En zo belanden de Achterhoekse emigranten van Bert Wagendorp in de Amerikaanse burgeroorlog

In Phoenix, het eerste deel van de trilogie De memoires van Abel Sikkink dat vorig jaar verscheen, beschreef Bert Wagendorp de tragedie van de stoomboot die in november 1847 op Lake Michigan in brand vloog. Aan boord van de Phoenix zaten meer dan honderd Achterhoekse emigranten die op weg waren naar een beter leven, ze waren er bijna en toen ging het mis.

In Wagendorps roman overleefde de fictieve negenjarige Abel als enige van het gezin Sikkink de ramp, al meende hij een glimp te hebben opgevangen van zijn broertje op een reddingsboot. Dit tweede deel, Kalle, start waar Phoenix eindigde, in Amerika, in 1861, waar de Burgeroorlog op het punt van uitbreken staat. Abel, in korte tijd uitgegroeid tot sterverslaggever van de New York Herald, trekt met fotograaf en jeugdvriend Kalle naar het front om verslag te doen, hij is, zoals dichter en vriend Walt Whitman het omschrijft, ‘de man die de oorlog woorden geeft’.

Begeesterd verteller

Vier jaar omspant deze roman, het is een reis door een turbulente periode: de verschrikkingen op de slagvelden, de wreedheden tegen de indianen, en de aanslag op president Lincoln in 1865: Wagendorp toont zich wederom een begeesterd verteller. Zijn kennis is immens, nergens verzanden scènes in gortdroge beschrijvingen van dat wat is geweest. De krankzinnigheid en de uitzichtloosheid van de Amerikaanse Burgeroorlog, al meer dan anderhalve eeuw geleden, doen akelig hedendaags aan.

Het is de geschiedenis die Kalle kleur geeft, de personages steken er wel wat flets bij af, je ontkomt niet aan het gevoel dat zij toch vooral de kapstok zijn waar het verhaal aan wordt opgehangen. Het innerlijke leven van de twee aimabele jongens blijft aan de oppervlakte.

Als de helden uit een avonturenroman

Al vroeg in het verhaal ziet Abel hoe zijn beste vriend na elke veldslag een paar dagen langer nodig heeft om bij te komen, het laagje dat hem tegen de verschrikkingen moet beschermen wordt steeds dunner.

Als Kalle later ernstig gewond raakt en in een psychiatrisch ziekenhuis wordt opgenomen houd je je hart vast, maar de lichtheid die hem omgeeft blijft gek genoeg intact. Met een niet al te geschonden gemoed komen deze jongens steeds weer uit de strijd, waar de meesten de moed al lang zouden hebben opgegeven, ze zijn als de helden uit een avonturenroman, onverwoestbaar, en steeds op de plek waar de actie plaatsvindt.

Echt geloofwaardig is dat niet, desalniettemin is Kalle een onderhoudende roman die doet uitzien naar het derde deel.

Bert Wagendorp
Kalle. De memoires van Abel Sikkink
Pluim; 400 blz. € 26,99