Resten van Spaanse linie uit Tachtigjarige Oorlog gevonden

Dat is de plek waar volgens de legende een Nederlandse weesjongen op 3 oktober 1574, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, als eerste ontdekte dat de Spanjaarden waren vertrokken en hutspot hadden achtergelaten. Sindsdien wordt het Leidens Ontzet gevierd.

Willy de Zoete, gedeputeerde Cultuur en Erfgoed van de provincie Zuid-Holland: "De Schans Lammen gevonden. Juist in de maand dat we vieren dat 'Leiden niet meer in last is' vinden onze archeologen de restanten van wat soms wel een legende leek. Onze Zuid-Hollandse bodem geeft weer een bijzonder overblijfsel van onze verbinding met onze historie prijs.”

Om bij de vermoedelijke plek van de Spaanse schans te komen moesten de archeologen een enkele meters diepe sleuf graven. Daar werd een deel van de gracht behorend bij de schans gevonden. In de gracht lagen een deel van een tinnen lepel of vork, een kraal, een visloodje, veel aardewerk en versierde onderdelen van een drinkglas. De ouderdom van het aardewerk wijst op gebruik in de 16e en 17e eeuw.

De Schans Lammen is de plek waar Cornelis Joppenszoon ontdekte dat de Spanjaarden vertrokken waren. Joppenszoon zou in de vroege morgen de stad zijn uitgeglipt om een kijkje te gaan nemen bij de schans, ruim een kilometer ten zuiden van de stadswallen. Daar zou hij een hutspot hebben gevonden en die hebben teruggebracht naar de stad. Later die dag arriveerden de Watergeuzen met wittebrood en haring. Ter herinnering aan het ontzet van Leiden in 1574 is het sindsdien traditie in Leiden om elk jaar op 3 oktober hutspot en wittebrood met haring op tafel te zetten.