Antistoffen coronavirus zijn na acht maanden nog zichtbaar, en dat is goed nieuws voor de vaccins

Over ongeveer twee weken zal Nederland de grens passeren van een miljoen positieve tests. Dat is niet het werkelijke aantal Nederlanders dat besmet is geweest met het coronavirus. RIVM-baas Jaap van Dissel schatte dat aantal eerder op 3 miljoen. Bloedbank Sanquin kwam gisteren met nieuwe cijfers. Het zijn er volgens onderzoek onder bloeddonoren ongeveer 2,3 miljoen. Sanquin trof vorige week bij ruim 13 procent van de bloeddonoren antistoffen aan. In het zuiden van Nederland ligt het percentage mensen met antistoffen iets hoger; rond de 16 procent.

Sanquin houdt al sinds het begin van de pandemie bij hoe het virus zich door Nederland verspreidt. Het medisch onderzoeksbedrijf volgt sinds het voorjaar ongeveer 600 personen van wie bekend is dat zij met corona besmet zijn geweest. In deze groep zijn de antistoffen na acht maanden nog altijd zichtbaar. “Bij de test die wij uitvoeren, blijft 99 procent antistof-positief”, zegt arts-microbioloog Hans Zaaijer van Sanquin. Dat is dan wel te danken aan de kwaliteit van de test die Sanquin gebruikt.

Bij gewone tests die laboratoria gebruiken, is bij een groot deel van de personen die in de eerste golf besmet raakten geen antistoffen meer te vinden. Zaaijer: “Er is dus een rappe daling, maar dat is normaal. Antistoffen van respiratoire virussen zakken nu eenmaal weg. Dat betekent niet dat je immuniteit kwijt bent.” Immuniteit wordt namelijk ook opgebouwd via de geheugencellen, de zogeheten B- en T-cellen.

Optimistisch

Dat na acht maanden nog altijd sporen van infecties zichtbaar zijn, stemt Zaaijer optimistisch over de vaccins. “De natuur laat al een lange, mooie antirespons zien. En van de huidige generatie vaccins kun je zeggen dat deze beter is dan de vorige generatie. Vroeger kreeg je een paar microgram opgezuiverd viraal of bacterieel eiwit in je arm gespoten. Nu is het echt een stukje RNA van het virus waardoor je lichaam tijdelijk dat antigeen (het virus-eiwit, red.) maakt.”

Zaaijer spreekt hier over de zogeheten mRNA-vaccins, zoals die van Pfizer/BioNTech en Moderna. “Ik ben optimistisch dat zowel de natuurlijke infecties als de vaccins voor meerdere jaren beschermen”, zegt Zaaijer, die ook viroloog is bij het Amsterdam UMC.

Aanpassen aan mutaties

Hij is om nog een andere reden positief over de nieuwe generatie vaccins. Zij kunnen namelijk snel worden aangepast aan mutaties van het virus. Na aanpassing hoeft een farmaceut niet opnieuw een lange testperiode op te starten, maar kan het aangepaste vaccin direct naar het Europees geneesmiddelenagentschap EMA voor goedkeuring. Voor andere vaccins, zoals dat van AstraZeneca dat gebruikmaakt van een andere techniek, is aanpassing lastiger en tijdrovender.

Met 2,3 miljoen Nederlanders die immuniteit hebben opgebouwd tegen covid, en de schaarste aan vaccins, is het de vraag of deze groep wel in aanmerking moet komen voor een prik. De Gezondheidsraad heeft zich daar eerder over uitgelaten. De raad adviseert om mensen die corona hebben gehad toch te vaccineren. Organisatorisch is het daarbij een flinke opgave om een aparte groep te maken van mensen die eerder positief zijn getest.

Jongeren

Die groep bestaat vooral uit jongvolwassen, zo laat onderzoek van Sanquin zien. Elke week houdt de bloedbank een steekproef waarbij ongeveer 2000 donoren door het hele land worden geselecteerd, van verschillende leeftijden en evenveel mannen als vrouwen. “Tussen de leeftijden zien we grote verschillen”, zegt Zaaijer. “Je ziet relatief meer doorgemaakte infecties bij jonge dan bij oudere donoren. Ditmaal hebben we daar geen analyse voor gedaan. Twee maanden geleden wel. Toen vonden we bij grofweg twee keer zo veel jongvolwassen resten van infecties als bij middelbare of oudere donoren.”

Lees ook:

Pfizer raadt het af, maar Nederland stelt toch de tweede coronaprik uit. Werkt het vaccin dan nog wel?

Niet na drie weken, maar na zes weken volgt de tweede dosis van het vaccin tegen corona, terwijl fabrikant Pfizer dat afraadt. Waarom het kabinet op advies van de Gezondheidsraad en OMT toch kiest voor een tussenperiode die twee keer zo lang is.