Turnbond schippert tussen het sportieve en het gezondheidsbelang van de topturnsters

De KNGU balanceert tussen de sportieve belangen van de topturnsters en de belofte om de gezondheid in de turnsport dit keer voor prestaties te laten gaan. Dat zou belangrijk zijn om de geloofwaardigheid van het turnen terug te winnen, benadrukten de bondsdirecteuren vier weken geleden nog zelf.

Diezelfde bondsdirecteuren kondigden dinsdag tijdens een persconferentie aan dat het topsportprogramma voor de turnsters goeddeels hervat wordt. Er zijn wat aanpassingen, maar de topturnsters mogen gewoon weer trainen met hun eigen coaches. Dat betekent dat ook een beschuldigde trainer als Vincent Wevers de zaal weer in mag met zijn dochter en pupil, olympisch kampioen Sanne.

Deze zomer zette de KNGU bondstrainer Wevers en bondscoach Gerben Wiersma op non-actief. Ook deed ze een moreel appel op vier clubcoaches om een stap opzij te zetten. Het topsportprogramma voor vrouwen werd stopgezet. Aanleiding waren tientallen meldingen van voormalige turnsters over misstanden in de turnwereld. De bond kondigde onderzoeken naar grensoverschrijdend gedrag aan.

Ruim honderd meldingen van grensoverschrijdend gedrag

Directeur van de KNGU Marieke van der Plas maakte dinsdag een eerste resultaat bekend. In een maand tijd zijn er ruim honderd meldingen van grensoverschrijdend gedrag gedaan, waarbij overigens het uiten van zorgen al als melding geldt. De meldingen betreffen veel misstanden uit het verleden. Hoe de balans tussen top- en breedtesport is, weet Van der Plas niet.

Of het aantal van honderd weinig is gezien alle publiciteit en het feit dat de KNGU ook actief mensen benadert om zich uit te spreken, daarover wilde Van der Plas zich niet uitlaten. Ter vergelijking: in 2019 kwamen er 46 meldingen binnen. Wel stelde ze: “De angstcultuur moet doorbroken worden.”

De meldingen worden afgehandeld door het Instituut Sportrechtspraak (ISR). Als dat aanleiding ziet, bijvoorbeeld in het belang van de veiligheid, kan het de KNGU adviseren een ‘ordemaatregel’ te nemen, waardoor een trainer (ook in de breedtesport) niet mag trainen, hangende het onderzoek. Ook kunnen meldingen via het ISR een tuchtrechtelijk vervolg krijgen. Vragen over mogelijk wantrouwen in instituties als ISR, waardoor mogelijk niet iedereen zich meldt, pareerde Van der Plas. “Het tuchtrechtelijke traject is veel beter georganiseerd dan tien, vijftien jaar geleden. Toen bestond de tuchtcommissie uit mensen uit de gymnastiekwereld.” Ook verwees zij naar een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar de turnwereld, dat dinsdag van start ging.

Alle turners moeten in Nijmegen trainen

Technisch directeur Mark Meijer benadrukte hoe groot de worsteling de afgelopen weken is geweest. “Hoe neem je de meldingen serieus en geef je erkenning aan de slachtoffers zonder de huidige topsportsters hun olympische droom te ontnemen?”

De bond is zwaar onder druk gezet door de turnsters en heeft besloten het topsportprogramma weer op te starten, met eigen coaches, maar wel centraal. Alle turnsters moeten in Nijmegen trainen. “Een andere setting, waarvoor wij de verantwoordelijkheid nemen.” Donderdagochtend is de eerste training. De bond is nog op zoek naar een onafhankelijk waarnemer van buiten de turnwereld die tijdens de trainingen aanwezig is.

Alle acht meerderjarige turnsters hebben aangegeven dat zij met hun oude coach verder willen. “We hebben overwogen een andere trainer aan te stellen, maar daar was onder de turnsters geen draagvlak voor”, verklaarde Meijer. “Zij willen een jaar voor de Spelen niet met een andere coach werken.”

Op de vraag of het niet zorgelijk is dat ook volwassen turnsters zo afhankelijk zijn van hun coach en dat daar mogelijk een oorzaak ligt van de problemen in de turnwereld, reageerde Meijer gelaten. “We constateren hetzelfde. Hoe het patroon te doorbreken? Dat heb ik nog niet scherp. Misschien kunnen we leren van de mannelijke turners, want daar is de afhankelijkheid vele malen minder groot.”

Of de KNGU een eerste stap heeft gezet op weg naar het herwinnen van de geloofwaardigheid van de turnsport moet blijken. Voorlopig overheersen de vragen nog.

Lees ook:

Turnsters melden misstanden met #dossierturnmisbruik: ‘Dit is echt een Nederlands probleem’

Nederlandse turnsters spreken zich online uit over misstanden in hun sport. ‘Ik hoop dat dit nu echt bespreekbaar wordt. Niet voor mij, ook voor anderen.’

Verona van de Leur: Ik moest het perfecte plaatje zijn

De Tien Geboden met voormalig turnster Verona van de Leur (Gouda, 1984). Ze werd vier keer Nederlands kampioen, won talloze medailles op EK’s en WK’s en werd in 2002 Sportvrouw van het Jaar. In 2008 stopte ze met turnen. Drie jaar later begon ze een carrière in de porno-industrie.