Zangeres Caroline van der Leeuw: Iedereen kent mij als Caro Emerald, nu laat ik mezelf pas echt zien

Kijken, horen, voelen, ruiken, proeven, intuïtie: onze zintuigen maken wie we zijn. Deze week: zangeres Caroline van der Leeuw (41). Ze werd beroemd als Caro Emerald, maar zei haar alter-ego gedag. Op haar nieuwe album staat een nieuwe naam: The Jordan. ‘Dit is ook een persoonlijke transformatie.’

VOELEN (1) - Ik wil mezelf niet verbergen

“Afscheid? Voor mij voelt dit niet als een afscheid, het is niet zo dat ik de deur helemaal dicht doe voor Caro Emerald. Afstand is een beter woord. Ik ga niet zeggen dat ik nooit meer in die hoedanigheid ga optreden, je weet nooit hoe de toekomst loopt, maar ik ben er wel echt gewoon even klaar mee.

Onlangs heb ik in een interview gezegd: ‘Ik heb een monster gecreëerd met Caro Emerald’. Door dat te zeggen creëerde ik pas echt een monster. Zo’n uitspraak staat groot in de krant, maar trekt alles uit z’n verband. Wie dat leest, denkt: ze heeft dertien jaar opgetreden als Caro Emerald en haatte het al die tijd. Dat is niet zo. Het was heel leuk, maar er is ook frustratie ontstaan.

Caro Emerald was een project van drie mensen en daarnaast nog een songwriter, maar hij was geen onderdeel van het collectief. De sfeer van de liedjes, geïnspireerd op de jaren veertig en vijftig, vond ik heel vet. De nostalgie. Ook met de romantische teksten had ik ­zeker wat, maar het raakte te weinig aan mijn persoonlijke leven. Ik vond het vaak ook te braaf. Daar werd ik dan een beetje kriegel van.

Ik kan heel uitgesproken zijn, maar die kant van mij was niet gewenst, ik moest veel van mezelf verbergen. Een gedeelte mocht er niet zijn. Terwijl ik dat wel wilde laten zien. Daar zat een continue strijd. Dat schuurde, ook bij interviews en promo’s, want dan moest ik ‘het product Caro Emerald’ verkopen. Op een gegeven moment word je als artiest een brand, een merk dat een eigen leven gaat leiden.

Caro Emerald en ik zijn heel langzaam uit elkaar gegroeid. Regelmatig heb ik gedacht: dit is niet alles wat ik kan, ik wil ook iets anders, iets diepgravenders, iets waarbij ik mezelf wél volledig kan laten zien. Maar echt zeggen ‘ik zie dit niet meer zitten’, daar ben ik slecht in. Dat gevoel mocht er lang niet zijn van mijzelf. Het is niet echt geaccepteerd dat iemand die zo succesvol is, zegt: ik wil hiermee stoppen.”

VOELEN (2) - Opnieuw beginnen voelt alleen

“Al vrij vroeg, in de aanloop naar de tweede plaat, ergens in 2012, begon ik zelf met liedjes schrijven, buiten het collectief om. Dat had ik daarvoor nooit gedaan. Ik zat in een totale high, het eerste album was een groot succes, maar ik wilde me verder ontwikkelen.

Dat schrijven werd steeds serieuzer. Er kwamen nummers uit die heel tof waren maar totaal niet bij Caro Emerald pasten. Ik wist: als ik dit materiaal een keer wil promoten moet ik tijdelijk stoppen met Caro Emerald, je doet niet twee dingen tegelijk, dat is raar en onhandig. Maar ik vond het lastig om te zeggen: sorry jongens, ik wil die tournees voorlopig niet doen.

En toen kwam corona. Alles werd automatisch uitgesteld. Het werd mijn escape. Inmiddels had ik mijn hele ziel en zaligheid al in mijn nieuwe project zitten.

Maar ik had geen management, geen label, geen ­publisher, niks. Alles was altijd om Caro Emerald heen geweest, niet om mij als los mens, als losse artiest. Ik moest alles opnieuw uitvinden. Een soort free fall. Dat wilde ik, maar dat was ook moeilijk. Confronterend. Want wie ben je nog zonder dat hele apparaat om je heen? Als je niet eens ergens getekend hebt?

