten’
Treant Zorggroep schrapt vijfhonderd banen in drie ziekenhuizen in Drenthe en Groningen, werd dinsdag bekend. In het Bethesdaziekenhuis in Hoogeveen maken medewerkers zich zorgen over de toekomst.
