Michael van Praag, een geboren bestuurder die van principes weinig last had

Was Michael van Praag de nobele Don Quichot in het bestuurlijke wereldje van het voetbal, de man die tegen windmolens vocht? Hij wekt zelf graag die indruk, blijkt uit het boek dat woensdag over hem verschijnt. Van Praag was jaren de voornaamste voetbalbestuurder van ons land. Hij was lang voorzitter van Ajax, van de KNVB en lid van het Uefa-bestuur. Daar zwaaide hij onlangs af. Volkskrant-journalist Willem Vissers ging in op zijn verzoek om in boekvorm de balans op te maken.

Van Praag was zelf internationaal actief in een periode dat het voetbal bestuurlijk regelmatig ontspoorde, door corruptie, machtsmisbruik en gekonkel. Van Praag - Achter de coulissen van het voetbal geeft een boeiend inkijkje in dat wereldje. Meer nog onthult het boek hoe Van Praag daarin opereerde. Dat was ambivalent: Van Praag paste zich aan én verafschuwde het spel dat hij zelf meespeelde. Een sterk wisselend beeld rijst op: dat van de ‘verbinder’ én de baantjesjager, van de empathische man tussen de mannetjesputters. Een charmeur die hield van diners en de wandelgangen die het duistere dealen veroordeelde maar zelf ook bij Michel Platini even regelde dat de finale van de Europa League in 2013 in Amsterdam werd gespeeld.

Hij bleef uiteindelijk bijna ieders vriend

Hij was de opportunist die gedreven door ijdelheid en persoonlijke ambitie graag steeds hoger reikte. Van principes had hij niet zoveel last. Hij bleef uiteindelijk bijna ieders vriend, ook die van voormalig Fifa-president Sepp Blatter. Van Praag durfde het als enige bestuurder in 2014 in Sao Paulo aan om de al in opspraak geraakte Zwitser openlijk op te roepen zich niet herkiesbaar te stellen. Drie maanden later vloog Van Praag naar Zwitserland om in het eigen restaurant van de Fifa bij een lunch weer alles goed te maken. Blatter heeft veel gedaan voor het voetbal, vindt Van Praag nu. Na de ‘Wiedergutmachungs’-lunch gingen ze ‘verbroederd’ uit elkaar.

Mild is hij ook over Platini met wie hij jaren in het Uefa-bestuur zat. Platini werd geschorst en verbannen omdat hij 1,8 miljoen euro kreeg betaald door de Fifa. Corruptie? Volgens Van Praag had Platini gewerkt voor dat geld en had hij het anders moeten oplossen, door bijvoorbeeld het bedrag terug te betalen. Van een morele veroordeling is bij Van Praag niet echt sprake.

Vissers sprak met veel mensen uit de omgeving van Van Praag, ook met Blatter. Die vertelt nog eens, net als in 2019, dat hij en Platini al hadden bepaald dat het WK van 2022 naar Amerika zou gaan. Ineens belde Platini naar Blatter: hij en zijn kompanen gingen toch voor Qatar. De toenmalige Franse president Sarkozy had dat opgedragen na een gesprek met de emir van het oliestaatje. Nooit sprak Van Praag zich uit tegen Qatar. “Weet je wat het is? Wat is het harde bewijs van corruptie?”

Op zoek naar schouderklopjes

Wie er in geïnteresseerd is, kan ook veel lezen over zijn muzikale talent en zijn vijf huwelijken. En de relatie met vader Jaap, voorheen illuster voorzitter van Ajax. Misschien was zoon Michael wel zijn leven lang op zoek naar schouderklopjes omdat die hij van zijn vader nooit kreeg. Toen hij in 1989 in diens voetsporen trad bij Ajax was het een armlastige club in een gammel stadion, De Meer, achtervolgd door een zwartgeldaffaire. In die tijd konden zelfs geen kerstkaarten worden verstuurd; dat bespaarde 800 gulden. Van Praag behield in 1991 Louis van Gaal voor de club en daarna werd de bouw van de Arena gerealiseerd: de basis voor het huidige, florerende Ajax.

Van Praag was óók naïef. Bij zijn herverkiezing als voorzitter van de KNVB onthielden liefst 21 profclubs zich van stemming. Van Praag had niet door dat zijn houdbaarheidsdatum al was verstreken. Hij ging gewoon door. Zijn campagne in 2015 om Blatter zelf op te volgen bij de Fifa, wat de KNVB enkele tonnen kostte, staakte hij plotseling zelf. Hij had ingezien dat hij geen schijn van kans maakte. Een jaar later probeerde hij voorzitter van de Uefa te worden. Het is vrij pijnlijk om te lezen hoe Van Praag zich liet vernederen door toch af te reizen naar een bijeenkomst in Italië. Die was georganiseerd ter meerdere eer en glorie van tegenkandidaat Aleksander Ceferin. Zwaar teleurgesteld was Van Praag dat bonden die steun aan hem hadden toegezegd hun stem aan de Sloveen gaven. “Er wordt gelogen en bedrogen in die wereld”, stelt hij over de smadelijke verkiezingsnederlaag. Alsof hij dat na al die jaren niet had kunnen weten.

Zelfoverschatting in combinatie met een verkeerde inschatting van het machtsspel in het internationale voetbal? Van Praag vindt zichzelf vooral ‘een bofkont’ dat hij het allemaal mocht meemaken. Een Don Quichot was hij niet. Hij stemde bijvoorbeeld in met de vorige hervorming van de Champions League, om de grote rijke clubs binnenboord te houden, wat de overdaad aan wedstrijden in de hand werkte. Dat dit ten koste ging van het voetbal? Om het voetbal zelf was het hem nooit zo te doen. “Michael van Praag is geboren als bestuurslid”, zo wordt Ruud Gullit geciteerd. Goede bekende Pieter de Waard van Telstar noemt hem “een geweldige vent die je af en toe achter het behang wilt plakken”.

Van Praag - Achter de coulissen van de voetbal
Willem Vissers
Overamstel uitgevers; € 22,99, 336 blz.

Lees ook:

Just Spee neemt het stokje van Michael van Praag over in het Uefa-bestuur

KNVB-voorzitter Just Spee kreeg op het congres van de Uefa in de Zwitserse stad Montreux genoeg stemmen om toe te treden tot het uitvoerend comité.