WHO-missie heeft bron pandemie nog niet ontdekt

Hoogstwaarschijnlijk stamt het coronavirus uit een vleermuizenpopulatie en is het in december 2019, via een ‘tussendier’, overgesprongen naar de mens. Dat moet wel in Wuhan zijn gebeurd, concludeert de missie van de WHO na een maand onderzoek in China, maar niet noodzakelijk op de Huanan-markt in die stad. Hoe het virus in Wuhan terecht is gekomen, heeft de missie niet kunnen achterhalen. Volgens de onderzoekers is het zeer onwaarschijnlijk dat het virus uit een laboratorium in Wuhan is ontsnapt.

Het beeld dat wij nu hebben, is dat van een klassieke uitbraak, zei Peter Ben Embarek van de WHO dinsdag op een persconferentie in Wuhan waarmee de missie werd afgesloten. Er zijn uit het begin van die decembermaand enkele sporadische gevallen bekend. Die hebben tot kleine uitbraken geleid die aan het licht zijn gekomen. Embarek: “We hebben die gevallen in kaart gebracht en genetisch geanalyseerd. Het virus waarde op de Huanan-markt rond, maar ook daarbuiten. Waar het precies is begonnen, hebben we niet kunnen achterhalen.”

Geen toename van longziektes

Dat was al grotendeels bekend. Wel is duidelijk dat de uitbraak in december 2019 plaatsvond. De onderzoekers zagen geen verhoogde sterfte of toename van longziektes in de maanden ervoor. Ook in oudere slijmmonsters uit ziekenhuizen troffen ze geen sporen van het coronavirus aan. “Alles duidt op een opleving in december”, lichtte mede-onderzoeker Marion Koopmans van het Erasmus MC toe. “Wat ook weer niet wil zeggen dat het virus vóór 1 december 2019 niet voorkwam. Maar er was toen nog geen sprake van een wijde verspreiding.”

Maar waar kwam het virus vandaan? En hoe kwam het op de markt? Alles wijst op een vleermuizenpopulatie als bron, zei Embarek, maar die zijn er niet in de buurt van Wuhan. Het virus heeft zich vermoedelijk in een ‘tussendier’ aangepast zodat het naar een mens kon overspringen. Maar welk dier was dat? De onderzoekers hebben duizenden monsters van vele diersoorten genomen, zowel vee als wild, maar nergens dit coronavirus aangetroffen. Een optie is ook nog dat het virus via ingevroren vlees of vis op de markt is beland en vervolgens na het ontdooien is overgesprongen. “Een mogelijke route die we zeker nog moeten onderzoeken”, aldus Embarek.

Lees ook:

‘Het is mogelijk dat de oorsprong van de pandemie niet in Wuhan ligt’

Marion Koopmans onderzocht met een team van de WHO in China hoe het coronavirus aan zijn uitbraak is begonnen