Een Trump-aanhanger bij een bijeenkomst in Pennsylvania.

ReportageVerkiezingen VS

‘Als we deze verkiezingen verliezen, dan is het gebeurd met ons’

Een Trump-aanhanger bij een bijeenkomst in Pennsylvania.Beeld Getty Images

Veel Republikeinen in Pennsylvania zijn ervan overtuigd dat de verkiezingen van 2020 gestolen zijn, en dat dat dit jaar weer gaat gebeuren. ‘Als we deze verkiezingen verliezen, is het gebeurd met ons.’

Seije Slager

Nadat straks de stemmen van de verkiezingen van 2022 geteld zijn, gaan ze in Lycoming County direct door met de verkiezingen die erna komen: die van 2020. Want in het landelijke district in centraal Pennsylvania zijn ze er nog steeds niet van overtuigd dat die eerlijk zijn verlopen. In januari staat een handmatige hertelling van alle stembiljetten op het programma.

Lycoming County is de zoveelste lokale overheid in de VS die de verkiezingen die Joe Biden aan de macht brachten aan een nadere inspectie onderwerpt. Tot nu toe brachten al die audits en hertellingen geen grootschalige fraude aan het licht, maar het wantrouwen onder Republikeinse kiezers is er niet minder om geworden.

‘Iedereen ging Republikeins stemmen, en toch won Biden’

Bijvoorbeeld in het ‘Republikeinse overwinningscentrum’ in een leeg bedrijfspand in Williamsport, met zo'n 25.000 inwoners het grootste stadje van het district. Gary Younkin, ringbaardje, shirt met een adelaar en veel stars and stripes, is een van de vrijwilligers die hier Republikeinse verkiezingsborden uitdeelt aan belangstellenden, die vanuit de wijde omtrek aan komen rijden. Het loopt lekker door vanmiddag. De yard signs voor Doug Mastriano, die gouverneur van de staat wil worden, en Dr. Oz, die namens Pennsylvania senator wil worden, zijn het populairst, maar er is daarnaast een breed assortiment van lokale kandidaten voor allerlei andere politieke functies.

Twee jaar geleden bemande Younkin een telefoonbank, en belde de hele dag door mensen op om ze te vragen op wie ze gingen stemmen. “Vier van de vijf mensen zeiden dat ze op Trump gingen stemmen. En dan vertellen ze me dat Biden Pennsylvania heeft gewonnen?” Hij haalt zijn schouders op. Dat kan toch niet, zegt zijn blik.

Een inwoner van Doylestown in Bucks County, Pennsylvania, doet haar stembiljet in een ‘drop box’. Republikeinen denken dat er via deze postbussen gefraudeerd wordt. Beeld REUTERS
Een inwoner van Doylestown in Bucks County, Pennsylvania, doet haar stembiljet in een ‘drop box’. Republikeinen denken dat er via deze postbussen gefraudeerd wordt.Beeld REUTERS

De Democraten, die spelen het spel niet schoon

Dat de Democraten het spel niet schoon spelen, werd hem onlangs weer duidelijk. Toen de Opec de olieproductie verlaagde, bleek dat Biden Saudi-Arabië had gevraagd om een maand te wachten met het bekendmaken van dat besluit, tot na de verkiezingen. “Klinkt dat jou in de oren als iemand die de verkiezingen probeert te beïnvloeden?” Mij wel, zegt zijn blik.

Er is hier vanmiddag eigenlijk niemand te vinden die overtuigd is van de eerlijkheid van de verkiezingen. Mary Gregory komt binnen voor een nieuw Mastriano-bord. De vorige was te vies geworden. Ze veert op als ze hoort dat de verslaggever uit Nederland komt. “Ah, van de Nederlandse boeren! Daar zit toch veel meer achter dan ze jullie op het nieuws vertellen?”

Haar stem voor Mastriano is vanzelfsprekend. “Hij gelooft wat ik geloof. Hij is tegen abortus, en voor het recht op wapenbezit.” En hij gelooft dat mensen elkaar moeten helpen, bijvoorbeeld via de kerk, en niet hun hand moeten ophouden bij de overheid, zoals de Democraten het voorstaan, die van Amerika volgens haar een socialistisch land willen maken.