De ene dag zakte de moed me in de schoenen, de ­andere dag was ik strijdbaar en dacht ik: ik kan dit heus wel, ik moet gewoon goede liedjes creëren, zelf, of ­samen met iemand. Zo ging het de hele tijd. Gelukkig brandde er een groot vuur in mij, ik dacht echt: dit moet mogelijk zijn. Ik liet me niet afschepen door de stemmetjes in mijn hoofd, maar wist soms echt even niet meer hoe of wat. Dan was het huilen en voelde ik me heel, heel klein. Ik kreeg peptalks genoeg, maar het moest plaatsvinden in mijn eigen hoofd: wie ben ik zonder Caro Emerald?”

HOREN - Een nieuwe naam, een nieuwe klank

“Mijn nieuwe project heet The Jordan, een naam die verwijst naar de buurt waar ik ben opgegroeid: de ­Jordaan in Amsterdam. Daar begon ik met zingen. Op de basisschool, ik had een solo in de eindmusical, na ­afloop zei iedereen: jij hebt talent. Het idee dat ik zangeres zou worden is daar geboren en ook nooit meer weggegaan.

Ik ging op zangles bij Jim Giloffo, groepslessen: meerstemmig, eerst met allemaal dansjes erbij, met van die jazzhands, later werd het dikke close harmony. Echt pittig. Dat is best bepalend geweest. Het was goed voor mijn gehoor, je moet er heel zuiver voor zingen, een goede aanloop naar het conservatorium ook, maar ik heb me daardoor pas laat als solozangeres ontwikkeld.

Op het nieuwe album laat ik zien wat ik allemaal in huis heb als zangeres. Er zit meer in mijn klankenpalet dan ik dacht. Ik zing rockachtig, soms zelfs bluesy. Sommige nummers zijn bijna fluisterend, die zing ik heel introvert. Vrienden zeiden: ben jij dit?

Toch klinkt het authentiek en overtuigend. Ik heb mezelf verrast. Dat is het allerleukste: dat je de hele ­wereld al hebt gezien, al een mega-carrière hebt gehad en jezelf nog kunt ontdekken. Hoe tof is dat?”

RUIKEN - De geur van voedsel brengt me thuis

“Bij Antilliaanse en Surinaamse mensen voel ik me ­instantly thuis. Dat komt door de geur van het voedsel: het is de geur van mijn jeugd. Mijn moeder is Antilliaans. Ze kookte altijd heel lekker, de geur van gebakken uien associeer ik met haar. We aten thuis wel eens ketjap kip of bruine bonen met rijst, maar ze maakte net zo goed Hollandse pot. Dat vond ik vreselijk. Zelf houd ik ook erg van koken, het is een van mijn grootste hobby’s naast zingen.

Ik ben heel Nederlands opgevoed. Dat typisch Antilliaanse, wat velen zich erbij voorstellen, heeft mijn ­familie niet. Ze hebben bijvoorbeeld ook helemaal geen ­accent, behalve mijn oma dan, die spreekt wel met ­accent, zij is Surinaams. Ruim tien jaar geleden ben ik met mijn moeder terug naar Aruba gegaan. Ze was er sinds haar kindertijd niet meer geweest. Zo bijzonder. Het voelde als thuiskomen, zelfs voor mij, ook al heb ik daar helemaal geen familie meer.

Toen mijn ouders nog bij elkaar waren, woonden we in een mooi, groot pand op de Rozengracht. Maar na de scheiding was er weinig geld. Mijn moeder had zeker niet niks, ze had gewoon een baan, maar we woonden heel klein. Ik had zo’n kamertje waarin maar net een bed paste. En we aten altijd kidneybonen. Dat was goedkoop. Met een Turkse salade erbij en hamburgers uit de aanbieding. Ik vond het verschrikkelijk. Maar het was ook een mooie en warme tijd.

Mijn moeder speelde thuis veel piano, op best hoog niveau, ze had graag naar het conservatorium gewild. Ze heeft me altijd gesteund in mijn wens om zangeres te worden. Dat mijn carrière zo is gelopen, heb ik ongelooflijk aan haar te danken, aan haar rotsvaste geloof dat ik een heel bijzonder kind was. Ze geloofde zonder enige reserves in mij. Daardoor ben ik ook in mezelf gaan geloven.”

INTUÏTIE - Loslaten is een kunst

“Ik vind het afschuwelijk om te moeten zeggen, maar op het podium durf ik dus niet te improviseren. Daarom heb ik mezelf, ondanks mijn opleiding jazz-zang, nooit een echte jazzzangeres gevoeld. Het heeft met controle te maken. Als ik weet waar ik aan toe ben, kom ik tot bloei. Ik zing gewoon beter als ik weet wat er in de volgende maat gebeurt.

Bij het schrijven lukt het me om die controle los te laten. Ik schrijf heel erg vanuit mijn onderbewuste. ­Terwijl ik een melodie verzin, komen er woorden uit en die gebruik ik; een soort scatten.

Van alle nieuwe nummers ontstond The Room het meest intuïtief. Dat was echt bizar. Ik zong zonder na te denken, het was totale improvisatie. Waar het over ging en waarom, wist ik niet. Maar het emotioneerde me zo. Ik stond bijna te huilen toen ik het zong. In dat vat zit meer, dat voel ik heel sterk.

Dat is de reden dat ik dit enorme risico – stoppen met Caro Emerald en iets nieuws beginnen – heb genomen: ik wil me niet meer laten tegenhouden door mijn angsten. Ze zijn er, ik heb er veel. Ik kan heel erg doemdenken en ben snel bang om iets te verknallen, om te vallen. Maar om ergens te komen moet je soms eerst iets doen wat niet zo tof is.

Ik heb mezelf bewust geleerd dat toe te staan: iets proberen in plaats van meteen iets moeten kunnen. Het is zo mooi wat voor wereld er dan voor je opengaat. Met dit project breek ik dus ook los uit mijn eigen hoofd. Het is ook een persoonlijke transformatie.”

KIJKEN - Ik laat zien, wie ik ben

“Het grote verschil met Caro Emerald is dat er nu een vrouw aan het roer staat die het zelf bepaalt en zelf haar teksten schrijft. Dat laatste is een fundamenteel verschil, want een man zet een vrouw in een tekst toch snel in een bepaalde rol. Ik wil graag meerdere rollen. In mijn nieuwe nummers durf ik ook onaardig te zijn. Een man zou dat minder snel bedenken. Mijn vrouwelijke emancipatie is een enorm thema op het nieuwe album.

De nummers, maar ook de clips en foto’s die ik erbij heb laten maken, moeten het gevoel geven dat je mij nu echt kunt zien. In een van de clips geef ik me zelfs letterlijk bloot: je ziet mij samen met een vrouw, naakt, heel intiem en sensueel. Uiteindelijk kom je erachter dat ik dat gewoon zelf ben – het gaat over zelfliefde, niet over seksualiteit: ik ben niet lesbisch of bi.

Voor mij is die clip een beetje ongemakkelijk om naar te kijken. De schaamte zit in het blote, om dat publiekelijk te laten zien. Dat was exact waarom ik die clip wilde maken. Als vrouw moet je je altijd nader verklaren: waarom ben je bloot? Wat wil je ermee bereiken? Maar bloot kan ook gewoon mooi zijn. Ik hoef me daar dus niet voor te verantwoorden. Daar gaat die clip over.

Het publiek wil weten of dit is wat ik de komende ­jaren ben. Om eerlijk te zijn: ik heb geen idee. Ik ga me niet vastpinnen. Ideeën zijn veranderlijk, net zoals een garderobe verandert, dus morgen kan het weer anders zijn. Hoe het ook loopt, ik hoop in elk geval dat ik trouw weet te blijven aan mezelf. Dat ik dicht bij mezelf blijf. Ik neem aan dat ik dat nu beter kan, beter dan voorheen, ik heb niet voor niets dit hele proces doorgemaakt. Dit is bedoeld om te blijven.”