‘Slimme en gehaaide’ Xandra Velzeboer zet met vier keer goud WK shorttrack naar haar hand

Succes in het shorttrack was de laatste jaren maakbaar voor Suzanne Schulting, maar sinds dit weekend kan Xandra Velzeboer dat ook. Velzeboer won op de WK in Zuid-Korea alle afstanden waar ze aan meedeed: de 500 meter, de 1000 meter en de gemengde- en vrouwenaflossing. Goed voor vier keer goud.

Onbeschrijfelijk, vond Velzeboer het zelf, enkele uren nadat ze haar shorttrackweekend had afgesloten. Ze kwam superlatieven tekort. Het was ‘supergaaf, supermooi en helemaal geweldig'. “Maar het is nog niet helemaal ingedaald.”

De carrière van Velzeboer (21), familie van voormalig shorttrackers Mark Velzeboer en Monique Velzeboer, ging lang via de traditionele weg van geleidelijkheid. In 2021 was ze al blij dat ze Schulting in de training op topsnelheid ‘kon bijhouden of het haar een keertje moeilijk kon maken’, zoals ze destijds vertelde in Trouw.

Op de Spelen van Peking was ze onderdeel van de gouden aflossingsploeg. Vorig jaar maart werd ze in Canada wereldkampioen op de 500 meter. Een grote verrassing, destijds, met de kanttekening dat haar grootste concurrente, Schulting, op haar hotelkamer vastzat na een coronabesmetting.

Schaduwfavoriet ondanks wereldrecord

Dit jaar maakte Velzeboer een grote stap. Ze won meerdere wereldbekers en reed een wereldrecord op de 500 meter. Toch was ze voor het WK nog een schaduwfavoriet.

Maar voor Velzeboer kwam het er in Seoul allemaal uit. Op de 500 meter sloeg ze een groot gat met Schulting en Selma Poutsma, de nummers twee en drie (die een-twee-drie was een unicum voor het Nederlandse shorttrack). Op de 1000 meter versloeg ze zondag wederom onder anderen haar teamgenote Schulting.

Het was de eerste keer dat ze op een toernooi Schulting versloeg in een grote wedstrijd. Dat zat in haar hoofd, vertelde ze via een in de perszone van het stadion opgezette videoverbinding. “Het maakt het heel bijzonder.”

Bondscoach Niels Kerstholt vond het ook om een andere reden speciaal: “Dit was zo mooi omdat iedereen erbij was. Niemand zat met corona thuis. Ze laat zien, bijvoorbeeld op de 500 meter: ik woon hier.”

Stabiel en gehaaid

Kerstholt kent Velzeboer sinds 2018. Hij omschrijft zijn pupil als ‘stabiel, slim, gehaaid en uitdagend’. “Richting Schulting en iedereen met wie we trainen. Dat is kenmerkend voor toppers. Die zetten de boel op scherp.”

Wat het ook bijzonder maakte, was dat ze ergens op de weg naar succes ook even de onbevangenheid was kwijtgeraakt die een jonge sporter normaal zo kenmerkt. Ook Velzeboer ging zich dit seizoen meer en meer beseffen dat haar status druk met zich meebrengt. Zeker na haar wereldrecord. “Ik had niet verwacht dat het zomaar weer zou lukken. Gelukkig ging het in de trainingen al goed.”

Nederland won bij de vrouwen alle wereldtitels. Naast Velzeboer won Schulting zaterdag de 1500 meter.

Voor Schulting is het niet meer vanzelfsprekend

Schulting, die zondag na het lange seizoen mentaal helemaal stuk zat (en alsnog met het team twee keer goud haalde) merkte dat ze de grip op het vrouwenshorttrack langzaam aan het verliezen is. Heel langzaam, want ze is nog steeds de succesvolste shorttrackster van dit jaar. Maar ze beseft dat niet alles vanzelfsprekend meer is. Op de 500 meter mist ze bijvoorbeeld de snelheid die Velzeboer wel heeft, erkende ze. “Zij is echt razendsnel op de sprint. En ik ben iets minder snel.”

Bij de laatste test voor het WK, drie weken geleden in Dordrecht, won Schulting niks. Na de dip van Dordrecht was het belangrijk om te blijven praten, aldus Kerstholt via een zoomgesprek vanuit Korea. “Niets is mentaal zwaarder dan dit moment”, zei Kerstholt. “Het moment dat een kampioen onttroond wordt. Je bent altijd de beste geweest, door iedereen aangevallen en dan gebeurt dat. Tijdelijk, want ze kan het nog terugpakken. Maar het is moeilijk.”

Het was voor Schulting niet realistisch om te verwachten dat ze op de WK wel even drie keer individueel goud zou winnen. Nee, één keertje zou al geweldig zijn. Het lukte op de 1500 meter. Na afloop van het toernooi brak ze. Naar eigen zeggen zat ze er meer doorheen dan ooit. Maar ze wist ook dat ze toch met een goed gevoel het vliegtuig in kon stappen, omdat ze een geweldig jaar had.

Nederland won als toetje zondag nog de gemengde aflossing en de aflossing bij de vrouwen. Met Schulting als voorlaatste renster en Velzeboer als afmaakster. De snelste en beste mocht het afmaken. De mannen werden in de halve finale uitgeschakeld.

Lees ook:

Een fitte ploeg zonder frictie: Nederlandse shorttracksters behalen unicum met één-twee-drietje op WK

De Nederlandse shorttracksters domineerden op de eerste dag van de WK. Met een heuse één-twee-drie op de 500 meter, een unicum voor Oranje en een zeldzaamheid in de sport. Bondscoach Kerstholt: ‘De ploeg is fit en kent een goede vibe.’