Met 65 kilometer per uur op de tandem: paralympisch goud voor Bangma en Bos

Het is even voor 11.00 uur plaatselijke tijd als Tristan Bangma op oranje slippers een wit busje uitstapt, en bepakt met drie tassen het velodroom van Izu binnenstapt. In zijn kielzog loopt piloot Patrick Bos, en twee begeleiders die allebei een matras mee naar binnen slepen.

Dit is de dag waarop Bangma, nu 23 jaar, voor de tweede keer in zijn leven paralympisch goud wil halen. Maar nu, ruim twee uur voor de wedstrijd, is er nog tijd voor een klein grapje, en gedraagt iedereen zich nog relaxed.

Bangma is de exponent van een nieuwe generatie parawielrenners die zich specifiek toelegt op de baan. In Rio reed hij als sprinter samen met voormalig winnaar van olympisch brons Teun Mulder. Ze wonnen goud op de kilometer. Daarna besloot Bangma dat hij meer wilde, ook omdat Mulder stopte. Hij wilde harder, en verder, ook om te kijken wat de uitersten van zijn lichaam zijn. Het werd de vier kilometer achtervolging, waar hij na meerdere moeilijke perioden toch goed in werd.

Hoe langer het duurt, hoe groter de grimas

In Tokio rijdt hij samen met ervaren piloot Bos (34 – in Londen en Rio brons met andere partners), die enerzijds natuurlijk ook moet zorgen voor snelheid, maar tevens dat de fiets op de zwarte lijn blijft, de kortste route de baan door. Bangma zit gestroomlijnd achter zijn voorganger, het gezicht helemaal weggestoken achter het grote lijf van Bos. Hij houdt de fiets vast, met de handen op de kruising van frame en zadelpen. Hoe langer het duurt, hoe meer de grimas zichtbaar wordt.

Bangma’s zicht is 1 procent. Vaak maakt hij de vergelijking met twee boterhamzakjes die je over elkaar plakt en waar je doorheen kijkt. Dat is hoe hij de wereld ziet. Licht en donker is te onderscheiden. Hij weet niet beter. Het maakt ook niet uit. Het is deze woensdag het doel om goud te voelen.

Geslaagde stunt

Bangma is niet bang te experimenteren. Afgelopen november deed hij mee aan een project van Vodafone om hem eens alleen te laten rijden. Met behulp van een razendsnelle internetverbinding werd middels sensoren zijn positie op de baan bepaald. Week hij iets te veel van een lijn af, dan hoorde hij dat met een geluidsignaal. Voor het eerst reed een bijna blinde renner alleen. De stunt slaagde, maar voor Tokio kroop Bangma weer op de fiets met Bos.

Bangma geeft lezingen over zijn beperking, en hoe fietsen hem heeft geholpen. Als zijn schema het tenminste toelaat, want het plan van Bangma en Bos op weg naar een gouden medaille zorgt er ook voor dat ze vaak van huis zijn. Bangma is sinds juli niet thuis geweest. Eerst op stage op de Sierra Nevada, daarna op trainingskamp in Portugal. Alles om in Tokio te presteren.

Om 12.46 uur klinkt de eerste luide yes door het stadion. Het duo rijdt in de kwalificatie een wereldrecord. Voor het eerst rijdt een tandem op de afstand onder de vier minuten: 3.59,470, met een gemiddelde snelheid van iets meer dan zestig kilometer per uur. De emotie komt eruit. Vier minuten is een magische grens op de vier kilometer, bij zowel valide- als parasport. Vorige week reed de Amerikaan Ashton Lambie dat voor het eerst, in de validesport. Bos en Bangma hadden het filmpje van die race ter inspiratie nog teruggekeken.

Ingehaald betekent wedstrijd over

Met hun tijd plaatsen ze zich voor de finale, twee uur later. Na het uitfietsen rusten ze een half uur uit op de matrassen die speciaal voor dit doel waren meegenomen. In de finale halen ze de Britse tegenstanders na 3300 meter in. En ingehaald betekent wedstrijd over (misschien wel goed ook, want Bos’ zadel zakte in). Om 15.03 uur is het duo paralympisch kampioen.

Na afloop volgen tranen. Vlak voor de medaille-uitreiking klopt Bos Bangma nog even op de schouders. ‘Goed gedaan man.’ Bangma kijkt even omhoog. Hij denkt aan alles. De voorbereiding, zijn familie, zijn naasten. Hij was sinds Rio al de eerste tandemrijder die op de kilometer onder de minuut dook, en is in Tokio de eerste die vier kilometer onder de vier minuten rijdt. “Ik krijg nu weer kippenvel”, zegt hij na de huldiging. “Deze Spelen zijn geslaagd.”

Lees ook:

Hoe zorg je voor gelijke kansen op een ongelijk speelveld?

Het is de hoeksteen van de paralympische sport: het classificatiesysteem. Maar terwijl de sport professionaliseert, blijven de mensen die de classificaties uitvoeren vrijwilligers.