Nederlandse schaker Anish Giri eindelijk de beste op Tata Steel-toernooi

Ze noemden hem al de Joop Zoetemelk van het schaken. Hoe vaak was Anish Giri, al jaren de beste grootmeester van Nederland, immers niet tweede geworden op een internationaal hoog aangeschreven schaaktoernooi?

Ook op het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee, bijgenaamd het ‘Wimbledon van de schaaksport’, was Giri vaak dicht bij de eindzege geweest. Al vijf keer werd hij tweede, waarvan twee keer na een tie-break. In 2018 verloor hij na de barrage, een potje snelschaak, van wereldkampioen Magnus Carlsen, in 2021 liet hij zich verrassen door landgenoot Jorden van Foreest. Niet Giri, maar Van Foreest trad daardoor in de voetsporen van Jan Timman, die het toernooi in 1985 als laatste Nederlander had weten te winnen.

Weinig avontuurlijke weg

Maar een obsessie? Nee, dat werd het nooit voor Giri. Een triomf in het Noord-Hollandse kustdorp was iets wat de buitenwereld meer bezighield dan de schaakgrootmeester zelf. Vol afgrijzen moest hij in de krant lezen dat al die tweede plekken een afspiegeling waren van zijn conservatieve karakter. Dat hij, net als in het echte leven, zou kiezen voor de veilige, weinige avontuurlijke weg op het schaakbord. Het leidde te vaak tot remises.

Maar zondagmiddag doorbrak Giri (28) een barrière. Na veertien deelnames won hij dan eindelijk in Wijk aan Zee, waarmee hij de titel overnam van Magnus Carlsen, die het toernooi acht keer won. Om kwart voor vijf klaterde er een lang, ovationeel applaus in dorpshuis De Moriaan te Wijk aan Zee, waar voor het eerst sinds twee jaar weer publiek welkom was.

De uitkomst was het gevolg van een ware apotheose op de slotdag van de 85ste editie van het Tata Steel-schaaktoernooi. Giri won na een partij van dik drie uur van de Roemeen Richard Rapport, maar moest daarna lang wachten op het resultaat van koploper Nodirbek Abdoesattorov, die met een half punt voorsprong de slotdag had aangevangen. De achttienjarige Oezbeek, die als debutant vrijwel het hele toernooi bovenaan stond, bezweek onder de druk in zijn afsluitende partij tegen Van Foreest, die Giri daarmee de eindzege schonk.

Focus altijd op het spel

“Alles zat mee”, concludeerde Giri na afloop op de persconferentie. “Eerlijk gezegd had ik verwacht dat de andere partij een remise zou worden, maar Jorden speelde zeer agressief en heel goed.”

Welke emoties de zege teweegbracht bij de nummer zeven van de wereldranglijst? Giri wist zich maar moeilijk raad met die vraag. “Als schaker ben je zo bezig met het proces in je spel”, verklaarde Giri. “Ik focus mij nooit op het resultaat, maar altijd op het spel.”

Want Giri wist: om in het deelnemersveld van 2023 te overleven, moest hij optimaal presteren. En dat deed hij. Giri won van het zestienjarige wonderkind Dommaraju Gukesh uit India, waarna ook viervoudig wereldkampioen Carlsen eraan moest geloven. “Eigenlijk ben ik best verrast dat ik uitgerekend deze editie win”, bekende Giri. “Het deelnemersveld was erg sterk. Je moet goed spelen, het is zwaar met dertien rondes en je moet ook nog wat geluk hebben. Dit keer kwam alles mooi samen.”

Sip en depressief

Of Giri enige opluchting voelde na zijn eerste triomf? “Dat zou ik wel moeten voelen”, zei hij ietwat cryptisch. “Mijn emoties zijn altijd erg schaakgerelateerd. Maar nu ik erover nadenk moet ik opgelucht zijn. Zeker weten.”

Giri en winnen, het is nog even wennen. “Nu snap ik pas waarom Magnus (Carlsen, red.) altijd zo sip en depressief oogt na zijn zeges”, lachte Giri voordat hij zijn vrouw en kinderen opzocht. “Het is niet echt part of the job om toernooien te winnen.”

Lees ook:

Geen balpen, geen horloge, wel een scan

De schaaksport is flink veranderd sinds het ‘sjoemelschaakschandaal’.