Vaccinaties
Farmaceuten keken niet naar de bijwerkingen van coronavaccins voor vrouwen specifiek
De makers van vijf grote coronavaccins hebben hun gepubliceerde onderzoeksdata over bijwerkingen vrijwel niet uitgesplitst naar sekse. Daardoor is onduidelijk of al in de testfase andere of ernstiger bijwerkingen bij vrouwen optraden dan bij mannen.
Dat blijkt uit onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico voor Trouw, EenVandaag en De Groene Amsterdammer. Wereldwijd melden vrouwen veel meer bijwerkingen van coronavaccins dan mannen. Bij het Nederlandse Bijwerkingencentrum Lareb kwamen tot vorige week 26.000 meldingen met bijna 152.000 bijwerkingen binnen, waarvan 86,6 procent van vrouwen. Sommige ernstiger bijwerkingen – zoals een zeldzame trombose-aandoening na toediening van het AstraZeneca-vaccin, of een zware allergische reactie na toediening van Pfizer en Moderna – blijken eveneens vooral door vrouwen te worden gemeld.
Verband onzeker
Het gaat om kleine aantallen en een verband met de toegediende vaccins is onzeker. Zo kunnen verschillen tussen de seksen ook komen doordat er tot dusver veel jonge vrouwen die in de zorg werken zijn gevaccineerd. “Als vrouwen al meer melden, dan weten we niet hoe dat komt. Ervaren ze meer klachten? Hebben ze daadwerkelijk klachten? Trekken ze eerder aan de bel?”, zegt Lareb-directeur Agnes Kant.
Duidelijk is wel dat de gegevens uit de testfase geen duidelijkheid kunnen bieden. In artikelen in onder meer The Lancet en Nature over de klinische proeven met vijf coronavaccins – van Pfizer/BioNtech, Moderna, AstraZeneca, Sputnik V en Janssen – zijn opgetreden bijwerkingen niet uitgesplitst naar sekse. Ook in de gepubliceerde ruwe data van Moderna ontbreekt die splitsing. Pfizer/BioNtech, Moderna en Sputnik V splitsen wel data over de werkzaamheid van hun vaccin uit. In alle gevallen werkt het vaccin ietsje minder voor vrouwen dan voor mannen.
‘Gemiste kans’
Het ontbreken van uitgebreide seksespecifieke analyses is een gemiste kans, zegt onderzoeker Chahinda Ghossein-Doha van het Maastricht UMC+. Covid-19 raakt mannen en vrouwen niet op dezelfde manier: de ziekte is vaker dodelijk voor mannen, terwijl vrouwen vaker ‘long covid’ doormaken, waarbij de klachten lang aanhouden. “Wetenschappelijk kun je er niet omheen de interactie tussen geslacht en Covid-19 te onderzoeken, ook niet wat betreft behandelmethodes en medicatie.”
Andere factoren zijn echter van groter belang, zeggen farmaceuten en beoordelaars. “Leeftijd heeft een veel grotere impact, omdat het immuunsysteem mee veroudert en een vaccin daarom bij ouderen soms minder goed aanslaat”, zegt Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer Nederland. Voor het Europees Geneesmiddelenbureau (Ema) is een seksespecifieke analyse van bijwerkingen geen harde eis voor goedkeuring van een vaccin.
Lees ook:
Nederland en AstraZeneca: het wordt hoe dan ook een ongelukkig huwelijk
Nu het kabinet opnieuw de inenting met AstraZeneca stillegt, doemt het scenario op om maar helemaal te stoppen met dit vaccin. Kan Nederland wel zonder die miljoenen doses?
Suzan Storch (58) kreeg ernstige trombose na prik met AstraZeneca
Bij klachten aan haar been dachten Suzan Storch en haar huisarts niet aan trombose of aan een bijwerking van haar vaccinatie. Het werd haar bijna fataal.
