Elke ochtend een vliesje in je keel, moet ik me zorgen maken?

De meeste kriebels in de keel scharen artsen onder het ‘globusgevoel’. En nee, het is zelden keelkopkanker, de ware oorzaak is vaak veel onschuldiger.

Ze heeft er al jaren last van, een “vliesje in de keel”, zoals deze Trouw-lezer (79) het zelf noemt. Elke ochtend is het raak: kuchen, hoesten en voortdurend de keel schrapen. Haar stem is krakerig en hees, zingen lukt haast niet meer. Veel van haar leeftijdgenoten hoort ze er ook over klagen. Hoe ontstaat zo’n vliesje eigenlijk? Is er iets aan te doen? Of heeft het te maken met veroudering?

“Wij noemen dat het globusgevoel”, zegt Bas op de Coul, KNO-arts in het KNO Medisch Centrum in Waardenburg. Globus is latijn voor bol of bal. “Het duidt op alles wat je in je keel kunt voelen en lastig te duiden is. Een moedervlek zie je en kun je weg laten halen, maar een brok in je keel is ongrijpbaar. Tegelijk word je daar de hele dag aan herinnerd, als je je stem gebruikt of slikt.”

Het komt vaak voor, zegt Op de Coul, vooral bij veertigplussers. Ligt de oorzaak boven of beneden, vraagt een KNO-arts zich al snel af. “Loopt er snotterigheid van boven, vanuit de neus, naar de keel? Of zit de oorzaak beneden: in de luchtpijp, slokdarm of nog lager, in de maag? Of ertussenin, bij het strottenhoofd?”

Bij ouderen is er meestal niet zo veel aan de hand

Sommige mensen raken ongerust en komen in een vicieuze cirkel terecht, zegt Op de Coul. “Ze vragen zich af wat het is, gaan er meer op letten, voelen daardoor de kriebel of brok nog duidelijker en maken zich ernstige zorgen. Tot aan keelkopkanker aan toe.”

Maar zo’n vaart loopt het meestal niet, want bij veel ouderen is er niet zo veel aan de hand, zegt Op de Coul. “De meesten drinken te weinig. Ze moeten 1,5 liter vocht innemen, maar dat lukt veel mensen niet. Daardoor droogt hun keel uit, helemaal als je de hele dag door je mond ademt, zoals veel ouderen doen. De ene koffie na de andere helpt ook niet, maakt de keel alleen maar droger. Een vliesje is dan niets anders dan ingedroogd, taai slijm.”

Al kan medicatie ook een rol spelen. “Berucht in dit verband is bloeddrukmedicatie. Veel van dit soort middelen kunnen een gekke kriebel in de keel geven, ook nadat je ze al twintig jaar hebt gebruikt. Hoe dat komt, weten we niet. Ook ‘longpuffers’ staan erom bekend. Na het inhaleren moet je goed naspoelen, anders kunnen onder meer de stembanden geïrriteerd raken.”

Wetenschappers doen het minste onderzoek naar dagelijkse kwaaltjes

Niet ideaal als je in een koor zingt, zegt Op de Coul. “Als je ouder wordt, kun je ook nog eens minder krachtig en hoog zingen, iets wat we presbyfonie noemen. Dat komt doordat de stembanden niet meer op elkaar aansluiten maar als twee O-benen tegen elkaar drukken.”

Naar de dagelijkse kwaaltjes, waaronder ook droge ogen en constipatie, doen wetenschappers het minste onderzoek, tot ongenoegen van huisartsen. En ja, daar is Op de Coul, zelf gepromoveerd, het mee eens. Al is het volgens hem niet makkelijk om het globusgevoel te meten. “Het is toch een beleving, met alle vage omschrijvingen van patiënten van dien. Die laten zich niet makkelijk in wetenschappelijke begrippen vangen.”