Yunis Mohamed Ali durft als voetballer eindelijk weer te dromen

Nederland gaat voor het eerst meedoen aan het EK voetbal voor vluchtelingen. ‘Sport heeft de potentie om culturele barrières te doorbreken.’ Alleen, waar blijven de vrouwen?

Yunis Mohamed Ali trekt de aandacht met zijn shirt. ‘Virgil’, staat er achterop. Jawel, straalt hij, de naam van een speler van het Nederlands elftal. Het is een onuitgesproken statement op dit voetbaltoernooi voor statushouders, waar verbroedering voorop staat maar velen toch stiekem hopen op te vallen. “In Saudi-Arabië was ik niemand. Hier ben ik iemand. Kijk maar waar ik nu sta.”

Op de KNVB Campus in Zeist, het thuis van Oranje, is deze middag het kwalificatietoernooi voor de Euro Unity Cup, het EK voor vluchtelingen. Dat is een gezamenlijk initiatief van voetbalbond Uefa en VN-organisatie UNHCR om de banden tussen vluchtelingen en gemeenschappen te versterken. Eind juni is de tweede editie in Frankfurt. Nederland stuurt voor het eerst een team.

Ali (23) hoopt verkozen te worden. Hij durft weer te dromen. In Saudi-Arabië mocht hij geen wedstrijden spelen, omdat hij daar als Somaliër altijd een buitenlander bleef. “Een dag als deze kan mensen het gevoel geven dat ze weer verder kunnen met hun leven”, zegt René van Rijswijk, ‘bondscoach’ van de nieuwe Nederlanders. “We vieren samen dat ze weer vooruit kunnen kijken, in plaats van achterom naar alle ellende.”

Verhalen kunnen delen

De voormalig prof van onder andere NEC beoordeelt de deelnemers niet alleen op hun voetbalvaardigheden, maar ook op hun teamgeest en saamhorigheid. “Allemaal hebben ze moeilijke omstandigheden gekend. Het is belangrijk dat ze steun bij elkaar vinden en verhalen kunnen delen. Het zou een gemiste kans zijn om dit alleen om winnen te laten gaan.”

Maar ja, het winnende team is wel verzekerd van dat ticket naar Duitsland. Dat weten Ali en zijn teamgenoten van ‘Blauw 6’ ook. Er blijven slechts een paar aanwijsplekken over. Persoonlijke gesprekken? “We hebben het alleen over voetbal”, vertelt Ali.

Vlak voor hun eerste wedstrijd staan de zeven mannen samen met hun Nederlandse teammanager Hylke Bos in een cirkel bij elkaar. De wedstrijden zijn zes tegen zes. Met vingers wordt er op het kunstgras aangegeven wat de juiste posities zijn. Er wordt instemmend geknikt. Alleen wanneer ter sprake komt wie er reserve staat, raakt de discussie verhit. Prompt verandert de voertaal ook van het Engels in het Arabisch, wat Bos buitenspel zet. Wie denkt er nog aan de woorden van de speaker die bij de start van het toernooi Van Rijswijk parafraseerde: plezier is minstens zo belangrijk als winnen?

De taal van de bal

Op het sportieve feest van de integratie botst de praktijk zo af en toe met de theorie. “Wij zien dat sport de potentie heeft om culturele barrières te doorbreken en gemeenschappen samen te brengen”, verklaart Femke Joordens van UNHCR Nederland. Immers, de taal van de bal spreekt iedereen. Des te pijnlijker is het ontbreken van vrouwen. Ongeveer 140 statushouders hebben zich aangemeld, allemaal mannen.

Farkhunda Muhtaj, de aanvoerder van het Afghaanse vrouwenelftal en sinds vorig jaar speelster van Fortuna Sittard, is ambassadeur van het evenement. “Veel vrouwen, weet ik uit het Midden-Oosten, hebben in het land van herkomst minder mogelijkheden gehad dan mannen om te sporten. Dan is het moeilijk om genoeg zelfvertrouwen te hebben om hier mee te doen.”

Inclusieve samenleving

De Uefa eist dat iedere nationale selectie, behalve een maximum van drie spelers zonder vluchtelingenstatus, ook minimaal twee vrouwelijke leden telt. Muhtaj zelf gaat mee naar het EK en zal waarschijnlijk een vriendin erbij vragen. Toch noemt ze dit toernooi een belangrijke stap op weg naar een inclusieve samenleving. “Het toont dat vluchtelingen een actief onderdeel van de maatschappij zijn en dat ook zij hun leven door sport kunnen veranderen.”

Dat hoopt Khaled Abdelrehim zeker, teamgenoot van Ali bij Blauw 6. Hij vluchtte in 2019 uit Egypte en heeft in zijn leven nooit eerder de kans gehad om zijn skills te laten zien. Nog altijd koestert hij de droom van een voetbalcarrière. “Vandaag is heel belangrijk voor mij.” Op de vraag hoe oud hij is, antwoordt hij besmuikt 37 jaar. “Misschien een beetje oud, maar leeftijd is slechts een nummer.”

Tenues doen ertoe

Hij denkt al in mogelijkheden, geïnspireerd door de omgeving. Volgens Joordens kan de deelname aan sport en spel een gevoel van verbondenheid creëren, ‘waardoor vluchtelingen zich hopelijk ook betrokken gaan voelen bij hun nieuwe gemeenschap’. “Dat helpt hun integratie. Het team in Frankfurt zal daarom ook echt in het oranje spelen.”

Tenues doen ertoe, weet Ali. Hij draagt het oude Southampton-shirt van Van Dijk met trots. “Ik heb een moeilijke tijd gehad. Nu ben ik blij in Nederland. Hier is het goede leven. Ik werk bij de McDonald’s en mag voetballen. Dat is fijn. Sport helpt me om positief te denken.”

Lees ook:

Ook bij Fortuna Sittard kun je de wereld verbeteren, denkt de Afghaanse Farkhunda Muhtaj

De aanvoerster van het Afghaanse elftal, Farkhunda Muhtaj, speelt komend seizoen in de Vrouwen Eredivisie. Daar zet ze de strijd voor gendergelijkheid in haar land voort.‘Voetbal is een geweldig platform.’