Diego Maradona
Waarom Maradona zo tot de verbeelding blijft spreken
De hele wereld lijkt een beetje in de rouw na het overlijden van Maradona. Waarom spreekt hij zo tot de verbeelding?
Hij was maar een voetballer, een uitzonderlijke, en toch ook zoveel meer. Het blijkt uit de reacties op zijn dood. Over de hele wereld stond de foto van Diego Armando Maradona donderdag op de voorpagina’s. Op veel plaatsen zijn gedenkplekken ingericht, met kaarsjes en bloemen. Op het Plaza de Mayo in Buenos Aires brachten tienduizenden mensen de nacht door, zingend, huilend, voor het presidentieel paleis waar hij is opgebaard. Via de sociale media delen sinds woensdagavond tientallen miljoenen mensen hun persoonlijke Maradona-momentje. De terminologie is soms bijbels, de aanbidding heeft religieuze trekken.
Dat kan niet alleen te maken hebben met zijn uitzonderlijke kwaliteiten aan de bal. Het gaat ook om de mens Maradona. Veel grote sporters hebben na hun loopbaan de neiging van hun voetstuk te vallen en langzaam hun mythische aura te verliezen. Maradona deed ook zijn best, met zijn drugsgebruik, wangedrag, gedweep met Castro en met een luchtbuks schieten op journalisten voor zijn huis.
Maar hij kon het zich permitteren en verloor niets van zijn status. Wáárom? Misschien schuilt het antwoord in de tweeslachtigheid die Maradona eigenlijk in alles kenmerkt. Hij was een vat vol tegenstrijdigheden en paradoxen. Een man die mensen liet dromen, door zijn acties op het veld en triomfen, maar die evengoed liet zien waar we misschien allemaal ook voor vrezen. De schaduwkant en het verval.
‘Onbeheersbaar en wild’
Dat duale van de mens Diego en de voetballer Maradona spreekt ook uit de woorden die Aurelio de Laurentiis, de voorzitter van voetbalclub Napoli, donderdag sprak. “Jouw zwaktes, jouw onvolmaaktheden, jouw fouten staan op dezelfde hoogte als jouw immense grootsheid”, zei De Laurentiis, die Maradona vergeleek met een “rusteloos werk” van kunstschilder Caravaggio. “Onbeheersbaar en wild maar tegelijk groots.”
Aan de ene kant was hij praktisch onaanraakbaar, op het veld. Wie hem op beelden van zijn tijd bij Napoli ziet dansen langs uitgestoken noppen en gestrekte benen ziet dat bevestigd: dit is de onaantastbare. De Italiaanse houwdegen Marco Gentile deed in 1982 op het WK 23 keer een poging om hem onderuit te schoppen. Hij kreeg niet eens een gele kaart. Het roept de vraag op hoe goed Maradona zou zijn geweest als de scheidsrechters toen net zo streng waren geweest als nu. Maar het geschop leek hem niet te deren. Hij steeg ver boven de slagers uit.
Aan de andere kant was hij een heel aanraakbaar en aaibaar mens, letterlijk. Hij begaf zich het liefste tussen het volk. Hij ging op de foto met wie dat wilde, ook in het Brabantse Mierlo waar hij een paar jaar terug was neergestreken bij een Arabische club waar hij even trainer van was. Drommen mensen kwamen erop af. Lachend onderging hij de taferelen. Op de tribunes kon hij na zijn carrière hartstochtelijk meeleven en juichen, net zoals wij doen, de gewone supporters.
Maradona verenigde uitersten. Hij had eigenlijk over niets in zijn leven controle, behalve over de bal. Hij was klein, maar kon sensationeel hoog springen. Hij was atletisch en zijn zwaartepunt lag door zijn geringe lichaamslengte (1.65 meter) dichter bij de aarde dan bij andere voetballers. Het leidde tot een haast optimale beheersing van zijn lijf bij acties. Evengoed zagen we hem als een te dikke voetballer die met levensgrote pupillen van de cocaïne in de camera’s kon brullen, een langzaam aftakelend wrak dat niet bestand was tegen de roem die hij nodig had.
Hij werd geëxploiteerd, al vanaf zijn tiende, toen hij in het stadion van Buenos Aires om het publiek te vermaken kunstjes moest doen met een bal. Hij werd gebruikt door makelaars en de commercie en misbruikt door de maffia. Tegelijkertijd is hij zelf de schepper van misschien wel het beroemdste bedrog in de sportgeschiedenis, toen hij met zijn hand scoorde tegen Engeland op het WK van 1986. Hij kwam er mee weg. Er was geen Var en hij was het zelf die zijn sublieme valsspelerij de hand van God noemde, en het daarmee van glans voorzag.
Als speler bij Napoli wist hij zelf jarenlang in één week twee extremen te combineren. Na een wedstrijd in het weekend vierde hij drie dagen feest, met drank, drugs en vrouwen, waarna hij vanaf de woensdag als een monnik ging leven en zich fysiek liet prepareren om op zondag weer een topprestatie te leveren. In Napels was hij een ster in een obscure stad. Hij werd er het symbool van de hoop, voor heel het arme zuiden van Italië, maar ook een symbool van verraad, nadat hij in Napels ten koste van Italië zijn Argentinië naar de WK-finale had geleid. In Engeland werd hij geliefd én gehaat, want daar zagen ze in zijn bedrog van 1986 toch vooral de hand van de duivel.
Maradona was een winnaar en een verliezer ineen. Klein maar heel, heel groot. Hij bleef altijd iets van een kind in een fysiek en mentaal uitgewoond lichaam. Hij is de man die eeuwige roem verwierf, maar uiteindelijk ook gewoon een sterfelijke volksjongen was.
Maradona donderdag al begraven
De woensdag overleden Argentijnse voetbalvedette Diego Maradona wordt donderdag al begraven. Dat gebeurt op de begraafplaats Jardin de Paz, in een buitenwijk van Buenos Aires. Daar zijn ook de graven van zijn ouders.
Maradona overleed woensdag op 60-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hartaanval. Donderdag volgde er een wake in het Casa Rosada, het presidentieel paleis in de hoofdstad waar in de vroege ochtend vrienden en familie arriveerden. In Argentinië geldt de wake als het eerbetoon aan de overledene die meestal nog op dezelfde dag wordt begraven.
Lees ook:
Buenos Aires rouwt om Maradona: ‘Vandaag is het voetbal gestorven’
De Argentijnse hoofdstad rouwt om het overlijden van Maradona en juicht om hem te eren. De president kondigde drie dagen van nationale rouw af.
Diego Maradona (1960-2020): geniaal en zelfdestructief
Held van het volk. Kwetsbare wereldster. Geniale dribbelaar. Omstreden voetbalgrootheid. De woensdag op 60-jarige leeftijd overleden Diego Armando Maradona was een man van uitersten.
