De jeugdzorg staakt, voor het eerst in de geschiedenis

Ergens moet je een grens trekken, zegt Maaike van der Aar van vakbond FNV. De bestuurder zorg & welzijn maakt zich grote zorgen over de jeugdzorgwerkers die vandaag 24 uur staken vanwege de crisis in de jeugdzorg. “Dat is heel bijzonder, want in het jeugdzorg-DNA zit geen stakingsgen”, zegt Van der Aar. “Dat geeft wel aan hoe hoog de nood is.” Ook vakbond CNV doet mee aan de staking.

Het is voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlandse jeugdzorg, die bestaat sinds 1901, dat duizenden werknemers staken. Ze willen van minister De Jonge (volksgezondheid) 750 miljoen euro om de tekorten te vullen, minder administratiedruk, een einde aan de ‘inkoopwaanzin’ van gemeenten en 200 miljoen voor ‘fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden’.

“We hebben geen andere keuze meer”, zegt Van der Aar. “We zijn al drie jaar in gesprek met de minister. Nu zeggen we: we nemen onszelf te serieus om het zo door te laten gaan. Van de 30.000 jeugdzorgwerkers is 18 procent ziek, 20 procent loopt weg en de instroom begint te stagneren. Voorheen haakten vooral jonge mensen af, nu verlaten ook ervaren mensen de sector. We kunnen onszelf over de kop blijven werken, maar dat is niet wat we willen. We zijn bang dat het elastiekje knapt.”

Sinds de jeugdzorg in 2015 is overgeheveld van het Rijk naar de gemeenten en er flink is bezuinigd, zijn de werkdruk en administratielast fors toegenomen. Jeugdzorgwerkers geven hun werk een magere voldoende, blijkt uit een FNV-peiling onder de mensen die vandaag staken. Ruim de helft vindt dat ze hun kennis en kunde niet voldoende kunnen inzetten. Ruim 90 procent overweegt weleens om de sector te verlaten.

De Jonge kwam eerder dit jaar met eenmalig 420 miljoen euro extra, maar dat vindt de FNV niet genoeg. Alleen al de stijgende vraag naar jeugdzorg kost 490 miljoen, zegt Van der Aar. Bovendien is eerder 450 miljoen per jaar bezuinigd. “Dit is nog niet de helft van wat nodig is om de tekorten aan te vullen. Ook is het geld niet structureel en niet geoormerkt. Grote kans dat het wegvloeit naar andere gemeentelijke tekorten.”

De vakbond verwacht zo’n vierduizend stakers in Den Haag. Spoed- en crisiszorg gaan wel door. Bij gesloten instellingen blijft iemand op de groep staan. Kinderen die wel weg kunnen, moeten naar een ander adres.

Voor sommigen vervelend, erkent Van der Aar, maar het veroorzaken van hinder hoort bij het stakingsrecht. “Maar wij willen geen hinder veroorzaken voor de kinderen. Wel voor Den Haag. Ik mag hopen dat de ogen daar eindelijk eens opengaan.”

Lees ook:

Jeugdzorgwerkers: ‘Moeten er doden vallen?’

Voor het eerst ooit wordt maandag in de jeugdzorg gestaakt. Tegen het jeugdzorgbeleid en de slechte arbeidsvoorwaarden. Twee jeugdzorgwerkers vertellen ze waarom die actie wat hen betreft noodzakelijk is.

De jeugdzorg kan veel effectiever, zonder dat het een cent extra kost

Er hoeft geen extra geld naar jeugdzorg om de hulpverlening te verbeteren, zegt ervaringsdeskundige Jantine Heuvelink. Door beter te luisteren naar de vraag van kinderen en ouders is er een wereld te winnen.