Een komeet met een extreem lange omlooptijd doet volgende week de aarde aan.
De komende dagen scheert komeet C/2022 E3 (ZTF) langs de aarde. Hij heeft een heldere, groenachtige gloed en komt voor kosmische begrippen dichtbij. Mogelijk is hij zelfs met het blote oog te zien. De beste kans hiervoor is rond 1 februari. Uiteraard bij helder weer en ver weg van kunstmatig licht. Vier vragen en antwoorden over deze ontmoeting.
Wat is een komeet en waarom is deze komeet groen?
Kometen zijn kleine, onregelmatig gevormde bollen die vooral bestaan uit ijs en stof. Ze maken lange, elliptische banen door het zonnestelsel. Ze scheren met hoge snelheid vlak langs de zon en vertrekken dan weer naar de buitenste regionen van het zonnestelsel. Naarmate een komeet dichter bij de zon komt, warmt de kern ervan op en de gassen erin vormen een lichtgevende wolk, de coma. In het geval van C/2022 E3 (ZTF) is de coma heldergroen. Dit komt door de aanwezigheid van een specifiek koolstofmolecuul, dat groen oplicht als het de ultraviolette straling van de zon absorbeert. Naast een coma hebben kometen vaak twee staarten. Eén die bestaat uit helder oplichtende, geladen deeltjes en één die bestaat uit stof. De naam komeet komt van het Griekse kometos, wat letterlijk ‘langharige’ betekent.
Waar komt deze komeet vandaan?
Kometen brengen het grootste deel van hun leven ‘slapend’ door in de koude duisternis aan de randen van ons zonnestelsel. Daar hangen ze rond als overblijfselen van de vorming ervan, vele miljarden jaren geleden. Door een zwaartekracht-verstoring kan zo’n ijsbal op drift raken en op reis gaan door het zonnestelsel. De letter C in de catalogusnaam C/2022 E3 (ZTF) betekent dat het hier om een zogenoemde langperiodieke komeet gaat. Die hebben een omlooptijd van meer dan 200 jaar. Om kometen met zulke lange banen te verklaren, veronderstelde de Nederlandse astronoom Jan Oort in 1950 het bestaan van een gigantische ‘wolk’ rondom het zonnestelsel waarin zich talloze komeetachtige objecten bevinden. Deze Oortwolk strekt zich mogelijk zelfs uit tot halverwege de dichtstbijzijnde ster.
Zien we hem nog eens terug?
De term langperiodiek is voor komeet C/2022 E3 (ZTF) een understatement. Volgens berekeningen heeft deze kosmische reiziger een extreem lange omlooptijd van maar liefst 50.000 jaar. Wij zien hem na dit bezoekje dus niet meer terug. Waarschijnlijk is hij 50.000 jaar geleden ook in de buurt van de aarde geweest en misschien hebben onze verre voorouders hem gezien. Mogelijk komt hij over 50.000 jaar opnieuw langs. Maar het zou ook kunnen dat hij door dit rondje om de zon genoeg snelheid wint en het zonnestelsel uitschiet.
Waar en hoe kan ik hem zien?
Kijk in de nachten of vroege ochtenden rond 1 februari richting het noorden. De komeet bevindt zich dan in het sterrenbeeld Giraffe, niet ver van de poolster. Er zijn verschillende gratis apps te downloaden (bijvoorbeeld Sky Tonight) waarmee de locatie van de komeet makkelijk te vinden is.
Het is moeilijk te voorspellen of het lukt om hem met het blote oog te zien. Wie het wil proberen heeft een donkere plek nodig, liefst buiten de stad. Maar met een verrekijker zal het beter gaan. Houd er bovendien rekening mee dat het menselijk oog zeker vijftien minuten nodig heeft om te wennen aan het donker.
Lees ook:
We kunnen deze week eindelijk weer vallende sterren zien
Meteorenliefhebbers zijn dit jaar nog niet erg verwend, maar daar komt deze week verandering in. De baan van de aarde kruist de komende dagen de baan van de komeet 1P/Halley, die een spoor van stofdeeltjes achterlaat: de Orioniden. Die stofdeeltjes komen terecht in de dampkring,waar ze verbranden en zo zichtbaar zijn als vallende ster.
