Bonden dreigen met landelijke staking in ziekenhuizen

Verpleegkundigen, verzorgenden en andere werknemers van de algemene ziekenhuizen bereiden een landelijke actiedag voor, waarop zondagsdiensten worden gedraaid. Dat melden vakbond FNV Zorg & Welzijn en NU’91, de beroepsorganisatie voor verpleegkundigen en verzorgenden.

De bonden grijpen daarmee meteen naar een hard actiemiddel. Bij eerdere conflicten waren er vaak eerst estafette-acties in delen van het land. Ook de bonden CNV Zorg & Welzijn en FBZ doen mee. Op de actiedag, waarschijnlijk in maart, kan de acute zorg doorgaan, maar veel planbare operaties – zoals heup-, knie- en staaroperaties – zullen moeten worden uitgesteld.

De werknemersorganisaties verhogen zo de druk op de ziekenhuizen om uiterlijk aanstaande dinsdag tegemoet te komen aan hun belangrijkste eis: 10 procent loonsverhoging per 1 februari, om daarmee de inflatie van de afgelopen tijd te corrigeren, en een beter bod voor volgend jaar.

Ongenoegen is groot

Het ongenoegen onder zorgmedewerkers is zo groot, dat leden niet op elkaar willen wachten met acties, maar allemaal tegelijk het werk willen neerleggen. Dat zegt woordvoerder Michel van Erp van NU’91. Volgens hem is de actiebereidheid groter dan in eerdere jaren. Zorgnieuwswebsite Skipr verwacht dat in driekwart van de algemene ziekenhuizen zondagsdiensten worden gedraaid. Die schatting vindt Van Erp ‘realistisch’.

De lonen in de zorg blijven zo’n 9 procent achter bij die van vergelijkbare beroepen in de private sector, zo concludeerde de Sociaal-Economische Raad (Ser) al in 2021. “Het kabinet kiest er bewust voor die achterstand te laten bestaan”, zegt Van Erp. “Door de inflatie staat mensen financieel het water aan de lippen. En omdat er geen nieuwe collega's te vinden zijn, lopen de werkdruk en het ziekteverzuim op. In de coronaperiode is al heel veel van mensen gevraagd. Uiteindelijk slaat een keer de vlam in de pan. Op dat punt zitten we nu.”

Verpleegkundigen in de academische ziekenhuizen staken niet: zij hebben eerder wél een loonsverhoging van 10 procent afgesproken met hun werkgevers. “De academische ziekenhuizen staken hun nek uit, toen ze automatische prijscompensatie toezegden. Wij vinden dat andere ziekenhuizen niet achter kunnen blijven”, zegt Van Erp.

Breekpunt is dat werkgevers een afspraak willen maken voor twee jaar

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) heeft een loonsverhoging van 5 procent geboden, plus nog eens 5 procent in december. “Die 10 procent in dit jaar, daar komen we wel uit. We moeten alleen even stoeien over wanneer”, zegt Van Erp.

Het belangrijkste breekpunt is volgens Van Erp dat de werkgevers afspraken willen maken voor twee jaar, met volgend jaar een loonsverhoging van nog eens 3 procent. Daarop willen de werknemers zich nog niet vastleggen. “De verwachting is dat de inflatie hoger zal zijn”, zegt Van Erp.

De NVZ vindt het ‘onbegrijpelijk’ dat de bonden een loonsverhoging van in totaal 13 procent afwijzen. “Wij willen ook dat de koopkracht van medewerkers behouden blijft”, zegt woordvoerder Wouter van der Horst.

“Naar aanleiding van het Ser-rapport zijn de salarissen van met name de middengroepen al verhoogd. Maar dat was voor de inflatie en de oorlog in Oekraïne. Dat maakt het nu zo complex. 90 procent van de ziekenhuizen dreigt in de rode cijfers te komen door de energiekosten en de personeelskosten. We zijn tot de rand gegaan van wat voor sommige van onze leden financieel mogelijk is.”

In 2019 waren er voor het laatst acties in de algemene ziekenhuizen. Toen waren er maandenlang estafettestakingen, met een landelijke actiedag in november. Uiteindelijk werd toen een loonsverhoging van 8 procent over twee jaar afgesproken. In de acht academische ziekenhuizen waren in 2021 actiedagen met zondagsdiensten, waarmee de bonden structurele loonsverhoging afdwongen.

Lees ook:
Vakbonden dreigen opnieuw met stakingen in streekvervoer

Ook in het streekvervoer is het hommeles. Ook daar stelden vakbonden FNV en CNV werkgevers een ultimatum.