Viroloog waarschuwt voor gevaren vogelgriep. ‘We zijn niet voorbereid op volgende pandemie’

De wereld heeft de afgelopen eeuw vier grieppandemieën gekend. De volgende zou kunnen voortkomen uit de vogelgriep die nu welig tiert en steeds meer zoogdieren treft. Dat hoeft niet, zegt de Rotterdamse viroloog Ron Fouchier (56). “Maar ik ben er vrij zeker van dat ik in mijn leven nog zo’n grieppandemie ga meemaken. En ik weet dat we er niet op zijn voorbereid.”

Het is een boodschap waarvan hij niet gedacht had dat hij die na corona nog zou moeten verkondigen. De wereld zou nu toch beter moeten weten. “We kwamen met corona pas in actie toen het virus zich al verspreid had, maar we houden nog steeds niet goed bij welke virussen op de loer liggen. Bij een volgende pandemie zullen de ziekenhuizen weer volstromen; die inhaalslag hebben we nog niet gemaakt. En met corona hadden we de mazzel dat we snel vaccins hadden, maar we weten niet of we goede vaccins tegen de griep zullen hebben.”

Nederland als epicentrum van de pandemie

Nederland zou volgens de hoogleraar moleculaire virologie van het Erasmus MC het epicentrum van zo’n pandemie kunnen worden. “Met 17 miljoen inwoners, 100 miljoen kippen en 12 miljoen varkens, plus een komen en gaan van trekvogels hebben we alle ingrediënten in huis van een hotspot. We houden wel bij hoe het virus zich onder wilde vogels en pluimvee verspreidt, maar doen dat niet goed bij varkens. We weten dat varkens het virus gemakkelijk kunnen oppikken en we weten ook dat in varkens vele virussen circuleren. Als die virussen mengen, kan er een gevaarlijke variant ontstaan. Dat risico houden we niet goed in de gaten.”

Vorige week bleek hoe het vogelgriepvirus H5N1 had huisgehouden in een Spaanse nertsenfokkerij. De dieren hadden ook elkaar besmet. Alle ruim 50.000 nertsen werden geruimd, maar de twaalf werknemers die in de stallen hadden gewerkt, bleken geen van allen geïnfecteerd. De wereld is aan een ramp ontsnapt, schreven diverse media.

Zo ernstig schat Fouchier het voorval niet in. Dit virus is nog altijd niet in staat gebleken de benodigde mutaties te verwerven. “Kennelijk ligt daar voor het virus een hoge barrière.” Maar de uitbraak zou een wake-upcall moeten zijn. “Het virus heeft tot nu toe bij zoogdieren alleen enkelvoudige besmettingen veroorzaakt. Het wordt gevaarlijk als er clusters van besmettingen ontstaan. Maar als we een groep patiënten zien die elkaar moeten hebben besmet, zijn we te laat. We weten van corona dat het virus zich dan al lang en breed heeft verspreid. Ik weet niet of het bij deze H5N1 gaat gebeuren, maar de uitbraak bij de nertsen zou ons moeten alarmeren. We moeten ons voorbereiden.”

Lees ook:

Hoe groot is de kans dat het vogelgriepvirus ook voor mensen een gevaar wordt?

Het H5N1-virus tiert welig rond in de vogelwereld en springt regelmatig over naar zoogdieren. Onlangs werd een Spaanse nertsenfokkerij getroffen. Hoe groot is de kans dat het virus voor mensen besmettelijk wordt? ‘Geen idee, maar deze uitbraak zou ons wakker moeten schudden.’