Angst voor een eenpartijstaat

Ook Younkin herkent zich niet meer echt in zijn regering. “Goed, Biden wordt verkozen, echt of met fraude, ik weet het niet. Maar ik dacht: het was close, dus ze zullen dan in ieder geval niet gelijk al hun progressieve idioterie doorvoeren. Nou, dat had ik verkeerd! Boem, boem, boem, de ene na de andere maatregel.”

Hij noemt het annuleren van oliepijpleiding Keystone XL, en de immigratiecrisis aan de zuidgrens. “Ze laten iedereen binnen, ook illegalen – of ongedocumenteerden, moet je nu zeggen – en die moeten dan uiteindelijk een keer naar een zitting over hun status komen. Die komen natuurlijk niet. Ik snap het oprecht niet. Tenzij de Democraten willen dat ze op enig moment burgers met stemrecht worden, en dan kunnen zeggen: hey, wie heeft je binnengelaten?”

Hij laat een stilte vallen. “Dan krijgen we een eenpartijstaat.”

Gregory verlaagt haar stem als het over de verkiezingen van twee jaar geleden gaat. “Iets klopte daar niet. Ik heb Trump twee keer gezien, de menigtes die hij trok. Er klopte echt iets niet.” En dat had misschien wel iets te maken met de stemmachines. Ze zou liever een ouderwets potlood gebruiken. “Ze kunnen je telefoon hacken, en ze kunnen ook je stem hacken.”

Eigenlijk gingen ze hier in Lycoming County ook een referendum houden over het verbieden van stemmachines, maar dat plan moest worden ingetrokken toen bleek dat lokale overheden dat in Pennsylvania helemaal niet mogen beslissen.

null Beeld Anne Blaak
Beeld Anne Blaak

Een sturende hand achter de bezorgdheid

Overal in de staat zijn er zulke lokale initiatieven, ingegeven door de verschillende theorieën over hoe de Democraten de verkiezingen van 2020 gestolen zouden kunnen hebben.

Waren het louche figuren die voor de Democraten poststemmen ronselden en die massaal in de speciale postbussen voor stembiljetten stopten? In Westmoreland County besloten ze om die postbussen af te schaffen.

Waren het gehackte stemcomputers? In Fulton County lieten ze die onderzoeken door een ict-bedrijf, Wake TSI. Dat werd een financiële strop: Wake TSI was helemaal niet bevoegd voor zulk onderzoek, en dus besloot de staat dat de gecompromitteerde stemapparatuur vervangen moest worden.

Waren het de autoriteiten die stiekem rommelden met de uitslagen? Overal in Pennsylvania worden die overspoeld met right-to-know requests - een soort wob-verzoeken. Bijvoorbeeld in Bucks County, vertelt de Democratische bestuurder van dat district, Bob Harvie, in zijn kantoor in Doylestown. Zijn verkiezingsmedewerkers worden er een beetje door overweldigd. “Ze willen de stembiljetten zien, ze willen de usb-sticks zien, want er is geloof ik ook een theorie dat die de uitslagen zouden veranderen.”

Hoewel hij gelooft dat veel burgers oprecht bezorgd zijn, ziet hij ook een sturende hand achter die bezorgdheid. “Al die verzoeken zijn identiek, ze vragen om dezelfde gegevens, ze gebruiken identieke taal, zeer specialistische, technische taal – hoewel niet altijd accuraat. Het is duidelijk dat ze dit van een of andere site halen.”

Er gaat veel geld om in het aanjagen van de twijfel

Er is de afgelopen twee jaar inderdaad een industrie ontstaan rondom het thema verkiezingsfraude. ICT-bedrijfjes als Wake TSI, die reclame maken met de belofte via audits verkiezingsfraude op te kunnen sporen, zijn daar onderdeel van. Daarnaast zijn fraudepredikers als David Clements en Seth Keshel opgekomen, die door het hele land trekken om overal in zaaltjes uit te leggen waarom de verkiezingsuitslag niet kán kloppen. In groepen op Telegram worden hun theorieën bediscussieerd, en tips uitgewisseld over hoe je in kunt spreken bij vergaderingen van lokale kiescommissies.

