Voetbal
Waar blijven de topscorers? De eredivisie verandert van een spitsenwalhalla in een spitsenhel
Eredivisie-spitsen lijken scoren dit seizoen verleerd. Nog nooit duurde het zo lang voor de topscorer dubbele cijfers haalde. Tien jaar terug maakte een spits voor het laatst dertig goals. Waar is Het Kanon gebleven?
Het uitvak in de Gelredome is zondag nóg leger dan de thuistribunes. Om veiligheidsredenen worden supporters van FC Utrecht bij Vitesse geweerd en daarmee ook hun nieuwe spandoek, voor huidig eredivisie-topscorer Tasos Douvikas. Na elke goal van de Griek zetten zij ter plekke met viltstift een kruisje in een van de lege vakjes op het doek. Elf daarvan zijn ingevuld, nog vijf zijn open op het blauw-witte doek. A man with a mission, staat er in Griekse letters boven.
Scheids, wissel!
Die missie? Alle zestien vakjes vullen en topscorer blijven. Ongelukkig genoeg symboliseert het doek daarmee de staat van het spitsengilde. De elf van Douvikas zijn historisch laag. Met 19 benodigde wedstrijden duurde het nog nooit zo lang voordat een eredivisie-topscorer dubbele cijfers haalde. Tien jaar geleden doorbrak Vitesse-spits Wilfried Bony voor het laatst de magische grens van dertig goals. In het decennium daarvoor scoorden zeven van de tien juist wel dertig plus. Ooit stond de eredivisie bekend als competitie waar kanonnen als Romario, Ronaldo, Suárez en Van Nistelrooij gesmeed werden. Waar zijn ze gebleven?
Ook in het buitenland scoren spitsen minder. “Maar niet zo weinig als in Nederland”, zegt VI-datajournalist Bart Frouws. In de statistieken vond hij een boosdoener: clubs hebben sinds corona vijf wisselmogelijkheden in plaats van drie. Gemiddeld spelen aanvallers nu 78 minuten in plaats van 82. Het laatste kwartier is echter een warm bad voor spitsen, want een kwart van de goals valt dit seizoen in die fase. Bony, Huntelaar en Dost, topschutters uit het ‘dertig plus’-tijdperk met drie wissels, speelden volgens Frouws 97 procent van de speelminuten.
Potentiële topschutters zijn ook vaker reserve, constateren Frouws en oud-spits Pierre van Hooijdonk. Door grotere selecties zitten concurrenten dichter op de eerste spits. Na een mindere beurt rouleren trainers sneller. “Ik had vroeger geen echte concurrent”, zegt de oud-topscorer van onder andere Feyenoord. “De Ajax- of PSV-spits ook niet. Dan maak je doelpunten. Tegenwoordig goochelen ze allemaal. Ajax met Kudus, Brobbey of Tadic. Feyenoord met Danilo of Giménez.” Deze week vonden de oude PSV-gebroeders Van de Kerkhof dat Luuk de Jong moest banken, omdat hij niet scoorde tegen Feyenoord. Ook Douvikas was dit seizoen bankzitter. Frouws: “Toch scoort hij elke 90 minuten een goal. Dan eindig je zo op 30.”
De wisselregel is echter ‘nieuw’, terwijl de productie al tien jaar daalt. De rol van spitsen is ook veranderd, stelt Van Hooijdonk. Steeds vaker zijn ze geen afmaker, maar een tussenstation om andere spelers in stelling te brengen. Een blik op de huidige topscorerslijst laat zien dat de helft van de top-tien spits van beroep is. Tot 2013, het laatste 30-plus-jaar, was acht of negen de regel. Daarna gebeurde dat nog maar één keer. De afgelopen zes seizoenen eindigden maximaal zes spitsen in de top tien, vorig jaar zelfs maar vier.
‘Modegril’
Van Hooijdonk vindt die ‘modegril’ doorgeslagen. “Teams zonder andere scorende spelers gebruiken de spits ook zo. De Jong krijgt kritiek, maar een spits die twintig goals kan maken, moet je wel in stelling brengen.” De Jong demonstreerde zaterdagavond hoe. Na een strakke voorzet maakte hij met een intikker, een ouderwetse spitsengoal, zijn eerste competitiedoelpunt in drie maanden.
En Douvikas? Die produceert zondagmiddag alleen een schamele afzwaaier en een kopbal. De kleine Boussaid laat hem op de middellijn kopduels uitvechten, waarvoor hij de spitspositie moet verlaten. Hij kopt als extra verdediger ballen weg bij corners, en vecht duels aan de zijlijn uit. Na rust is Douvikas bliksemafleider voor Van der Streek, maar zijn schot wordt gekeerd op de doellijn. Na een rode kaart scoort Vitesse wel, tweemaal. Wie de goals maken, in spitspositie? Linksbuiten Million Manhoef en linksback Wittek.
Keert Het Kanon ooit terug in Nederland? Van Hooijdonk is gedecideerd. “Spitsen die leven voor goals komen altijd weer bovendrijven.” Zijn advies: Eén vaste spits. 75 minuten spelen is prima, maar gebruik hem dan wel waarvoor hij bestaat: om te scoren. Frouws is minder optimistisch. “De wisselregel is permanent, en die wordt ook niet meer teruggedraaid. Misschien dat Douvikas nog wat hattricks kan meepakken.”
“Alleen via duels was ik bij de wedstrijd betrokken”, zegt de Griek sombertjes. Hij blijft voorlopig topscorer, maar het interesseert hem zichtbaar weinig na de futloze vertoning, net als die historisch lage elf goals. “Doelpunten zijn doelpunten.” En die grens van dertig goals? Hij lacht ongemakkelijk. “Nee, die ga ik niet halen.”
Lees ook:
De donoren stromen toe; het ‘fascinerende dubbele gezicht van het betaald voetbal’
De oproep voor stamcel- en bloeddonoren bij PSV leverde duizenden donoren op. Ook waren er veel acties voor Giro555 door Fortuna Sittard. ‘Sport is een van de mooiste manieren om mensen samen te brengen.’
