Prestatiebevordering
Ook al is het geen doping, tóch is er nu een detectiemethode voor schildklierhormoon
Sinds kort is een test voor het opsporen van schildklierhormoon beschikbaar. Zodra het medicijn op de internationale dopinglijst staat, kan misbruik door topsporters worden blootgelegd.
Al meer dan een decennium probeert de Dopingautoriteit schildkliermedicatie op de internationale dopinglijst te krijgen. Vooruitlopend heeft de Nederlandse waakhond het dopinglaboratorium in Gent de afgelopen twee jaar een detectiemethode laten ontwikkelen. “Zo willen we geen tijd verliezen als het hormoon wordt toegevoegd”, aldus voorzitter Vincent Egbers. “Er kan dan meteen gericht worden getest.”
Profwielrenners, die anoniem bleven, sloegen deze week op wielersite Wielerflits nog alarm over oneigenlijk gebruik in het peloton. De kans dat topsporters er binnenkort op zullen worden getest, is echter klein. Het wereldantidopingbureau Wada lijkt niet van plan om schildkliermedicatie, bekend onder de merknaam Thyrax, in de ban te doen. Het Wada beroept zich daarbij op recent Australisch onderzoek, waarin naar voren komt dat wetenschappelijk bewijs voor het prestatiebevorderende effect ontbreekt. “Het betreft maar één studie”, stelt Peter van Eenoo, hoofd van het Gentse dopinglaboratorium. “Aanvullend onderzoek is gewenst.”
Gebruik zonder medische noodzaak
De Dopingautoriteit - daarin gesteund door sportkoepel NOC-NSF en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport - wil schildklierhormoon als verboden middel laten aanmerken, omdat er aanwijzingen zijn dat topsporters het medicijn om niet-medische redenen gebruiken. Buiten wielrennen zou het in (duur)sporten als atletiek, schaatsen, triatlon en roeien in zwang zijn. Dat blijkt uit de formulieren die de sporters bij een dopingtest invullen. “We signaleren de inname en vinden dat in moreel-ethische zin laakbaar”, stelt Egbers.
Topsporters vallen op schildkliermedicatie terug omdat het idee leeft dat het energieverhogend is en voor een snellere vetverbranding zorgt. Het slikken van de pillen, die bedoeld zijn voor een te traag werkende schildklier, is niet zonder gevaar. Hartaandoeningen (met kans op een plotse dood), botontkalking en spierzwakte liggen op de loer.
In 2018 kwam het schaatsen onder een vergrootglas te liggen. Uit medische hoek werd gewaarschuwd dat misbruik werd gemaakt van schildkliermedicatie. Tijdens de Olympische Winterspelen in Pyeongchang zou een ongebruikelijk aantal schaatsers het middel hebben geslikt.
Voor schaatsbond KNSB was het reden de toprijders aan te schrijven en op hun verantwoording te wijzen. “Indien een arts medicatie voorschrijft zonder dat daarvoor een medische noodzaak is, dan handelt de arts in strijd met de (sport)medische richtlijnen (...) Mocht je een dergelijke situatie tegenkomen, dan kun je een klacht indienen over de behandelend arts bij het Medisch Tuchtcollege”, viel te lezen.
Sporters begeven zich op ‘een hellend vlak’
Internist-endocrinoloog Edward Visser van het Eramus MC en Frank Backx, toenmalig hoogleraar klinische sportgeneeskunde aan het UMC Utrecht, verbaasden zich destijds over het misbruik door topsporters. Volgens Backx begaven de sporters zich op ‘een hellend vlak’. Beiden trokken een duidelijke lijn: schildklierhormonen mogen alleen door endocrinologen worden voorgeschreven.
Sportkoepel NOC-NSF heeft inmiddels een protocol opgesteld. Sportartsen kunnen niet meer zelfstandig besluiten tot het voorschrijven van de medicatie, maar moeten een endocrinoloog raadplegen. Die toetst of behandeling voor schildklierproblemen noodzakelijk is.
Traag werkende schildklier
In Nederland heeft circa een half miljoen mensen hypothyreoïde, de medische benaming van een traag werkende schildklier. Deze groep, met name vrouwen vanaf middelbare leeftijd, slikt daarvoor medicatie. Het toedienen luistert heel nauw en de dosering verschilt per persoon.
De schildklier bevindt zich in de hals, voor de luchtpijp, en produceert hormonen die onmisbaar zijn voor de ontwikkeling en groei van het lichaam. Ook zijn de schildklierhormonen belangrijk voor de hartslag, stofwisseling en energiehuishouding in de spieren.
Bij een traag werkende schildklier ontstaat er een tekort aan de hormonen, wat zorgt voor een vertraging van al deze processen. Andersom komt ook voor: een te snel werkende schildklier die de processen juist versnelt.
Lees ook:
Kijk uit wat je slikt, zegt de KNSB
Sporters gebruiken zonder noodzaak schildklierpillen. Ze willen beter presteren, maar het is riskant.
