Gegrepen door FC Emmen, maar nooit te serieus

De promotie van zijn Drentse club gaf Peter Middendorp de kans zich opnieuw op zijn geboorteplaats te storten.

Toen FC Emmen in het voorjaar van 2018 promoveerde naar de eredivisie was het groot feest in Drenthe. En toen FC Emmen haar eerste wedstrijden speelde was het ook groot feest. Bij Peter Middendorp, schrijver en columnist, was het geen feest. Hij miste de promotie, omdat zijn vader was overleden en omdat zijn vriendin een vakantie had geboekt, was hij ook niet bij het allereerste eredivisie-duel van Emmen. De rest zag hij wel en dat heeft ‘De dood en de gladiolen’ op geleverd, een mooie bundeling van voornamelijk Volkskrant-columns over het eerste jaar van FC Emmen in de eredivisie.

Middendorp (“er hoefde maar een club slechter te zijn dan wij, en we lachten ons al dood”) neemt een bekende positie in, die van outsider die naar binnenkomt. Dat deed hij ook al in ‘Lange Poten’, toen hij een tijd lang op het Haagse Binnenhof verkeerde en niet door alle politici gepruimd werd. Ondertussen onderhoudt hij een moeizame relatie met zijn geboortestad Emmen, beschreven onder andere in de roman ‘Vertrouwd voordelig’. De reacties van de Emmenaren op dat werk waren niet mals geweest.

Het gevoel dichtbij te zijn

Eén seizoen FC Emmen heeft voor een omslag gezorgd. In wat je een droogkomisch stijl zou kunnen noemen, waadt Middendorp door het voetbalseizoen van de plaatselijke FC. Soms staat hij langs de kant, af en toe zie je hem zitten op de perstribune of bezoekt hij de ‘persmomenten’ van trainer Lukkien. Nooit neemt hij de materie al te serieus. “Dick Lukkien wordt niet gek. Het zit niet in hem, of het wil er niet uit.”

Middendorp bezit de gave om afstand te nemen en je tegelijkertijd het gevoel te geven dichtbij te zijn. “Bijna iedere keer als ik in een stadion ergens naartoe loop, stuit ik op beveiligers (...) Ik dacht, het is wel goed zo. Ik heb hier geen ruimte voor in mijn hoofd. Ik moet er naartoe en het moet nu (...) Ver kwam ik niet (...) Ze duwden alsof ik een koe was of een auto die niet wilde starten.”

De kracht van De dood en de gladiolen zit niet alleen in de observatie en de kanttekening, maar vooral in zijn zoektocht. Hoe verhoudt Middendorp zich tot Emmen (“Dit was mijn club, mijn stadion, mijn allerliefste underdog. Ik zou er als mijn vader van kunnen genieten.”) en de zelfstudie van de heilige drie-eenheid vader-zoon-voetbal. Het bindmiddel van alle stukken.

Onderkaak of half zeven

Vader Joop was een groot sportliefhebber over wie Middendorp schrijft: “Zoveel als mijn vader van sport hield, heb ik later wel eens gedacht, kun je eigenlijk niet eens van sport houden (...) het meest van alles hield hij ervan om – tv aan, onderkaak op half zeven – naar voetbal te kijken en de wereld in de wedstrijd te vergeten.” Door het beschrijven van die persoonlijke kanten van zijn verhaal gaat het boek verder dan de eendimensionale beschrijving van gebeurtenissen of de tweedimensionale analyse van wedstrijdsituaties. Die drie-eenheid vader-zoon-voetbal verschaft het eerste eredivisie-seizoen van FC Emmen een persoonlijke schoonheid die het verdient.

En natuurlijk handhaafde Emmen zich en speelt het dit jaar ook in de eredivisie. “Hadden we Onze-Lieve-Heer in Emmen soms ergens per ongeluk een plezier mee gedaan?”

Peter Middendorp, De dood en de gladiolen. Uitgeverij Prometheus. Prijs € 19,99

In ons dossier boekrecensies vindt u een overzicht van de besprekingen van pas verschenen fictie, non-fictie, jeugdliteratuur en thrillers.