Beeldhouwer en schilder Evert van Hemert riep zijn hele leven: ‘Ik word niet ouder dan 69’. Hij haalde net de zeventig, maar wist toen al dat zijn levenseinde nabij was. Hij overleed tussen zijn imposante famkes: beelden en schilderijen van volle vrouwen, liefst op een Fries paard.
Bij binnenkomst in Everts atelier in het Friese Kolderwolde verschijnt als vanzelf een glimlach op je gezicht. Guitige vrouwengezichten kijken je vanaf de schildersdoeken met speelse blikken aan. Zijn kenmerkende ronde, volle beelden van vrouwen en paarden staan niet alleen in het atelier, maar ook langs de weg in het piepkleine dorp. Gekscherend zei hij: “Kolderwolde is het dorp met de hoogste dichtheid aan beelden ter wereld”.
Evert was een bon vivant met tomeloze energie, veel humor en een eigenwijs en vurig karakter. Kopers herkenden en waardeerden zijn kunst met een kwinkslag, vertelt galeriehouder Philip Wildevuur. “Evert kon nooit stoppen met grappige oneliners, hij maakte het altijd gezellig. Maar hij was ook een gigantische chaoot, alleen hij kon zijn weg in het atelier vinden.”
“Ik ga strikt mijn eigen gang!” riep hij altijd. Ook als kind al. Zijn vader werkte als hovenier in Haarlem en zijn broer en zus waren 15 en 14 jaar ouder. Evert was een nakomertje, zijn moeder vertelde hem onomwonden dat ze met breinaalden had geprobeerd de zwangerschap te beëindigen. Hij kon haar openheid waarderen, maar het gaf hem ook een houding van: ik zal ze eens laten zien dat ik er ben. Een dwarskikker die na drie jaar de hbs voor gezien hield, op zijn achttiende trouwde en na enige jaren alweer scheidde van jeugdvriendin Tilly.
Als twintiger begon hij aan de Rietveld Academie, maar hij zag binnen tien minuten dat die studenten niet bij hem pasten en vertrok stante pede. Daarna werkte hij als krantenbezorger en bejaardenverzorger en rolde vervolgens de reclame- en drukkerijwereld in. Met zijn zeefdrukken en reclameposters verdiende hij goudgeld, maar verliet die wereld om als kunstenaar verder te gaan. Onrustig als altijd.
Volle vrouwen met puntige borstjes
Evert was autodidact, hij bestudeerde kunstenaars als David Hockney, las veel en ging vooral zelf aan de slag. Zijn eerste pentekeningen en schilderijen waren realistisch en minutieus getekend. Al doende ontwikkelde hij zijn eigen stijl en al snel kwamen de bronzen beelden van stieren, paarden en volle vrouwen met puntige borstjes. Kenmerkend waren zijn ronde vormen.
Hij was een van de weinige kunstenaars die amper in opdracht werken en toch van hun werk kunnen leven. In zijn privéleven was er altijd wel een vrouw aan zijn zij; met zijn charme en bravoure haakten ze makkelijk bij hem aan. Zo was hij tien jaar getrouwd met een Amerikaanse galeriehoudster in New Orleans. Terugblikken of vooruitkijken deed hij amper, hij leefde altijd in het nu.
Na terugkeer in Nederland in de jaren negentig viel zijn oog op een oud timmerfabriekje dat te koop stond. Hij kocht het op kerstavond en de weidsheid en rust van het Friese landschap deden hem goed. Op de zeldzame momenten van rust zat hij met hun teckel Hare Majesteit Does op schoot te genieten. Of hij las boeken over de Eerste Wereldoorlog, een fascinatie die ontstond nadat hij het idee had gekregen dat hij een gereïncarneerde piloot uit die tijd was. Verder kookte hij dagelijks bourgondische maaltijden, het liefst met een ribeye van slager Blom – hij bliefde geen supermarktvlees.
Alles draaide om de maestro
De laatste twintig jaar deelde hij met Anna van der Goot, zijn muze. Zij regelde alle zakelijke rompslomp. Samenleven met Evert was een uitdaging, zijn egocentrische trekken speelden geregeld op. Hij vond het niet meer dan normaal dat Anna alles regelde. Als ze ‘de maestro’ – zoals ze hem altijd noemde – stoorde, bonjourde hij haar gerust met een handgebaar het atelier uit. Als hij werkte had hij genoeg aan zichzelf.
Zij hielp hem met de organisatie van exposities, in meer dan honderd plaatsen over de wereld exposeerde hij. Of ze waren drukdoende met een speciaal project. Zo schonk hij aan de Friese Elfsteden elf bronzen Aukjes, beelden die een ode waren aan de vrouwelijke schaatsers. Dat zo’n schenking meteen een handige aftrekpost was, kwam mooi uit. Behalve aan kunst werkte hij met veel enthousiasme aan concours hippique De Mijl van Rijs, de Palio van Siena op z’n Fries, maar toen dat project werd overgenomen, was hij teleurgesteld dat de nieuwe club zijn vurige aanpak miste.
Makkelijk vriendschappen sluiten
Evert verwachtte veel, de wereld draaide om hem. Als er wrevel of gedoe ontstond in een vriendschap, kapte hij die resoluut af. Dan kon hij ferm uit zijn slof schieten. Maar hij sloot even makkelijk ook weer vriendschappen, zoals met zijn oncoloog, die hij gekscherend ‘zijn ornitholoog’ noemde. Evert was sinds een jaar bij hem onder behandeling. Ondanks uitzaaiingen leek het vorig najaar de goede kant op te gaan. Hij trouwde in oktober nog gauw met Anna, gratis op maandagochtend. En daarna aten ze vrolijk citroenkwarktaart bij hotel Teernstra in Balk.
Dit voorjaar keerden de tumoren terug. Evert liep nog over van de plannen en werkte stug door aan zijn schilderijen, een documentaire over zijn leven en een kunstkookboek. Ook vroeg hij dirigent Hoite Pruiksma van de Nederlandse Bach Academie een requiem voor hem te maken met tuba’s – zijn lievelingsinstrument. In een eenvoudige zeemanskist op een gefabriekte zijspan aan zijn oude Norton werd hij nog één keer langs zijn beelden gereden. Niet wetend dat diezelfde week een van die beelden, Sietske, werd uitgeroepen tot mooiste buitenkunst van het Noorden.
Evert van Hemert werd geboren op 12 april 1952 in Haarlem en overleed op 14 juli 2022 in Kolderwolde.
Trouw beschrijft het leven van onlangs overleden heel gewone of bekende mensen. Heeft u zelf een tip voor Naschrift? Mail ons via naschrift@trouw.nl.
