‘George VI en Elizabeth’ van Sally Bedell Smith kan concurreren met ‘The Crown’

Veel mensen kennen hem in de gedaante van Colin Firth, die een overtuigende, stotterende George VI neerzet in The King’s Speech (2010). Helena Bonham Carter speelt in die film zijn vrouw Elizabeth, steun en toeverlaat van de man die tegen wil en dank koning wordt en worstelt met zijn verlegenheid, spraakgebrek en woedeaanvallen.

Een meer dan compleet beeld van dit echtpaar geeft Sally Bedell Smith in de dubbelbiografie George VI en Elizabeth. Chronologisch leidt ze haar lezers langs de levens van de twee, kort ingaand op hun jeugdjaren om zich dan te richten op hun kennismaking en huwelijk. George moest driemaal op de knieën voor Elizabeth zijn aanzoek met ‘ja’ beantwoordde. Naast verlegen was hij dus ook vastberaden. Elizabeth was met haar uitbundigheid en spontaniteit zijn tegenover, maar ging gelijk met hem op in eerlijkheid en loyaliteit.

Anders dan zijn oudere broer Edward – die nogal wat scheve schaatsen reed en uiteindelijk zijn huwelijk met de gescheiden Amerikaanse socialite Wallis Simpson verkoos boven het koningschap – ging de monarchie George ter harte. Nog niet vermoedend dat de kroon op hem lag te wachten, maakte George bijvoorbeeld samen met Elizabeth een uitputtende reis van een paar maanden naar Australië en Nieuw-Zeeland. Hun babydochter Lilibet (Elizabeth II) moesten ze achterlaten.

Ernstige luchtweg­infecties

Gedurende de reis was Elizabeth een tijdje ziek. Ze kampte vaker met ernstige luchtweg­infecties en vond het vreselijk dat ze op die momenten haar man niet terzijde kon staan. Zo ook tijdens de abdicatiecrisis. Niet­temin zei haar echtgenoot op 12 december 1936: ‘Met mijn vrouw als toeverlaat aan mijn zijde neem ik de zware taak op die voor me ligt.’ Hoe zwaar die taak zou zijn met de Tweede Wereldoorlog voor de deur kon George VI op dat moment nog niet overzien.

Naast een biografie van een echtpaar leest George VI en Elizabeth ook als de biografie van een monarchie. Een monarchie, die door dit koppel gered werd van de ondergang. Een monarchie, die George en Elizabeth gerust uit handen konden geven aan hun dochter Elizabeth II. Een monarchie, die zaterdag een nieuwe fase ingaat met Charles III aan het roer.

Kroningskledingstukken die bij elkaar 18 kilo wogen

De kroningsdag, 12 mei 1937, schildert Bedell Smith zo gedetailleerd, dat je er een zoek de verschillen van kunt maken met die van Charles III. Een zware dag voor de koning, alleen al letterlijk door de kroningskledingstukken die bij elkaar 18 kilo wogen (en waarvan hij een tuniek bijna binnenstebuiten aantrok).

Details, ze maken deze biografe ijzersterk. Bedell Smith maakte naam als biografe van het Britse koningshuis. Eerder verschenen van haar hand biografieën over Elizabeth II, prins Charles en prinses Diana. Voor deze biografie over hun voor­ouders kreeg de auteur toegang tot de koninklijke archieven van Windsor Castle en Glamis Castle. Citaten uit brieven en dagboeken van Bertie en Elizabeth brengen het paar dichtbij. Ze gaan onder de huid zitten, deze round characters.

De ruim vijfhonderd bladzijden voelen door de soepele stijl van Bedell Smith geenszins als een opgave. Wat helpt is de opbouw in delen, verdeeld in niet te lange hoofdstukken. Bovendien doet de vormgeving wonderen. Elk hoofdstuk opent met een foto en een citaat. Het geheel ademt rust en nodigt uit om steeds weer op te pakken.

Dit boek kan wedijveren met een Netflixserie. Dus wie even is uitgekeken op The Crown, zit goed bij Bedell Smith.

Sally Bedell-Smith
George VI en Elizabeth
(George VI and Elizabeth)
Vert. Arjanne van Luipen, Nannie de Nijs Bik-Plasman, Anne-Marie Vervelde en Annemie de Vries
Nieuw Amsterdam; 671 blz. € 42,99