InterviewSportverenigingen
Voor vrijwilliger Raymond Gelissen is het sportbestuur een extra baan
Uit onderzoek van het Register voor Verenigingsbestuurders blijkt dat de helft van alle bestuurders van sportverenigingen structureel overbelast is. Tegen welke problemen lopen zij in de praktijk aan?
Zeker 26 uur in de week is Raymond Gelissen (52) bezig voor zijn cluppie, voetbalvereniging Sporting Heerlen. Het is geen baan. Hij is IC-verpleegkundige. Nee, dit is wat vrijwillig bestuurswerk bij een sportclub tegenwoordig vraagt. “Ik moet me met zoveel dingen bezighouden die niets met voetbal te maken hebben”, verzucht hij. “Eigenlijk doe ik aan bedrijfsvoering zonder dat ik daarvoor heb geleerd.”
Zijn vereniging ligt in een zogeheten achterstandswijk, Heerlen-Noord. Veel van de 465 leden hebben financiële problemen. Natuurlijk is het mooi, zegt Gelissen, dat de contributie van ongeveer 30 procent van de junioren door het Jeugdfonds Sport & Cultuur wordt betaald, een fonds dat gevuld wordt met geld van gemeenten en donateurs. Maar dat zorgt wel voor veel papieren rompslomp.
Ieder half jaar moeten de ouders op een formulier invullen dat ze het geld niet hebben voor een lidmaatschap. Maar de meesten begrijpen niet precies hoe dat moet. De laaggeletterdheid is relatief hoog in de wijk. Bovendien hebben veel leden een migratieachtergrond en beheerst niet iedereen het Nederlands even goed. Daarom helpt het bestuur. Gelissen: “Per kind zijn wij daar ongeveer een uur mee bezig. Ieder half jaar opnieuw.”
Het is een van de talloze voorbeelden die illustreren hoe verstikkend de bureaucratie soms voelt. Laatst nog, vertelt hij, kon iedere vereniging een subsidieaanvraag bij de gemeente indienen voor materialen, tot een maximum van 10.000 euro. Gelissen stelde meteen een lijst op met datgene wat Sporting Heerlen het hardste nodig heeft, inclusief in de winkel opgevraagde prijzen: twee goals, pionnen, hesjes, wedstrijdkleding en ballen.
Vervolgens werd hij om 9 uur ‘s ochtends op een doordeweekse dag voor een toelichting in het gemeentehuis verwacht. Dat is ook een ergernis, dat altijd alles binnen kantoortijden moet. Zelf heeft hij een onregelmatige baan, maar hoe vaak hebben andere bestuursleden niet een vrije dag moeten opnemen?
“Daar kreeg ik vragen als: waarom heb je nieuwe goals nodig? Zijn er niet nog oude ongebruikte? Verder legde de ambtenaar uit dat de subsidie niet voor ballen was bedoeld en dat gaatjes in kleding geen reden zijn om het te vervangen. Willen jullie nou helpen of niet, dacht ik. Uiteindelijk kregen we 5.500 euro, niet de gehoopte 10.000.”
Minder sponsors, minder kantineopbrengst
Financieel zijn er zorgen. De kosten nemen toe en de inkomsten af. Bedrijven zijn sinds de coronaperiode terughoudender met sponsoring en leden hebben steeds minder te besteden, merkt hij aan de kantine-opbrengsten. “Minder mensen blijven na de training of wedstrijd hangen, terwijl ons verdienmodel al niet overhoudt. In de stad kost een biertje 2,80 euro, bij ons 1,90 euro.”
Al maanden is hij bezig om achterstallige contributie te innen. De afgelopen twee jaar is 30 procent niet betaald. Ook de penningmeester is een vrijwilliger, benadrukt Gelissen. Er is niet altijd actie ondernomen na een stornering. Bovendien: wat doe je als een lid zegt het geld niet te hebben? “Je kan iemand wegsturen van de club, maar dan heb je weer te weinig spelers voor een team.”
Praktijk en theorie botsen vaak. Ook als het om de verduurzaming van de accommodatie gaat. “Wij hebben zonnepanelen, maar trainen vooral ‘s avonds. Dan schijnt er geen zon. Wij douchen vooral ‘s avonds. Dan schijnt er geen zon. De kantine is open in de avond. Dan schijnt er geen zon.” Reserves voor andere investeringen zijn er niet.
Soms voelt Gelissen zich moedeloos, ook omdat het werk met steeds minder vrijwilligers gedaan moet worden. “Maar we moeten proberen te overleven. In onze wijk zijn veel probleemjongeren. Die leren bij ons niet alleen voetballen, maar ook bepaalde sociale vaardigheden; de simpelste dingen als je aan de regels houden. Het maatschappelijk belang van sportverenigingen moet niet onderschat worden.”
ZVW74 heeft geen zwemwater meer om in te trainen
Zwemvereniging ZVW74 uit Westervoort bestaat bijna vijftig jaar. De voorbereidingen voor het feest waren al begonnen, maar de kans is groot dat de club volgende week ophoudt te bestaan. Voorzitter Wander Toering vertelt dat de particuliere eigenaar het zwembad zondag sluit. De hoge energiekosten zijn niet meer op te brengen. De gemeente heeft de accommodatie in 2005 verkocht. Privatisering in deze sector werkt dus niet, concludeert Toering.
Opeens hebben de 75 leden van zijn vereniging geen plek meer om te trainen, net als honderden kinderen trouwens die graag een diploma willen halen. Op de ledenvergadering wordt woensdag over opheffing gestemd. Bij gebrek aan beschikbaar chloorwater in de regio lijkt het jubileum verder weg dan ooit.
Amsterdam Dynamics zoekt kundige vrijwilligers
Een sportvereniging kan anno 2023 niet meer zonder enige mate van professionele ondersteuning, is de overtuiging van Peter Hoitinga, voorzitter van hockeyvereniging Amsterdam Dynamics. “Sociale veiligheid? Duurzaamheid? Dat kun je niet voor 100 procent aan vrijwilligers overlaten. De eisen worden steeds strenger.”
Bovendien hebben vrijwilligers steeds minder tijd, als je ze al weet te vinden. Zijn vereniging is in 2020 opgericht om in Amsterdam-Zuidoost kinderen ook de mogelijkheid te geven om via het verenigingsleven te sporten. Idealistisch? Nee, zegt hij, noodzakelijk, gezien de toename van obesitas onder de jeugd. Om aansluiting te vinden bij ouders en de buurt organiseert hij nu Foody Friday. “Samen eten is hier belangrijk. Dus dat doen we nu één keer per maand op de club.”
Maar een verenigingsmanager blijft onontbeerlijk. Alleen wie betaalt dat? “De gemeente steunt ons met events in de buurt, maar wij hebben eigenlijk behoefte aan structurele ondersteuning.”
Lees ook:
Veel sportverenigingen dreigen om te vallen
Door een stapeling van problemen vrezen duizenden bestuurders van amateurverenigingen voor het voortbestaan van de eigen sportclub.
Geen financiële steun voor amateurclubs voor wie de energieprijs nu al te hoog is
Moties van Kamerleden om amateursportclubs en sportaccommodaties financieel te ondersteunen werden dinsdag verworpen. En dat terwijl sportverenigingen nu al in acute problemen zitten. Door de hoge energielasten dreigen ze deze winter om te vallen.
