ReportageSchoolvoetbal
Geen scheidsrechter, geen geschreeuw: in Utrecht gaat schoolvoetbal niet meer om winnen
Op het jaarlijkse schoolvoetbaltoernooi, een traditie in veel gemeenten, moet de focus niet langer op winnen liggen, vindt Utrecht. Weg met het bijbehorende fanatisme langs de lijn. Een nieuwe opzet moet ook de minder getalenteerde kinderen met plezier laten bewegen.
Juf Birgit van Bentum roept haar team bij elkaar voor een korte nabespreking. Groep 6 van De Zeven Gaven-school heeft zojuist een wedstrijd gewonnen op het schoolvoetbaltoernooi in Utrecht, dat dit jaar een nieuwe opzet kent. Voortaan moeten alle kinderen weer van de spelmiddagen kunnen genieten, en niet alleen de talentjes uit de klas. Van een prestigeobject dat om winnen draait, wil de organisatie terug naar het oorspronkelijke doel van de competitie: samen bewegen en plezier hebben.
De kinderen luisteren met wisselende aandacht naar de aanmoediging van hun leerkracht. “Het is fijn als iedereen een keer de bal krijgt.” Voor het eerst vormen de jongens en meisjes samen een team. Dat is één van de regelwijzigingen. Van Bentum noemt het een vooruitgang. “Zoiets heeft ook met normen en waarden te maken. Iedereen mag meedoen en iedereen speelt met elkaar. Door zo’n toernooi gemengd te houden, straal je dat als gemeente ook uit.”
Ihab, de tienjarige keeper van De Zeven Gaven (een school in Kanaleneiland met voornamelijk leerlingen die Nederlands als tweede taal spreken) is blij met ‘de meiden’ in het team, van wie sommigen een kop groter zijn dan hij. “We hebben nu meer kracht.” De opdracht van zijn coach, juf Van Bentum dus, is duidelijk: de Fair Play Trofee verdienen. Toch knielt Ihab voor iedere wedstrijd, bekent hij: “Dan bid ik dat we gaan winnen”.
Spelbegeleiders met pedagogische kwaliteiten
Want ja, het zoet van een zege laat zich niet zomaar vervangen door mooie idealen, hoe prijzenswaardig die ook zijn in een tijd van verharde omgangsvormen en bewegingsarmoede.
Met een andere opzet van het toernooi heeft organisator SportUtrecht de focus op winnen en het daarmee gepaard gaande fanatisme langs de zijlijn willen verminderen. “Over de jaren heen is winnen steeds belangrijker geworden”, verklaart projectleider Mats Meijerhof. “Dat hoort ook bij sport, alleen ging dat soms ten koste van de sfeer. Schreeuwende ouders en leerkrachten die alleen de beste voetballers opstellen is niet wat wij beogen met het evenement.”
Juist schoolvoetbal is een kans om kinderen die niet structureel sporten ook in beweging te krijgen, maar dan moeten ze wel speelminuten krijgen en zich vrij voelen om fouten te durven maken. Het is een uitdaging die landelijk geldt, maar Utrecht pioniert met een aantal veranderingen.
Behalve de verplicht gemengde teams voor de groepen 5 en 6 zijn er ook geen scheidsrechters meer. De leerkrachten fungeren als spelbegeleiders. Meijerhof: “Wij geloven dat begeleiders die de kinderen kennen en pedagogische kwaliteiten hebben beter dan vrijwillige arbiters kunnen zorgen voor een positief sportklimaat.” Daarbij is de knock-outfase van het toernooi vervangen door een tweede poulefase, zodat de mindere teams evenveel wedstrijden hebben als de betere.
Meespelen met de jongens
Het toernooi wordt gespeeld over meerdere woensdagen in maart en april, deze week was de aftrap. Ramona van Maarseveen is de moeder van Nouafel, topscorer van De Zeven Gaven. Ze straalt. Bij de vorige editie kreeg haar zoon maar weinig speeltijd, nu staat ieder kind even vaak wissel. Ze vindt het gezelliger dan vorig jaar, zegt ze. Ook omdat het zonnetje schijnt.
De elfjarige Nour, klasgenootje van Nouafel en Ihab, geeft de tegenstanders na de wedstrijd een boks. Geen slappe boks hoor, benadrukt ze, maar een echte. “Ik zei: jullie hebben het goed gedaan.” Maar de Fair Play Trofee zal haar school niet winnen. Die beker is namelijk afgeschaft, omdat de organisatie geen enkele prijsuitreiking meer wilde.
Nour zou graag op voetbal gaan, vertelt ze, maar haar moeder ‘heeft het een beetje te druk’. Daarom is het tienermeisje extra blij dat ze nu met de jongens mag meespelen. Dan kan ze oefenen, zodat ze op het veldje in de wijk straks ook mee mag doen.
Lees ook:
Selectie bij jonge kinderen ‘dient geen nut en de prijs is hoog’
In navolging van het onderwijs deelt de sport kinderen graag in naar niveau en potentie, liefst zo jong mogelijk al. Maar onder de twaalf jaar is het nog niet mogelijk om te voorspellen wie de volgende Frenkie de Jong of Femke Bol wordt. ‘Wat doen we de kinderen aan met al die druk?’
