Een Senegalese treurzang als Achilles’ weeklacht bij het lijk van Patrokles

Donald Niedekkers laatste roman Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost won de F. Bordewijkprijs en staat op de shortlist van de Libris Literatuurprijs 2023.

Wat ik nu lees

In Meer dan een broer thematiseert David Diop de inzet van koloniale soldaten in Europese oorlogen, in dit geval de Senegalese tirailleurs, die aan Franse zijde in de loopgraven van WOI verzeild raakten. Het is in wezen een klassieke treurzang op het slagveld, als Achilles’ weeklacht bij het lijk van Patroklos. Verteller Alfa Ndiaye rouwt om zijn gesneuvelde jeugdvriend Mademba Diop, wapenbroeder en ‘meer dan een broer’. De taal met de vele herhalingen doet denken aan die van de rondtrekkende West-Afrikaanse troubadours, de griots. Dit gebruik uit de orale traditie bezweert de wanhoop in de roman van Diop. Tegelijk voel je als lezer hoe Alfa Ndiaye door het herhalen van frasen de oude, ongeschonden wereld wil oproepen, tenminste in klanken.

Waar ik me op verheug

Een spekjeszoetroze en gele omslag verleidt me de wonderwereld daarachter te betreden. Dola, de levensschets van Dola de Jong, ligt boven op de stapel te lezen boeken. Mirjam van Hengel heeft eerder op basis van gesprekken een intiem, betrokken portret van Remco Campert geschreven, en ook van Leo en Tineke Vroman, ‘de zachtmoedige bioloog en zijn Indische meisje’. Ik ben benieuwd hoe ze het deze keer aanpakt.

Waar ik steeds naar terugkeer

In Magisch Praag van Angelo Maria Ripellino uit 1973 raak je op grandioze wijze verstrikt in een opeenstapeling van beelden, metaforen en citaten uit de Tsjechische literatuur, het ene nog mooier dan het andere, als dwaal je door het labyrintische Praag, waar alchemisten hun duistere formules prevelen en uit de rivierklei van de Moldau de Golem wordt gekneed. Een grandguignoleske optocht van narren, kwakzalvers, sjacheraars, weemoedige beulen, marktschreeuwers, wassen beelden, degenslikkers trekt voorbij. Allemaal koorddansers balancerend als soldaat Svejk tussen lammetjesonschuld en geslepen subversiviteit. Magisch Praag is een boek dat vele boeken bevat en dat me in de meesterlijke vertaling van Anton Haakman elke keer als ik het inkijk verrast door de rijkdom aan beeldspraak.