Er gaat aardig wat geld om. Mike Lindell, die met zijn bedrijf My Pillow miljonair werd met de verkoop van beddengoed, heeft naar eigen zeggen tegen de 40 miljoen dollar besteed aan het voeren van rechtszaken, en het financieren van onderzoeken en documentaires die kiezersfraude moeten aantonen.

De veruit populairste documentaire in deze kringen is 2000 Mules, van de conservatieve publicist Dinesh D’Souza. Haast iedere Republikein in Pennsylvania begint over de film. De titel verwijst naar ‘muilezels’, die grote aantallen poststembiljetten in speciale postbussen gestopt zouden hebben. Geolocatiedata, in het bezit van het Texaanse onderzoeksbureau True the Vote, zouden bovendien bewijzen dat sommige van die muilezels nachtelijke rondes maakten langs verschillende stembussen.

Factcheckers van de grote Amerikaanse media lieten weinig heel van de film. Onderzoeksdata waar de film zich op baseert zijn niet openbaar. Gevraagd naar die onderliggende data, liet True the Vote uiteindelijk weten dat die door Chinese hackers zouden zijn gewist.

Een Republikein mist Donald Trump. Beeld AFP
Een Republikein mist Donald Trump.Beeld AFP

Dezelfde zorgen als de Democraten in 2016

Zulke factchecks wekken bij veel Republikeinen eerder argwaan dan dat ze twijfel zaaien. Want waarom eisen die grote media niet net zo fanatiek inzage in de onderliggende data van betwiste verkiezingsuitslagen? En waar bleven de factchecks van de beweringen over Russische inmenging in de verkiezingen van 2016?

“Nu klaagt iedereen over de Republikeinen, dat we zonder bewijs zeggen dat er verkiezingsfraude was. Maar wie zei er zes jaar geleden dat er fraude was gepleegd, nadat Trump de verkiezingen had gewonnen? Precies, Democraten. Het was Rusland dit, Rusland dat, en toen kwam die Mueller-commissie die twee jaar onderzoek heeft gedaan, en heeft dat bewijs opgeleverd? Nee.”

Aan het woord is Don Peters, voorzitter van de Republikeinse partij in Lycoming County. Afwezigheid van bewijs is geen bewijs van afwezigheid, doceert hij. En een film als 2000 Mules bevat volgens hem genoeg indirecte aanwijzingen om nader onderzoek te rechtvaardigen.

Hij zegt te hopen dat de hertelling in zijn district uitwijst dat de verkiezingen daar eerlijk verlopen zijn. “Ik hoor nu mensen zeggen: ‘Waarom zou ik gaan stemmen? Het is doorgestoken kaart’. Die mensen wil ik graag geruststellen.” En Democraten, die moeten even een toontje lager zingen, “en begrijpen dat wij nu dezelfde zorgen hebben als zij zes jaar geleden”.

Voor Gary Younkin is het simpel. “Als je niets te verbergen hebt, waarom leg je dan niet alles op tafel? Dan kunnen we het zien.”

Een lang traditie van paranoia over binnenlandse vijanden

Waarom Bob Harvie niet alles op tafel legt? Hij zucht. Dat heeft hij voor zijn gevoel al gedaan. “De staat vereist dat we een audit doen, dat hebben we gedaan, dat is allemaal openbaar. De campagne van Trump heeft elf rechtszaken tegen ons aangespannen, en we hebben ze alle elf gewonnen, simpelweg omdat de andere partij geen zaak had.”

Een handmatige hertelling van alle stembiljetten zou volgens hem niets oplossen. “Dan zouden ze nog steeds vragen: hoe weten we dat dat alle stembiljetten zijn? Het is treurig, want sommigen zijn zo ver van het padje dat ik niet meer kan bedenken hoe we ze terug moeten brengen.”

Harvie, in een vorig leven geschiedenisleraar, ziet de argwaan als een episode in een lange Amerikaanse traditie van paranoia over binnenlandse vijanden. “Door onze geografische ligging zijn we daar altijd meer op gespitst geweest dan op externe vijanden. Eerst was de inheemse bevolking de interne vijand. In de negentiende eeuw had je de angst voor slavenopstanden, een eeuw geleden de angst voor immigranten uit Italië en Ierland, wat die gingen doen om Amerika te vernietigen. Daarna de communisten.” Tegenwoordig wordt de functie van interne vijand volgens Harvie vervuld door “mensen van kleur en liberale elites die volgens sommigen samenzweren om de verkiezingen te stelen van wie zij als de ‘echte Amerikanen’ zien”.

