Een rijke buurt lijkt een betere voorspeller van je opleiding dan een arme

Waar je vandaan komt heeft een enorme invloed op de kansen die je krijgt in je leven, te beginnen met opleiding. Die vaststelling wordt onderzoek na onderzoek bewezen. Meestal ligt de focus daarbij, naar Amerikaans voorbeeld, op armere buurten. Maar Nederland heeft geen grote arme wijken. Een groep onderzoekers wilde dan ook eens kijken naar wat opgroeien in een rijke buurt doet met je kansen. En hoe dat zich verhoudt tot armere buurten.

Ze maakten daarvoor gebruik van de fijnmazige data van het Centraal Bureau van de Statistiek en volgden één cohort, kinderen geboren in 1995, in hun jeugd door de buurten waar ze woonden en het aantal jaren dat ze een opleiding volgden tot hun 23ste levensjaar. Ze berekenden welk percentage van de tweehonderd dichtstbijzijnde buurhuishoudens als welgesteld of arm konden worden betiteld. Die precieze definities verschilden van jaar tot jaar, maar komen neer op een inkomen naar huidige maatstaven van pakweg onder de 20.000 euro voor arm en boven de 55.000 euro voor welgesteld.

De uitkomst was duidelijk: opgroeien in een rijke wijk heeft in Nederland veel meer invloed op het aantal onderwijsjaren dan opgroeien in een arme wijk. “Het lijkt erop dat het sociaal, cultureel en economisch kapitaal in welgestelde buurten de onderwijskansen beïnvloedt”, zegt Agata Troost van de Technische Universiteit Delft, de hoofdauteur van de studie. “De beperkende factor in armere buurten is vooral de afwezigheid van dat kapitaal.”

De ouders kunnen de trend buigen

Dat lijkt te worden bevestigd door een andere bevinding uit het onderzoek. Als er één factor is die het ‘buurteffect’ teniet kan doen, is dat opleiding van de ouders. Als één van hen een ‘hoge’ opleiding heeft gedaan, maakt het inkomen van de buren heel weinig meer uit voor de onderwijsuitkomst. Dat zal alles te maken hebben met het perspectief dat hoge opleidingen bereikbaar zijn voor het kind, een vorm van sociaal kapitaal. In armere buurten ligt dat over het algemeen lager, maar een hoogopgeleide ouder kan dat perspectief sterk beïnvloeden.

Troost wilde met het onderzoek vooral licht werpen op hoe sociale segregatie uitpakt in de Nederlandse context. Aanbevelingen voor beleid zouden een andere studie vergen. Maar ze hoopt wel dat de uitkomsten inspiratie kunnen bieden om breder te kijken bij de aanpak van sociale menging. “Nu ligt de focus vaak sterk op de aanpak van ‘arme wijken’. Misschien moet er eerder gekeken worden naar het doorbreken van de concentratie van rijkdom om sociale segregatie tegen te gaan.”

Lees ook:

Onderzoek: ongelijkheid in Nederland ‘aanzienlijk, structureel en hardnekkig’

Eén op de zes Nederlanders staat op achterstand, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Ongelijkheid moet op een nieuwe manier worden bestreden, stelt het instituut.

Wetenschappers waarschuwen: achtergrond van de ouders bepaalt nog te veel het succes van kinderen op school

Vijftienjarigen die opgroeien in welvaart met hoogopgeleide ouders, hebben nog steeds een flink streepje voor op kinderen van migrantenouders. Dat moet anders, waarschuwen wetenschappers van het Pisa-onderzoek.