De extra kilo’s na een vakantie verdwijnen vaak vanzelf

Als je na een vakantie van bergwandelen en bourgondisch eten een paar kilo’s bent aangekomen, heb je dan extra spieren opgebouwd of vetmassa?

In augustus is een 48-jarige man naar de Franse Alpen vertrokken, waar hij twee weken heeft gewandeld en geklommen. Hij is van de sportieve vakanties. Maar hij is ook niet afkerig van spijs en drank. Dus ’s avonds kwamen bourgondische gerechten op tafel, waarbij de Franse wijn evenmin ontbrak. Nu is hij 1,2 kilo aangekomen en weegt hij 62,7. Hij vraagt zich af: bestaat dat extra gewicht uit vet, of uit spieren?

Als beginnende sporter kun je maximaal één kilo aan spierweefsel opbouwen per maand, zegt Carola Dijkers, sportarts bij medisch centrum Sportgeneeskunde Rotterdam. “Naarmate je langer bezig bent, vlakt dat af tot 0,5 tot 0,9 kilo per maand.”

‘Kwark is goed, omdat daar veel eiwitten in zitten’

Wel komt daar iets meer bij kijken dan alleen bergwandelen, zegt Dijkers. “Als je stevig doorstapt, en bij duursporten in het algemeen, bouw je zeker iets van spiermassa op, maar geen kilo in een paar weken. Dan moet je al aan krachttraining doen, waarbij je om de twee dagen aan de gewichten hangt. Daarmee beschadig je de spieren, waarna ze op de rustdagen herstellen en in volume toenemen. We noemen dat supercompensatie.”

Maar dan ben je er nog niet, zegt de Rotterdamse sportarts. Je moet ook op je voeding letten. En dan valt brie en sauvignon blanc helaas af. “Kwark is goed, omdat daar veel eiwitten in zitten. Die heb je nodig voor de opbouw en het herstel van de spieren. Ik raad aan om een flinke portie na het sporten te nemen en dagelijks voor het slapengaan.”

Maar goed, zegt Dijkers: als je na een sportieve vakantie zwaarder thuiskomt, heeft dat dus weinig van doen met extra spierweefsel. “Maar ook niet met extra vet, ik denk dat je vooral meer vocht met je meedraagt. Dat is het gevolg van een afwijkend eetpatroon, maar hoe dat precies zit, durf ik niet te zeggen.”

Zelfbeheersing en doorzettingsvermogen

Dat zit zo, zegt diëtist Loes Smits, die werkt in het Noord-Limburgse ziekenhuis VieCuri. “Op vakantie eet je vaak wat meer. Je lichaam houdt dan meer vocht vast, omdat water nodig is om de koolhydraten in de spieren op te slaan. Maar ook omdat je op vakantie wat zouter eet dan normaal, zeker als je aan de chips of friet gaat. Of als je vaker in het restaurant zit, waar koks net wat meer zout in het eten strooien.”

De lezer laat doorschemeren dat het niet de eerste keer is dat hij is aangekomen na een actieve vakantie. Het extra gewicht werkt hij meestal in twee weken weer weg, schrijft hij.

“Ja, dat lukt makkelijk”, zegt Smits. “En daar hoef je niet eens een abonnement op de sportschool voor af te sluiten. Als je het leven van alledag weer oppakt en normaal eet, raak je die 1,2 kilo aan vocht snel kwijt.”

Sneller dan wanneer je met 1,2 kilo extra vetmassa zou thuiskomen, zegt Dijkers. “Dan moet je je echt inhouden en elke dag vijfhonderd calorieën minder eten dan dat je verbrandt. Dat vergt wat meer zelfbeheersing en doorzettingsvermogen.”