Harvie maakt zich zorgen over verkiezingen die steeds tribaler worden, op een vechtsport lijken, en over politici van beide partijen, maar toch vooral van de Republikeinen, die dat sentiment opstoken om verkiezingen te winnen, in plaats van het in goede banen te leiden.

Doug Mastriano, kandidaat voor het gouverneurschap van Pennsylvania. Beeld Getty Images
Doug Mastriano, kandidaat voor het gouverneurschap van Pennsylvania.Beeld Getty Images

Democraten volgen Mastriano’s campagne met angst

Hij doelt onder andere op Doug Mastriano, die in de Senaat van Pennsylvania zit, op 6 januari 2021 aanwezig was bij de bestorming van het Capitool, die de afgelopen jaren menig onderzoek naar verkiezingsfraude aanjoeg, en die ondanks zijn status als rechtsbuiten van de Republikeinen de nominatie voor het gouverneurschap in de wacht sleepte. Hij staat achter in de peilingen, maar hij maakt een kans.

Als hij gouverneur van Pennsylvania wordt, en daarmee verantwoordelijk voor de verkiezingen in de grootste swingstate van het land, kan hij mogelijk de doorslag geven bij de volgende landelijke verkiezingen, zo vrezen Democraten in het hele land, die zijn campagne angstig volgen.

Die campagne wordt bijna geheel buiten de traditionele media om gevoerd, in een bubbel van gelijkgestemde podcasts en livestreams op Facebook. Of, zoals vanavond in Allentown, in een bingozaaltje aan de rand van de stad. Het publiek bestaat vooral uit zestigplussers, maar die zijn wel massaal op komen dagen.

Verkiezingen als zaak van leven en dood

Mastriano en zijn vrouw wisselen elkaar in geroutineerde onderonsjes af op het podium. Verkiezingsfraude speelt een ondergeschikte rol; het is in dit stadium zaak om iedereen te enthousiasmeren om te gaan stemmen, niet om twijfel te zaaien aan het nut daarvan. Al klinkt het grootste applaus van de avond wel bij Mastriano’s aankondiging dat hij de wet zal aanscherpen met een identificatieplicht voor kiezers.

Want Mastriano’s aanhangers maken zich zorgen, blijkt na het officiële gedeelte. Zoals Aleta Zimmerman, een vrijwilliger die een beetje achterin de zaal tevreden naar het gewoel kijkt. Ze heeft een goed gevoel over de opkomst, en over het feit dat haar kandidaat de meeste stemmen zal krijgen. “Mijn enige zorg is fraude. Dat zal ook dit jaar weer gebeuren. Daarom hebben wij als conservatieven ons massaal ingeschreven als poll watchers, om stembureaus te controleren.”

Verkiezingen zijn voor haar geen feest van de democratie, maar een zaak van leven en dood. ‘Socialisten en communisten’ proberen haar land onleefbaar te maken, en schuwen daarbij weinig methodes. “Als we deze verkiezingen verliezen, dan is het gebeurd met ons. Dan is er niemand om terug te vechten, en gaan ze iedereen in dit land stemrecht geven, of ze hier legaal zijn of niet.”

Midterms op 8 november

In een serie verhalen vanuit Georgia en Pennsylvania blikt Trouw vooruit op de tussentijdse verkiezingen op dinsdag 8 november. Bij deze midterms worden alle zetels in het Huis van Afgevaardigden en een groot aantal zetels in de Senaat verdeeld. De uitkomst bepaalt of de Democraten hun meerderheid in het Congres behouden.

Lees ook:

De tv-dokter en de neparbeider vechten elkaar de tent uit in Pennsylvania

Op 8 november zijn er in de Verenigde Staten verkiezingen voor het Congres en de Senaat. Op weinig plekken is de strijd zo belangrijk en zo smerig als in Pennsylvania.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden