Wie alleen maar gelijk wil hebben, zal vaak geen gelijk krijgen

Een mooi citaat van Barack Obama: ‘Democratie is de bereidheid compromissen te sluiten, ook als je honderd procent gelijk hebt’.

Op het eerste gezicht lijkt de betekenis hiervan duidelijk. Je hebt gelijk hebben, en je hebt gelijk krijgen. Wie gelijk wil krijgen, moet draagvlak verwerven, pragmatisch zijn. Dus moet je compromissen sluiten. Vanuit dat pragmatisch perspectief, heeft het compromis vaak een negatieve klank. Je hebt honderd procent gelijk, maar moet helaas toch iets inleveren. Daardoor verwateren je mooie plannen.

Obama bedoelt meer dan dat. Het gaat hem om een mindset, een mentaliteit. Hij legt het uit.

Cultuur van morele zelf-felicitatie

Een. Als je principieel en compromisloos bent, zul je je goed voelen over jezelf. Je kunt genieten van je eigen morele zuiverheid. Maar je voedt ook een cultuur van morele zelf-felicitatie. Daardoor kun je verharden, veroordelend over anderen worden.

Twee. Inderdaad, gelijk hebben is geen gelijk krijgen. Wie alleen maar gelijk wil hebben, zal vaak geen gelijk krijgen. Verandering vergt nu eenmaal een compromis. Wie het compromis blokkeert, blokkeert verandering, Als je dat te lang doet met een beroep op je principes, kun je cynisch worden. Je verliest je geloof in verandering, je hoop op een betere wereld.

Drie. Wie de mentaliteit van het compromis kent, kan van tegenstanders leren. Bovendien, zegt Obama, je tegenstanders houden ook van hun kinderen, je deelt ook dingen met hen. Compromisloosheid leidt niet alleen tot verharding en cynisme. Je kunt er ook je empathisch vermogen mee verspelen.