‘Bij de buren’ van Kristine Bilkau past in een golf van Duitse dorpsromans

In Duitsland is de laatste jaren een golf aan ‘dorpsliteratuur’ ontstaan, constateerde de Frankfurter Allgemeine bij het verschijnen van Bij de buren van Kristine Bilkau: romans over overprikkelde stedelingen die naar het platteland trekken, waar hun sores botst met die van de dorpelingen. Judith Hermann en Juli Zeh zijn wellicht de bekendste vertegenwoordigers van deze golf. Vooral Zeh schreef met Ons soort mensen en Onder buren geweldig geestige en scherpe portretten van dat platteland.

Kristine Bilkau (1974) zou je, met haar precieze en voorzichtige vertelstem, het introverte nichtje van Zeh kunnen noemen. In haar laatste roman Bij de buren, genomineerd voor de Deutscher Buchpreis, botst er ook niet per se veel, maar er is wel van alles gaande. Het verhaal draait om twee vrouwen, de ene is Julia, keramiste. Ze is met haar vriend, bioloog, vanuit Hamburg naar een huisje aan een kanaal in Sleeswijk-Holstein verhuisd. In het nabijgelegen, door leegstand geteisterde stadje heeft ze een winkel geopend. Julia probeert zwanger te worden, nu begint een ivf-traject. Ze is geobsedeerd door fora over (on)vruchtbaarheid en vermorst vele uren achter haar laptop met het volgen van perfect gelukkige moeders en hun blozende kroost. En dan is er nog het beetje enge huis van de buren, waar een gezin met drie kinderen woonde dat van de aardbodem verdwenen lijkt.

De levens van Julia en Astrid schampen elkaar via anderen

Astrid woont al haar hele leven hier, ze is begin zestig en huisarts. Ze wil haar praktijk overdragen, haar man is al met pensioen, de kinderen de deur uit. Ze krijgt boze brieven van een anonieme patiënt en heeft zorgen om haar tante. Haar buurvrouw Marli, met wie ze bevriend was in de tijd dat hun kinderen opgroeiden, gaat verhuizen, maar die vriendschap is bekoeld. Tot verdriet van Astrid.

De levens van Julia en Astrid, beiden eenzaam en op zoek naar nieuwe wortels, draaien om elkaar heen en schampen elkaar via anderen. Dat is mooi gedaan door Bilkau.

Julia lijdt in toenemende mate onder haar kinderloosheid, de ivf-pogingen mislukken. Ze zou het liefst onzichtbaar worden, oplossen, net als haar buurvrouw. Astrid zoekt voorzichtig weer toenadering tot Marli, door zoals vroeger sigaretten en briefjes in ‘hun’ nestkastje in de achtertuin achter te laten.

Bij de buren kent geen grote plotwendingen, en dat is helemaal niet erg. Het verhaal stroomt als het water in dat grote kanaal met die containerschepen, en toch is er die vreemde, onderhuidse spanning waardoor dat platteland maar geen idylle wil worden.

Kristine Bilkau
Bij de buren
(Nebenan)
vert. Ymke van der Staay
Cossee; 288 blz; € 24,99