Ina (1932-2020) toonde haar liefde door daden

Ina Nieuwenhuizens achtentachtigste verjaardag dit jaar viel midden in de coronatijd en ze mocht geen bezoek ontvangen. Haar in Utrecht studerende kleindochter besluit op de racefiets naar Deventer te fietsen om oma te zien, al is het maar door het raam. Als ze aankomt bij het verzorgingshuis ziet ze dat haar teller precies op achtentachtig kilometer staat. De jarige weet niet wat ze ziet als ze vanuit haar raam haar kleindochter achter het hek ziet zwaaien. Al heeft ze sinds het overlijden van haar man Leendert twee jaar geleden minder levenslust en heeft ze veel pijn door de uitzaaiingen van kanker, haar dag is goed.

Ina is geen knuffeloma of -moeder of iemand die veel liefkozende woorden spreekt. Ze kan zelfs wat gereserveerd zijn en emotioneel gesloten. Ina toont haar liefde door daden.

Het ondernemende heeft haar fietsende kleindochter van geen vreemde. Ina is tot op hoge leeftijd vol daadkracht en nieuwe interesses. Het computertijdperk laat ze niet aan zich voorbijgaan. Ze verdiept zich in de mogelijkheden van de pc en iPad en verzint de mooiste wachtwoorden die ze in een boekje opschrijft en naast de computer legt.

Het taalgevoel van haar vader

En al spreekt Ina weliswaar niet veel over gevoelens, ze houdt wel erg veel van praten en van taal. Ze is de eerste die liedjes schrijft voor feesten op bekende melodieën. In de krant of Margriet of Libelle maakt ze graag een slagzin, rebus of puzzel. Die stuurt ze vaak op en ze wint er door de jaren een ijsmachine mee.

Het taalgevoel heeft ze meegekregen van haar vader Ige Kamer, die haar als kind op zijn schouders langs de Reeuwijkse Plassen droeg terwijl hij gedichten verzon voor taalwedstrijden. Maar ook het terughoudende krijgt ze mee van zijn kant. Wanneer de Kamer-familieleden op verjaardagen bij elkaar komen, is het enige wat je hoort het verzetten van een schaakstuk. De kant van moeder Ina, naar wie zij is vernoemd, is hartelijker en uitbundiger.

Het is een gereformeerd nest waarin Ina opgroeit, met haar tweelingbroer Ige en haar oudere broers Cor en Henk. In de oorlogsjaren zitten de oudste jongens die de leeftijd hebben opgeroepen te worden om in Duitsland te werken, ondergedoken in de loze ruimte boven de schuifdeuren in hun woning in Gouda. Een angstige tijd.

Een ondernemend en opgeruimd kind

De oudste broer van Ina’s vader, schoolmeester Sijbrand Kamer, is actief in het verzet en wordt opgepakt door de Duitsers en omgebracht in Dachau. Ina’s ouders nemen als vanzelfsprekend een deel van de zorg van zijn tien kinderen over. Ina’s oom en tante ook van vaderskant die in Nederlands-Indië wonen, komen terecht in Japanse gevangenkampen op Java en in Thailand, waar haar oom dwangarbeid moet verrichten aan de Burma-spoorlijn.

Na de oorlog neemt het leven langzaam zijn normale loop in het gezin. Ina is een ondernemend en opgeruimd kind dat goed kan leren. Ze is de eerste en enige in het gezin die gaat studeren in Leiden aan de universiteit. Haar ouders zijn apetrots als hun dochter haar kandidaats rechten haalt in 1952. Ze is al snel actief als secretaris in het bestuur van de gereformeerde studentenvereniging SSR. Daar leert ze de knappe student medicijnen Leendert Nieuwenhuizen kennen. Hij is penningmeester en samen reizen ze het land door om hun vereniging te vertegenwoordigen. Allebei hebben ze een protestantse achtergrond en zijn ze maatschappelijk betrokken. Ook uit de oorlogsperiode blijken er parallellen tussen beide families. Leenderts moeder zat in hetzelfde kamp als Ina’s tante en zijn vader werd net als haar oom tewerkgesteld aan de Birma-spoorlijn.

Ina en Leendert trouwen in 1959. De dag voor ze trouwt, zegt Ina haar baan op als schadebehandelaar bij een verzekeringsmaatschappij.

De kinderen leren handwerk

De spits van hun leven breekt aan. Het stel krijgt drie dochters en een zoon. Leendert werkt inmiddels als chirurg in het ziekenhuis in Dordrecht. Ze wonen in een dubbel huis, waarvan een deel praktijkruimte is van Leendert voor zijn patiënten die na hun operatie nog door hem worden gezien.

De kinderen lopen in de zelfgemaakte kleding van Ina en zij leert ze werken op de naaimachine, borduren, linoleum snijden, gutsen en emailleren. Samen aan tafel schuren moeder en kinderen koperen centen of stuivers glad. Ze mengen poeders tot email en dan gaat het in een speciale oven.

Ina haalt en brengt de kinderen in haar kleine Fiat 500 van en naar sporten en clubs. Tijdens zo’n rit wordt ze een keer van achteren aangereden, waardoor haar auto onder een stadsbus schuift. Wonder boven wonder komt Ina heelhuids uit de auto.

Thuis houdt het echtpaar regelmatig feesten, het liefst met een thema. Ina, die diverse kookopleidingen heeft gedaan, zet haar gasten gerechten voor als schildpadsoep, paté en tonijnrolletjes. Beide echtelieden kunnen zich goed bewegen in alle soorten gezelschappen. Ze zijn goedgekleed en verzorgd, Ina met een onberispelijk kapsel vergelijkbaar met dat van de toenmalige koningin Beatrix. Als arts en ‘vrouw-van’ genieten Leendert en Ina een zekere status, maar daar zijn ze zelf niet mee bezig. Ze zijn actief in het maatschappelijk en kerkelijk leven omdat ze dat leuk vinden en vanuit bewogenheid.

Waterpijpen en hasjbolletjes in huis

Niet altijd is het leven rooskleurig. Twee keer krijgt Ina in de periodes dat haar kinderen nog jong zijn de diagnose kanker. Ze is niet iemand die klaagt en ze wil haar kinderen er al helemaal niet mee lastigvallen. Beide keren komt ze er bovenop. Wanneer haar moeder begint te dementeren neemt Ina haar voor een periode in huis. Voor de kinderen is het soms wel eng om hun oma die overdag rustig sokken zit te stoppen, ’s nachts als een geest te zien ronddwalen.

Wanneer de kinderen wat ouder zijn, komt er meer ruimte voor Ina zelf. Actief en perfectionistisch als altijd stort ze zich op het houden van lezingen. Bij de voorbereiding van een verhaal over de geschiedenis van Papoea’s in Nieuw-Guinea ligt de woonkamer vol speren, schilden en vogelveren. Bij de lezing over drugs vinden de kinderen waterpijpen en hasjbolletjes in huis. Op haar eigen bescheiden wijze neemt ze meerdere vrijwillige bestuursfuncties op, waar ze zich snel onmisbaar maakt. Zo is ze voorzitter van de diaconie van de kerk, voorzitter van de bloemencommissie in het ziekenhuis, voorzitter van de Inner­wheel (damesafdeling van de Rotary), ze organiseert collecten, wordt lid van de boekenclub en doet ook nog aan paardrijden en yoga.

Als moeder laat ze haar jongvolwassen kinderen zo vrij mogelijk, maar met haar vragen kan ze hen soms wel een bepaalde kant op sturen. “Weet je zeker dat je dat wilt studeren? Heb je tijd voor die hobby? Ben je lief genoeg voor je verkering?” Wanneer Ina blijft doorvragen, weten de kinderen dat hun moeder er niet gerust op is.

Ina en Leendert bezoeken musea, concerten, kopen kunst aan voor in huis en reizen veel. Ruziën doen ze nooit, iets dat wellicht ook te maken heeft met Ina’s aard; conflicten en confrontaties gaat ze liever uit de weg, ze zoekt altijd harmonie. Wat Ina ten diepste denkt of voelt laat zich soms raden, je kunt haar kennen door wat ze doet.

Soms komt de oude Ina nog boven

Het leven van Ina en Leendert komt in een rustiger fase wanneer hij een baan aanneemt als ongevalverzekeringsgeneeskundige en ze verhuizen naar Brabant, waar ze een bungalow in het bos betrekken. Er komen kleinkinderen die er logeren. Oma Ina bereidt de bezoekjes goed voor met lekkere soep en het leukste speelgoed voor in bad. Met opa gaan ze naar de trimbaan. Beiden mengen zich actief in het kerkelijk leven, Ina wordt weer lid van een boekenclub. Na zijn pensionering gaat de gezondheid van Leendert achteruit. Door hartritmestoornissen valt hij regelmatig, Ina tilt hem dan weer op. Ze verhuizen naar een kleiner appartement dat gelijkvloers is en doen met pijn in het hart de Steinway-vleugel waar ze beiden op speelden weg.

In 2017 verhuizen ze naar een zorgvilla in Deventer. Ina heeft pijnklachten in haar rug die veroorzaakt worden door uitzaaiingen van kanker. Nu worden ze beiden verzorgd. Elke vrijdag bezoeken ze het concert dat in de villa wordt gegeven. Ook gaan ze nog naar musea, Leendert in de rolstoel en Ina met de rollator. Een jaar later overlijdt Leendert. Vanaf dat moment lijkt de daadkracht en levenslust van Ina verdwenen. Ze neemt weinig initiatief en lijkt minder betrokken bij het wel en wee van haar kinderen en kleinkinderen.

Soms komt de oude Ina weer even boven. Zoals op haar verjaardag vorig jaar. Al haar zes kleinkinderen geeft ze een envelop met inhoud. Dit is de verdeling van de opbrengst van de verkoop van mijn auto, zegt ze. Wanneer ze de envelop openen komt daar een tientje uit. Haar kleinkinderen reageerden beleefd, maar denken er het hunne van. Een opbrengst van zestig euro voor de auto? Oma’s ogen glinsteren en dan onthult ze dat ze er nog twee nullen achter mogen zetten.

Ina Nieuwenhuizen-Kamer werd geboren op 11 april 1932 in Rotterdam en overleed op 19 mei 2020 in Deventer.

Lees ook:

Ook als Ger ziek was, moest de muziek door

Vroeger, als de lamp in de woonkamer van zijn ouderlijk huis bewoog zei zijn vader: ‘Ger zit weer boven op zijn keyboard’. De eigenzinnige Drent speelde, speelde en speelde, ook toen hij volwassen was. De eerste aanslag op zijn lichaam bedierf de pret, maar die kwam hij wel te boven.