‘Er rust nog steeds een taboe op seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport’

Ze was dertien jaar en een talentvol volleybalster. Op een dag ontdekt ze dat haar jonge en aardige trainer haar stiekem gefilmd bleek te hebben bij het omkleden. Hij had haar gevraagd een kledingsetje voor beachvolleybal te passen. Ze deed haar verhaal bij de politie. Die vond bij hem thuis veel belastend materiaal, opgeslagen op laptops en usb-sticks. De trainer kreeg acht maanden cel, een werkstraf van 150 uur en hij kreeg behandeling opgelegd.

En Anne van Dijk zelf? Gelukkig kon ze er heel goed met haar ouders over praten. “Erover praten helpt bij de verwerking. Maar dat lukte mij verder met niemand. Mijn omgeving had niet die behoefte. Men keek liever weg. Daar heb ik veel tranen om gelaten. Ik bleef met mijn eigen verhaal zitten, het gevoel dat anderen mij niet geloofden.”

Die ervaring is voor haar nu de motivatie om actief mee te werken aan het platform ‘Sporters helpen Sporters’. Samen met oud-voetballer Theo Janssen drukte ze donderdag in een radiostudio in Doetinchem op een knop voor de officiële lancering. Via het platform kunnen slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag in de sport in gesprek komen met ervaringsdeskundigen, zoals Anne van Dijk en Renald Majoor. Zij bieden een luisterend oor en kunnen bellers advies geven over een vervolg. Van Dijk: “Wij zijn geen meldpunt, maar een wegwijzer. Heel laagdrempelig, onafhankelijk en vertrouwelijk.” Bellen, mailen, appen, alles kan.

Eén op de acht sporters krijgt ermee te maken

Majoor bracht drie jaar terug zijn eigen ervaring met misbruik als jeugdvoetballer bij Vitesse naar buiten. Hij wilde meer aandacht voor seksuele intimidatie, misbruik en ander grensoverschrijdend gedrag in de sport. Hij richtte stichting De Stilte Verbroken op. Er kwam een onderzoek, onder leiding van oud-minister Klaas de Vries. Conclusie: één op de acht sporters krijgt ermee te maken. Negentig procent wordt nooit gemeld. Sportkoepel NOC-NSF richtte het Centrum Veilige Sport Nederland op, met een meldpunt.

Maar slachtoffers kunnen het bellen naar zo’n meldpunt als een drempel ervaren. Ze willen soms gewoon eerst met iemand praten, een lotgenoot. Van Dijk: “De cijfers van De Vries laten zien dat gemiddeld in elk team wel iemand ermee te maken krijgt. Bizar veel. Het aantal meldingen is het topje van de ijsberg. Er rust nog steeds een taboe op. Wij hopen dat ons platform het meer bespreekbaar maakt, dat slachtoffers zich niet meer geïsoleerd voelen.”

Zoals dat dus bij haarzelf het geval was, bij haar volleybalclub in het Brabantse dorp Zeeland. “Zelfs toen de rechter het bewezen achtte, wilden mijn teamgenootjes er niet over praten. Alsof het nooit gebeurd was. Het was ook een lieve trainer, het type ideale schoonzoon. Veel teamgenootjes waren begaan met hem. Sommige van hen waren ook gefilmd. Toch gingen ze er heel anders mee om. Alsof ze zich schaamden. Ook mijn eigen vriendinnen zeiden: Anne, is het wel echt waar? Dan ga je aan jezelf twijfelen.”

Tientallen jaren van zwijgen en depressies

Samen met Renald Majoor voerde ze gesprekken met NOC-NSF, volleybalbond NeVoBo en de commissie-De Vries. Majoor kreeg vorig jaar 270.000 euro subsidie om zich fulltime te richten op zijn stichting. Sporters helpen Sporters is daar een uitvloeisel van. Aan het platform zijn diverse ervaringsdeskundige (ex)sporters verbonden. Zoals oud-wielrenster Petra de Bruin (58) die in 2016 in ‘Nieuwsuur’ na tientallen jaren van zwijgen en depressies haar verhaal deed. Ook Anne Kamminga (22) is erbij betrokken. Als kickboksend tienermeisje werd zij door haar recent veroordeelde coach jarenlang misbruikt. Ook Ilonka Wolfswinkel (32) biedt een ‘luisterend’ oor aan via het platform. Zij werd als atlete van 15 verkracht door haar trainer bij een club in Harderwijk.

Van Dijk: “Wij hebben samen al enkele lotgenotenbijeenkomsten gehad. Dan merk je hoeveel steun je aan elkaar hebt. We begrijpen elkaar goed. Petra en Ilona waren na al die jaren vooral op zoek naar erkenning. Ik heb mijn ervaring wel meteen gedeeld maar ik stuitte op onbegrip. Ik denk dat veel meer slachtoffers dat hebben.”

Volleyballen doet ze inmiddels weer, in Oss. Onlangs verzekerde ze zich van haar havo-diploma. Ze gaat in Nijmegen sportkunde studeren. Samen met Majoor werd ze bij Slachtofferhulp Nederland opgeleid om de gesprekken met lotgenoten die gaan bellen goed te kunnen voeren. “Mijn eigen verhaal heeft de afgelopen jaren mijn leven beheerst. Maar nu kan ik er iets positiefs mee omdat ik er anderen mee kan gaan helpen.”

Lees ook:

Van slachtoffer tot wegwijzer bij misbruik in de sport

“Veel sporters houden hun verhaal stil omdat ze nergens in hun omgeving horen dat iemand iets soortgelijks heeft meegemaakt. Dat was ook voor mij zo", zei Renald Majoor in december in een interview in Trouw.