Ik ben dit jaar nóg meer voor Lewis Hamilton

In een zaaltje in Utrecht mocht ik studenten van de lokale universiteit en wat ander volk deze week iets vertellen over de groeiende vermenging van sport met politiek. Best een ongemakkelijk huwelijk, heb ik ook rond het WK voetbal in Qatar ervaren. De sport heeft zijn eigen regels, waarden, instituties en overheden, en veel mensen in die bubbel willen het liefst zo min mogelijk bemoeienis van mensen uit de grotemensenwereld.

En het is ook heerlijk hoor, op de bank hangend onbekommerd naar sport kijken, zonder bijgedachten. Alsof je een roman leest. Wegvluchten in een andere wereld met zijn eigen taal, codes en verhaallijnen. Als lezer wil je het liever niet weten als de auteur zijn vrouw slaat. Literatuur is autonoom!

Is dat bij sporters ook zo? De les van dat avondje in Utrecht met diverse sprekers: nee, sport is allang niet meer autonoom, al houden sportbobo’s, sponsors, sporters, politici en veel sportjournalisten die illusie graag in stand.

Nog meer autoraces

Vanaf dit weekend buldert het struisvogelcircus van de Formule 1 weer. Daar trekken ze zich niets aan van klimaatdoelen en de opwarming van de aarde. Wie daarover begint, bederft de pret. Het aantal races is doodleuk verder gegroeid, naar 23, met alle vervuilende verplaatsingen van dien. In 2020 waren er nog maar zeventien grand prixs. Plaats van handeling dit weekend: Bahrein. De mensenrechtenreputatie van Saudi-Arabië, volgende week gastheer van onze Max én Nyck, ken ik. Maar wacht even, Bahrein?

De hoogste baas in de Formule 1, Stefano Domenicali, beweerde deze week dat zijn organisatie veel doet om de omstandigheden in dat oliestaatje te verbeteren. Sport is hét middel, zei hij. Nou gaat de Formule 1 al sinds 2004 jaarlijks op audiëntie bij de koninklijke kliek in Bahrein. Heeft dat het land verbeterd? Amnesty International meldt nog altijd ‘ernstige mensenrechtenschendingen’, zoals martelen, mishandelen, verdwijningen en het onderdrukken van de vrijheid van meningsuiting. Arbeidsmigranten zijn er moderne slaven.

Fossiele miljarden

De sportwereld stopt bij dit soort zaken het liefst de vingers diep in de oren. Het gevolg is dat ze een willoze prooi is van de sjeiks met hun fossiele miljarden uit de Golfregio. Van voetbal tot golf tot Formule 1: ze kopen alles op. Zo knelt de relatie tussen sport en politiek steeds meer. Dus zei sportfilosoof Sandra Meeuwsen in dat zaaltje in Utrecht dat de sport niet langer de gesloten oester kan zijn die op a-democratische wijze zijn eigen wetten bepaalt. Het bolwerk van de sport moet opengebroken worden, zei Meeuwsen, en aansluiting vinden bij brede maatschappelijke tendensen en internationale instituties.

Ik heb geen idee hoe dan, maar ik ben het met haar eens. De sport is te mooi en belangrijk om nog langer aan de sport over te laten. Zie, opnieuw, de Formule 1. De autosportbond Fia heeft de coureurs nu verboden politieke of religieuze statements te maken. Alsof het weer 1950 is. De rijders voelen zich als schoolkinderen behandeld.

Lewis Hamilton liet al weten zich niet de mond te laten snoeren. De Brit werd door Verstappen-fans vaak uitgekotst, maar hij realiseert zich welk platform een wereldkampioen heeft. Hij blijft als een luis in de pels aandacht vragen voor diversiteit en mensenrechten. Dat deed hij ook deze week in Bahrein, waar hij openlijk verklaarde dat de sportwereld véél meer kan en moet doen voor onderdrukte mensen in al die dubieuze staten waar hij moet racen. Ik ben dit jaar nóg meer dan ooit voor Lewis Hamilton.