AnalyseNederlands elftal
Het pijnlijke verlies van Oranje kwam niet alleen door de naïeve tactiek en individuele fouten
Na de dreun van Parijs likt het Nederlands elftal de wonden. Schatte Ronald Koeman zijn ploeg te hoog in? Gibraltar komt als geroepen.
Het diepe chagrijn dat de sof tegen Frankrijk (4-0) in hem had opgewekt, was na een groepsgesprek zaterdag wel weg. Ronald Koeman had in die sessie zijn spelers aan de hand van beelden van vrijdagavond genadeloos gewezen op alle tekortkomingen. “Dat is dan confronterend. Ik ben niet iemand die heel veel praat, maar als ik wat zeg hoop ik dat het aankomt", zei Koeman zondag in Zeist.
Groen en geel had hij zich in Parijs geërgerd. Dat zat in heel veel dingen. Koeman somde op: de opbouw van achteruit, het te trage tempo waarmee de bal rondging, het niet nakomen van afspraken, het gebrek aan ‘intensiteit’ en – misschien het ergste – het slappe terugvechten na balverlies.
‘Absurd’ vond hij hoe de eerste goal viel, na twee minuten, waarbij Steven Berghuis, Marten de Roon én Kenneth Taylor opzichtig liepen te klungelen. Erg vond hij het derde Franse doelpunt. “Er waren spelers die niet volle bak mee terugsprintten.”
‘Het verschil met Frankrijk was veel te groot’
Het was al met al een pijnlijke exercitie in Frankrijk, maar bij nader inzien ook de realitycheck dat dit Nederlands elftal blijkbaar nodig had. In de kelder van het Stade de France stonden de spelers er in het eerste uur na de wedstrijd als geslagen honden bij. Met een doffe toon in de zachte stem en holle blik in de ogen zeiden ze dat het ‘een heel zure avond was’ (Cillessen), dat ze hiervan moesten leren (Van Dijk) en dat ze van deze off-day ‘niet in paniek’ moesten raken (Wijnaldum).
Twee dagen met twee trainingen later, zegt Koeman, op zondag: “Het verschil met Frankrijk was veel te groot. Dat is een grote teleurstelling.”
Voor de kwalificatie voor het EK van volgend jaar in Duitsland is er nog geen man overboord. De beste twee landen van de poule plaatsen zich, maar Ierland en Griekenland zijn wel linke outsiders. De vraag is hoe Koeman zich daar straks tegen gaat wapenen. Heeft hij zijn ploeg niet te hoog ingeschat? Want, over het niveau van vrijdag: “Dat had ik niet verwacht.”
Anderhalf jaar lang was Louis van Gaal in staat de beperkingen van de nationale selectie aardig te camoufleren. In de reguliere speeltijd ging er onder diens leiding geen enkele interland verloren; deels omdat veel tegenstanders matig waren, deels ook omdat Van Gaal had gekozen voor een realistisch spelconcept. Met vijf verdedigers stelde hij controle en zekerheid voorop. Het leidde warempel bijna tot de halve finale van het WK in Qatar, al maakte het droogstoppelige voetbal niemand vrolijk, ook veel spelers niet.
Kwaliteiten Oranje worden bijna traditioneel te hoog ingeschat
Koeman kiest weer voor vier verdedigers en drie aanvallers (4-3-3) en daar wijkt hij nu niet vanaf, zei hij zondag in Zeist, ook niet tegen zwaardere tegenstanders. Hij ziet de speelwijze onder Van Gaal (5-3-2) als ‘iets eenmaligs’. “Ik heb absoluut vertrouwen in ons systeem. Ik heb ook geen seconde getwijfeld dat we het anders hadden moeten doen of nu moeten gaan doen. We gaan hiermee verder en het spel wordt beter, daar ben ik van overtuigd.”
Van Gaals keuzes hadden te maken met de inschatting van de kwaliteiten van de groep. Die wordt in Nederland bijna traditioneel te hoog ingeschaald, alsof ‘wij’ immuun zijn voor de internationale tendensen van het moderne voetbal. Het WK bewees al dat balbezit niet heilig is, en kracht, snelheid en variatie bepalende factoren zijn.
Op schrijnende wijze wees Frankrijk erop hoezeer Nederland op die terreinen tekort schoot. Het treffendste cijfer: Nederland had na 21 minuten bijna 70 procent balbezit gehad maar stond wel met 3-0 achter.
Een defensiever en compacter spelsysteem had de spelers tegen de topklasse van Antoine Griezmann en Kylian Mbappe meer houvast kunnen geven. De oranjehemden stonden nu soms veel te ver uit elkaar, wat Frankrijk bij elk foutje genadeloos bestrafte.
Ervaren krachten lieten het afweten
Maar het zou wat tekort door de bocht zijn om alleen de naïeve tactiek de schuld te geven. Tegen zoveel individuele fouten is geen kruid gewassen. En Taylor is nu eenmaal geen Frenkie de Jong. Maar behalve de jonge Ajacied lieten vooral ook ervaren krachten als Virgil van Dijk, Georginio Wijnaldum, Memphis Depay, Jasper Cillessen, Steven Berghuis en Marten de Roon het in Parijs afweten.
Daarvoor was het gemis van Frenkie de Jong en Cody Gakpo geen geldig excuus, net zo min als de afwezigheid van Matthijs de Ligt, die op het WK na één wedstrijd al uit het team verdween. De spoeling bij Oranje is simpelweg dun, zowel aanvallend als verdedigend.
Frankrijk had er wel zes op de bank zitten die bij Nederland vrijwel zeker in de basis zouden staan (Giroud, Camavinga, Thuram, Veretout, Pavard, Fofana). Het is kortom, ook gewoon een kwestie van kwaliteit. Koeman: “Iedereen weet nu weer waar we staan.”
Maandagavond verwacht hij in de Rotterdamse Kuip sportieve revanche van zijn spelersgroep. Nadat De Ligt en debutant Bart Verbruggen na hun buikgriep zaterdag alweer aansloten, trainde ook de herstelde Cody Gakpo zondag weer mee. Of hij in de basis start tegen Gibraltar is nog onduidelijk.
Koeman wil het liefst een zege met grote cijfers. “Gibraltar staat in de poule nu boven Nederland”, zei hij cynisch. “Ik vind dat we er vanaf minuut één alles aan moeten doen om zoveel mogelijk goals te maken.”
