‘Erdogan is de president van de armoede als-ie wint’

Bij de vorige Turkse verkiezingen lieten Erdogan-stemmers in Deventer nog luid van zich horen, nu zwijgen ze liever. Voor velen blijft hij echter ook de tweede stemronde de beste kandidaat, waarom?

Nee, nee, schudt het hoofd van een politieagent. Stop daarmee! Vijf meter voorbij het stemlokaal, sporthal De Scheg, spreken we mensen aan. Hier begint immers het trottoir en de openbare ruimte, toch?

Maar de agent wil er niets van weten: “U mag mensen op de parkeerplaatsen, voorbij die dranghekken, pas bevragen. Als de ene groep hier luid zijn kandidaat noemt, ontvlamt het misschien bij de andere groep. En... wij hoeven hier geen veldslag!”

Het schrikbeeld voor Deventer is wat er gebeurde in Amsterdam, bij de eerste stemronde voor de Turkse verkiezingen. Driehonderd mensen, aanhangers van Erdogan tegen die van zijn tegenstrever Kiliçdaroglu, gingen twee weken geleden met elkaar op de vuist in congrescentrum de Rai waar Turken in Nederland hun stem mochten uitbrengen.

‘Religie speelt een grote rol’

Hakan Bor (27) uit Groningen lacht. “Dan zeggen Nederlanders dat Nederland totaal gepolariseerd is. Die verdeeldheid kan nog niet in de Turkse schaduw stáán. Maar ik respecteer vandaag ieders stem en iedereen moet die van mij respecteren.”

Na bijna vijftien Erdogan-stemmers gesproken te hebben, is Bor de eerste die uit volle borst wil vertellen waarom Erdogan zijn man is. Andere ‘Erdogan’ers’ zwijgen liever of willen anoniem blijven. Veel gehoorde reden: na arrestaties van journalisten, de aardbeving, economische malaise, is een Erdogan-stem iets wat hun niet-Turkse vrienden niet snel zullen begrijpen. Die stem met naam en toenaam delen, geeft ze het gevoel dat ze straks iets moeten uitleggen, en die positie willen ze niet.

“Maar voor mij en voor die Erdogan-stemmers speelt religie gewoon een grote rol”, begint Bor. “Openlijk je geloof belijden was voor Erdogans komst not done. Dat wat Nederland al jaren kent, heeft Erdogan vrij recent gebracht. Vrouwen mochten eerst bijvoorbeeld geen hoofddoeken dragen in publieke functies. Kerk en staat waren strikt gescheiden. Erdogan gaf ons geloof overal vrijheid. Dat vergeten wij niet zomaar, daar blijven we lang dankbaar voor.”

Investeringen in defensie

De grootste fout die oordelende Nederlanders maken, stelt Bor, is Turkije als eenzelfde land als Nederland zien. Was de inflatie hier zo hoog als in Turkije, dan moesten Nederlandse leiders misschien aftreden, stelt Bor. “Alleen: tegenover die inflatie kan Erdogan punten scoren, op onderwerpen waar je dat in Nederland helemaal niet kan als premier.”

“Erdogan investeerde in defensie in een land waaromheen altijd oorlog en dreiging is geweest”, zegt Bor. “Die onveiligheid kennen wij hier niet. Erdogan wist: wie vrede wil, moet voorbereid zijn op oorlog en het ergste. Hij bracht met grote defensie-investeringen een veiligheidsgevoel bij hen die zich onveilig voelden. Bijvoorbeeld mijn familie daar. Die dankbaarheid blijft ook.”

Bor stemt mee over een land waar hij niet woont én niet geboren werd, dat voelt soms gek. “Maar dáár ontstond jouw DNA, daarmee worden Turkse Nederlanders van mijn generatie erg opgevoed. Geef om Turkije en je familie daar! Ik wil er met deze stem aan bijdragen dat mijn familie de best denkbare politieke situatie krijgt.”

Ümran Aygün (45) uit Enschede wil net als Bor wel praten. Erdogan straalt vaderlandsliefde uit, daarom is de Turkse diaspora zo betrokken, denkt ze. “Omdat wij hier net als hij Turkse patriotten zijn. Ook al zijn sommigen er niet geboren, we zijn bereid te sterven voor dat land. Daar komt die enorme passie voor de Turkse politiek vandaan.”

Het gaat nu minder. Maar Aygün zoomt graag uit en benadrukt de weelde die Erdogan volgens haar over twintig jaar gaf. “Hij maakte uitstekende wegen, bouwde de langste tunnel ter wereld, gaf ons nieuwe luchthavens, moderniseerde ziekenhuizen en gaf Turkije een eigen elektrische auto.”

‘Wij kennen deze bandieten’

Ergür Dinçkal (81) is journalist vanuit Deventer voor Turkse kranten. Zeker, patriotten stemmen op hem, maar evengoed Erdogan-sceptici, ziet hij. “Waarom? Een taxichauffeur in Turkije kon dat in één regel samenvatten voor mij. Hij zei: ‘Misschien zijn de huidige leiders bandieten, maar we kennen deze bandieten’. Oftewel: Erdogan is vast niet perfect maar we weten wat we aan hem hebben.” Wat hijzelf stemde, wil Dinçkal niet vertellen.

Voor de jonge Bor is Erdogan ook niet perfect. “Maar een alternatief is er niet. Zijn tegenkandidaat (Kiliçdaroglu, red.) heeft het intellect van een skippybal. Eerst heeft-ie zoete linkse beloftes. Nu, bij deze tweede ronde, probeert hij voor extra stemmen Erdogan rechts in te halen. Met die belofte: ik zet miljoenen vluchtelingen uit... Turken willen oprechtheid, geen gedraai, en Erdogan zegt in ieder geval iedere dag hetzelfde.”

Bor is stil, dan: “Het is als voetbal. Als een club voetbalkampioen wordt, terwijl tegenstanders weinig voorstelden, dan zeggen wij: het is de kampioen van de armoede. Erdogan is ergens president van de armoede, als-ie straks wint.”

Lees ook:

In het Turkse café blijven de verkiezingen onbesproken, dat is maar beter zo

De Turken in Nederland hebben hun stem al uitgebracht voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Vanwege de enorme spanning kiezen velen ervoor zich niet uit te laten. Want escalatie ligt op de loer.