Met een boemeltje door de Provence of in sneltempo naar Hel: vijf treintips voor 2023

Nooit meer vliegen? Geen probleem, want dicht bij huis valt er nog een hele wereld te ontdekken, lekker duurzaam en ontspannen per spoor. Reisjournalist en treinexpert Sander Groen tipt de vijf leukste korte treinreizen van Europa voor 2023.

1. DUITSLAND - Een treinreisje langs de Rijn

Middeleeuwse burchten, romantische ruïnes en sprookjeskastelen, oude stadjes met vakwerkhuizen en slingerstraatjes, glooiende wijngaarden en wijnbars met rivierzicht, de Drakenrots en de Lorelei en natuurlijk overal die meanderende blauwe rivier: het Rijndal heeft een oubollig imago, maar is toch echt een van Europa’s allermooiste landschappen.

Het gedeelte tussen Keulen en Mainz wordt ook wel de Romantische Rijn genoemd, is vereeuwigd door schilders, staat op de Unesco-Wereld­erfgoedlijst en wordt al eeuwen druk bezocht door toeristen. En terecht. De geijkte manier om de vallei te verkennen is per boot, maar leuker wordt het per spoor, want dan kun je je eigen route uitstippelen en uitstappen waar je wilt.

Over zowel de linker- als rechteroever rijden treinen in beide richtingen. De Linke Rhein-­strecke biedt het sprookjesachtigste uitzicht, maar ­terugreizen via de Rechte Rheinstrecke is eveneens aanbevolen. Welke kant je ook kiest, het is met stip de mooiste treinreis van Duitsland.

2. FRANKRIJK - Door de Provence naar een kuuroord op een alpentop

Tijdens een trip met de Train des Pignes van Nice naar Digne waan je je in een tot leven gewekte modelspoorbaan. Ieder gehucht heeft zijn eigen halte en dorpen vanaf pakweg honderd ­inwoners hebben een heus station, compleet met stationsgebouw uit het fin de siècle en een ogenschijnlijk even oude stationschef met krulsnor en kleppet.

Viermaal daags rijdt de trein, dus vroeg opstaan is het devies, tenminste, als je onderweg nog eens wilt uitstappen. In Entrevaux, bijvoorbeeld, een van Les plus beaux villages de France, met middeleeuwse huisjes op een kluitje gepakt binnen de vestingmuur en hoog ­erboven op een rotspunt een citadel van Vauban, de bouwmeester van de Zonnekoning. Aan het eindpunt, op het dak van de Haute Provence in Digne-les-Bains, wordt ouderwets gekuurd in het kuurhuis aan de warme rivier Eaux-Chaude.

3. POLEN - De sneltrein naar Hel

De naam doet anders vermoeden, maar toch is Hel een waar vakantieparadijs. Vanaf het noordelijkste puntje van Polen steekt dit schiereiland de Oostzee in, met een 25 kilometer lang zandstrand, hotels met zeezicht, visrestaurants in houten huizen, dennenbossen en duinen, plus bijna alle ­dagen zonneschijn. De spoorlijn naar Hel begint in Reda, maar een praktischer instap­station is Gdynia, waar pakweg eens per uur een stop- of sneltrein vertrekt.

Bij het toeristische stadje Wladyslawowo maakt de trein een bocht, om dan het langgerekte, smalle, zanderige en beboste schiereiland op te rijden. Chalupy, Kuznica, Jastarnia en Jurata zijn bekoorlijke badplaatsjes met elk hun eigen stationnetje. Eindstation Hel is als hoofdplaats van het gelijknamige schiereiland een goed ge-outilleerd vakantiedorp met stranden, musea, een boulevard, een vissershaven, uitkijktorens, restaurants en terrassen. Welkom in Hel.

4. GROOT-BRITTANNIË - In het spoor van Harry Potter door Schotland

Glinsterende meren, donkere bossen, zompige moerassen, krioelende rivieren, een woeste wildernis op de hoogvlakte, middeleeuwse kastelen en eindeloze vergezichten: de West Highland Line is meer dan eens verkozen tot de mooiste spoorlijn ter wereld. Vanuit Glasgow kronkelt de enkelsporige lijn door de meest afgelegen uithoek van het land via duizend-en-een bochten naar de Atlantische fjordenkust en stopt in gehuchten die soms alleen per trein bereikbaar zijn.

Eindpunt is het piepkleine vissersdorp Mallaig, waar de veerboot vertrekt naar de eilanden Skye, Muck, Egg en Rum. Wil je onderweg ook nog eens uitstappen, voor een bezoek aan het stationsmuseum in Glenfinnan of een selfie met het bij die plaats gelegen Harry Potter-viaduct, dan vergt dat enige planning: er rijden per dag drie stoptreinen en op zondag maar één.

5. TSJECHIË - Keizerlijke badkamers en barokke kuuroorden

Koning, keizer, schrijver, componist: in Mariënbad en Karlsbad kwamen ze allemaal. De badkamer van Frans Jozef is er de stille getuige van, met handbeschilderde tegels en fresco’s, een fluwelen sofa en een koperen badkuip, waarin de keizer zich wentelde in het geneeskrachtige bronwater. De keizerlijke badkamer vind je nu nog in Nove Lazne, een suikertaart van een kuur-­hotel, opgetrokken in barokke Bäderarchitektur, met balkonnetjes en zuilen en ­torens en gebeeldhouwde engeltjes.

Ooit was het zo populair dat er zelfs voor Goethe geen kamer meer beschikbaar was. Van de zwierige kuuroorden in West-Bohemen, die onlangs zijn toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst, is Mariën- bad de chicste en Karlsbad de grootste. En daartussen slingert dwars door een prachtig natuurgebied een spoorlijn langs de warme ­rivier de Tepla.