Simone Biles’ coach doet het anders: ‘Hoeveel kampioenen hebben we verloren door te hard te pushen?’

Met vlucht KL624 uit Atlanta landde maandagmorgen om 6.17 uur hoog Amerikaans turnbezoek op Schiphol: Aimee Boorman. Zij is de coach die van Simone Biles de meest succesvolle turnster uit de geschiedenis maakte. En misschien nog wel belangrijker: ze deed dat op onorthodoxe wijze. Juist daarom is ze uitgenodigd om mee te denken over de broodnodige cultuurverandering in het Nederlandse turnen.

“Wereldwijd is er bij het coachen van turntalenten te lang de nadruk gelegd op gehoorzaamheid”, verklaart ze na aankomst. “Ik probeer mijn hele carrière al om een positieve impact te hebben op onze sport, niet alleen in Amerika, maar ook over de grens. Nederland lijkt open te staan voor veranderingen waarbij ook rekening wordt gehouden met de behoeften van de sporters. Daarom ben ik hier.”

De Amsterdamse gymnastiekvereniging Turnz is haar gastheer. In een brainstormsessie naar aanleiding van de diepe crisis waarin het turnen verkeert, werd er aan de eigen coaches Wolther Kooistra en Claudia Werkhoven gevraagd wie hen inspireert. Na de aanmoediging om groot te denken, viel de naam van Boorman. “We kregen meteen een enthousiaste reactie op onze mail”, vertelt Femke Lutgerink, bestuurs- en communicatie-adviseur van Turnz. “Juist op dit moment is haar komst interessant. De opgave waar wij voor staan, is natuurlijk al jarenlang haar strijd.”

Is je beste vriendin jarig? Ga erheen

Boorman begeleidde Biles in een tijd waarin het autoritaire echtpaar Karolyi de dienst uitmaakte in Amerika. Keiharde trainingsregimes waren de norm en turnsters moesten vooral onderdanig zijn. Boorman deed het anders. Zij monitorde het dieet van haar pupil niet en stimuleerde Biles om ook een leven op te bouwen buiten de gymzaal. Is je beste vriendin jarig? Ga erheen. In haar filosofie moet de sporter centraal staan.

Dat is precies waar het in Nederland de afgelopen decennia is misgegaan, getuige de vele misstanden die sinds de zomer naar buiten zijn gekomen. Die laten verhalen horen van te vroeg opgebrande talenten en fysiek gesloopte vrouwen. Turnz hoopt dat de komst van Boorman helpt om in gesprek te komen over een duurzame verandering in Nederland. De Amerikaanse topcoach blijft een maand en zal met veel betrokkenen praten.

“Een cultuuromslag kun je alleen samen bewerkstelligen”, weet Lutgerink. “Te lang is hier vanuit bolwerken geopereerd. Het is nu echt tijd om samen te staan voor verandering. Dat moet ook vanuit de clubs komen. Als we niet met z’n allen common ground vinden, hebben we een probleem.”

Even gezonde als succesvolle sporters

Turnz heeft daarom onlangs het initiatief Swing gelanceerd, ‘een plan om samen tot een coachings-, selectie- en wedstrijdsysteem te komen dat sporter-gedreven is’. De reacties van andere clubs zijn vooralsnog voorzichtig. Lutgerink hoopt dat het bezoek van Boorman als een soort katalysator werkt. “Er moet een systeem komen met checks en balances, waardoor menselijke fouten niet meer zoals in het verleden systemisch kunnen worden.”

Boorman wil met haar gesprekspartners delen hoe zij als coach trouw is gebleven aan haar idealen. “Je moet openstaan voor persoonlijke groei. Ik ben me al die jaren in de sport blijven verdiepen, heb constant mijn technische kennis verbeterd. Dat heeft me geholpen om even gezonde als succesvolle sporters af te leveren.”

Biles is daar het beste bewijs van. Boorman begeleidde haar vanaf zevenjarige leeftijd tot aan haar vier gouden medailles op de Olympische Spelen van 2016. Voor critici die menen dat de coach makkelijk praten heeft omdat Biles een uitzonderlijk talent is, heeft zij haar weerwoord klaar: “Wie weet hoeveel andere potentiële kampioenen we misschien verloren hebben doordat we ze te hard en te snel gepusht hebben? De turnwereld staat op een kantelpunt, en dat hoeft niet per se slecht te zijn. Het is tijd om op grote schaal te laten zien dat er topturnsters opgeleid kunnen worden zonder dat hun behoeften opgeofferd worden.”

Lees ook:

Oud-turnster Stasja Köhler blikt terug: ‘De mea culpa van coach Beltman is niet de hele waarheid’

2020 was een veelbewogen sportjaar. Trouw blikt in een serie terug. Vandaagoud-turnster Stasja Köhler.