Almaas Elman Ali (1987-2019): een Somalische vredesactiviste, gedood door een kogel

Almaas Elman had de liefde voor haar vaderland Somalië in het bloed zitten. Haar vader, een zakenman, zette samen met zijn vrouw in 1990 het Elman vredes- en mensenrechteninstituut op in de Somalische hoofdstad Mogadishu. Het land was terechtgekomen in een neerwaartse geweldspiraal nadat eind jaren tachtig opstanden begonnen tegen het bewind van dictator Siad Barre die in 1991 werd afgezet. Daarna begonnen de Somalische clans onderling te strijden om de macht. Te midden van die anarchie werd de extreem-islamitische beweging Al Shabaab opgericht, die tot op de dag van vandaag verantwoordelijk is voor geweld en terreur.

Elman studeerde en diende in het leger

Elman was de oudste van de vier dochters van het gezin en maakte bewust het begin van de burgeroorlog mee. Bovendien werd er thuis over weinig anders gesproken. Toen het geweld verergerde, besloten haar ouders dat het beter was dat de moeder met de kinderen naar Canada vertrok en de vader in Mogadishu achterbleef om het instituut te leiden. Het afscheid viel zwaar. Moeder en kinderen wisten toen nog niet dat ze vader nooit meer zouden zien. Hij werd in 1996 in Mogadishu doodgeschoten door onbekenden.

Elman en haar zusjes werden snel opgenomen in het maatschappelijk leven van de Canadese hoofdstad Ottawa. Hun moeder werd actief in verschillende vrouwenbewegingen, maar keerde in 2006 terug naar Somalië om het werk van haar man voort te zetten. Haar tienerdochters liet zij achter. Elman studeerde internationale ontwikkeling aan de universiteit van Ottawa. Ook diende ze enige tijd in het Canadese leger.

Uiteindelijk de vier zussen hun moeder en vestigden ze zich in Somalië. Elman werkte enige tijd als diplomate op de Somalische ambassade in het buurland Kenia. Eenmaal weer in Mogadishu zette ze zich in voor slachtoffers van seksueel geweld en nam ze taken op zich binnen het Elman instituut. Kortgeleden werd ze als consultant ingehuurd door de vertegenwoordiging van de Europese Unie in Somalië. Ze deelde met de EU-delegatie haar kennis over het leven op het Somalische platteland, waar Al Shabaab de meeste invloed heeft.

In verwachting

Ze was een bescheiden vrouw die liever op de achtergrond opereerde dan in het licht van de schijnwerpers. Familie, vrienden en collega’s roemen haar aanstekelijke optimisme. Ze liet zich zelden uit het veld slaan en zag overal sprankjes hoop. Als oudste voelde ze zich verantwoordelijk voor haar jongere zussen. Ze was trots op ze en dat mocht iedereen weten. Ilwad, die iets jonger is, was dit jaar genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede voor haar werk met vooral jongeren. Zij is de rechterhand van haar moeder in het vredesinstituut. Een andere zus, Iman, is officier in het Somalische leger.

In 2017 trouwde Elman haar grote liefde, de Zweeds-Somalische ondernemer Zakaria Hersi. Ze was in verwachting van hun eerste kind toen zij werd gedood.

Elman kwam om terwijl ze in een auto zat op het Halane-terrein in Mogadishu waar regeringsgebouwen staan, evenals de kantoren van internationale organisaties en missies. Het Somalische leger heeft er samen met troepen van de Verenigde Naties en Afrikaanse Unie een bastion van gemaakt. De politie hield het eerst op een verdwaalde kogel. Haar familie eist echter een diepgaand onderzoek, omdat er op dat moment geen gevecht gaande was. Een cameraman met wie ze in de auto zat, gelooft dat het om een gerichte aanslag gaat. Ze overleed ter plekke aan haar verwondingen.

Almaas Elman Ali werd geboren op een onbekende datum in 1987 in Mogadishu, Somalië. Zij overleed op 20 november 2019 in Mogadishu.