De eerste militaire ballon werd ingezet tegen de Nederlanders

De afstanden stonden een echte militaire aanval van Japan op de VS in de weg. Het verloop van de strijd was er ook niet naar. Dat Japan tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn toevlucht zocht tot ballonnen met bommen moet dan ook vooral worden gezien als een wanhoopspoging. Van de bijna tienduizend losgelaten exemplaren hebben er waarschijnlijk slechts enkele honderden de VS bereikt. Zes mensen kwamen om: een zwangere moeder en vijf kinderen die uit nieuwsgierigheid gingen kijken bij een neergekomen ballon.

In de Amerikaanse pers stond geen woord over deze wijze van oorlogsvoering. De militaire censuur verbood berichtgeving over deze nieuwe wijze van oorlogsvoering door de Japanners.

Hoe anders was dat de afgelopen week, toen een Chinese ballon opdook in het luchtruim van de VS. Het neerschieten van het object, toen het weer boven zee zweefde, kwam zelfs live op tv.

De Fransen zetten ballonnen als eersten militair in, maar Napoleon was niet enthousiast

De eerste succesvolle demonstratievluchten van luchtballonnen vonden begin jaren tachtig van de achttiende eeuw in Frankrijk plaats. Dat land ging ook als eerste over tot militair gebruik, in eerste instantie voor observatie. De Slag bij Fleurus in 1794, waar de Fransen vochten tegen een coalitie van Oostenrijkers en Nederlanders, had de primeur.

Napoleon stond ambivalent tegenover deze nieuwigheid. In 1799 schafte hij het speciale Franse ballonnenkorps af. Vijf jaar later overwoog hij de luchtvaartschepen in te zetten bij de invasie in Engeland.

De Oostenrijkers waren tijdens de Eerste Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlog in 1849 de eersten die ballonnen gebruikten voor het afwerpen van bommen. Ze vielen op de stad Venetië.

In de Amerikaanse Burgeroorlog stegen ballonnen op van de eerste ‘vliegdekschepen’

De Noordelijken en Zuidelijken in de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) zetten luchtballonnen in om elkaars troepenbewegingen in de gaten te houden. De Noordelijken beschikten zelfs over speciale boten waar de spionageballonnen aan werden vastgemaakt en vervolgens werden opgelaten. Het waren de verre voorgangers van de latere vliegdekschepen.

Tijdens het Duitse beleg van Parijs (1870-1871) boden ballonnen letterlijk wat lucht. Ze stelden de Franse hoofdstad in staat om over de linies heen per post contact te houden met de buitenwereld. Minister van Oorlog Léon Gambetta vloog op dezelfde manier naar elders in een poging legers te regelen die de omsingeling konden breken.

Gedurende de Eerste Wereldoorlog waren observatieballonnen belangrijke doelwitten van de eerste militaire vliegtuigen. Het leidde ook tot de eerste parachutelandingen op en rond slagvelden, omdat bemanningen, als ze in de gaten kregen dat ze elk moment doelwit konden worden, probeerden te ontsnappen.

Tijdens D-Day werden ballonnen ingezet om het invasieleger te beschermen

Tijdens beide wereldoorlogen gingen ook ballonnen de lucht in als versperring. Kabels, die ze hooghielden, en netten, die de ballonnen mee optrokken, dwongen aanvallende vliegtuigen om hoger te vliegen wat hun effectieve inzet bemoeilijkte. Onder meer op D-Day werd op die manier geprobeerd om de Duitse Luftwaffe dwars te zitten. Op foto’s van die sleuteldag hangen de Zeppelinachtige gevaartes boven de landingsvaartuigen in de branding van Normandië.

In de Koude Oorlog experimenteerden de VS, voortbordurend op de Japanse ballonnen uit de Tweede Wereldoorlog, met het verspreiden van een biologisch wapen met ballonnen. Dat zou vijandelijke oogsten moeten aantasten. Het bleef bij proeven in de jaren vijftig.

Verder lieten de Amerikanen onder meer via hun operatie Moby Dick een groot aantal spionageballonnen vanuit West-Duitsland, Turkije en Japan met luchtstromen meedrijven boven het grondgebied van de Sovjet-Unie en China. Veel ervan werden neergehaald en fel protest van Moskou dwong Washington uiteindelijk te stoppen met het programma, maar toen waren toch al een heleboel bruikbare beelden verzameld.

Ballonnen met nog ingenieuzere camera’s en sensoren deden dienst voor de Amerikanen tijdens hun inzet in Afghanistan en Irak. Ze helpen ook bij de bewaking van de grens van de VS met Mexico.

Lees ook:

Blinken blaast bezoek aan China af om ballon

Een hoog Amerikaans bezoek aan China is op het laatste moment afgeblazen. Het tekent de toenemende spanning tussen de twee grootmachten.