Ellen (19) uit Slappeterp zorgt voor doorbraak voetballende vrouwen

De vrouw die misschien wel de laatste barrière voor vrouwen in het voetbal gaat slechten, werd geboren in een dorp van tachtig inwoners dat niet eens een voetbalclub heeft. Ellen Fokkema uit het Friese Slappeterp werd daarom al op haar zesde lid van VV Foarút in het naburige Menaam. Daar voetbalde ze altijd met jongens. In de jeugd mag dat. Van het team waarmee ze bij de F-jes begon, zitten er nu zes in de selectie van het eerste elftal. Maar Fokkema mocht tot voor kort niet meer met hen meedoen. De KNVB verbood dat. De reden? Ze is een vrouw.

Vorig jaar diende het bestuur van VV Foarút al een verzoek voor dispensatie in bij de bond, afgelopen winter opnieuw. Twee keer kwam er een afwijzing. Voor eerste elftallen in de A-categorie schrijven de reglementen van de KNVB een strikte scheiding van geslachten voor.

‘Het zou mooi zijn als deze evolutie bij ons in Menaam begint’

“In maart hebben we het opnieuw geprobeerd. Dit keer wilde de KNVB er wel over praten. Het balletje ging rollen”, vertelt bestuurslid Auke Grijpma. “Voor ons is het heel normaal dat Ellen bij de jongens voetbalt. Jammer dat regelgeving dan in de weg staat. Wij vinden dat iedereen moet kunnen voetballen op het niveau dat hij of zij ambieert. Het zou mooi zijn als deze evolutie bij ons in Menaam begint.”

Voor Fokkema zelf is het allemaal heel normaal, voetballen met jongens en mannen. Foarút heeft ook een vrouwenteam maar dat speelt op zo’n bescheiden niveau dat niet aansluit bij haar kwaliteiten en haar ambitie. Fokkema werd al geselecteerd voor de nationale jeugdteams en zelfs twee keer gevraagd door eredivisieclub Heerenveen. Maar ze had geen rijbewijs, moest de havo afmaken en gaf daarna haar HBO-studie verpleegkunde prioriteit. Nu de KNVB het licht op groen heeft gezet, is ze komend seizoen controlerende middenvelder in het vaandelteam van Foarút in de vierde klasse.

“Ik wilde vorig jaar al met mijn vrienden mee naar het eerste, maar dat mocht dus niet. Ik vond dat wel raar”, vertelt Fokkema die haar vakantiewerk op de cardiologie-poli van het ziekenhuis in Leeuwarden dinsdag moest onderbreken voor alle media-aandacht.

‘Genderneutraliteit wordt steeds normaler’

Ze vindt dat de KNVB ‘wel wat laat’ deze proef toestaat. De bond kreeg al eerder verzoeken in deze richting. “Genderneutraliteit wordt steeds normaler”, zegt Fokkema. De KNVB stelt zeker niet ‘laat’ te zijn. “In Europa zitten we in de kopgroep”, meldt een woordvoerder. Hij wijst erop dat gemengd voetbal al in 1986 in Nederland werd geïntroduceerd en sindsdien in steeds meer categorieën is ingevoerd. De pilot-Fokkema is een ‘nieuwe stap’ omdat de voetbalbond zegt te staan ‘voor diversiteit en gelijkwaardigheid’. De proef kan leiden tot aanpassing van de regels.

Bij VV Foarút zijn ze blij: Fokkema is een regelrechte versterking voor het eerste. Op fysieke kracht en in sprintjes moet ze het soms afleggen tegen mannen, erkent ze, maar ze compenseert dat met haar handelingssnelheid en inzicht. “Ik kan een balletje trappen”, klinkt het bescheiden. “Ik ben gewoon een van de jongens en zo behandelen ze me ook.”

Of ze liever met mannen dan met vrouwen speelt? “Meisjes kibbelen en praten wat meer op het veld en er is niet zo veel actie als bij de jongens. Ik hou van actie. Bij de mannen moet ik 110 procent geven. Dat prikkelt mij meer.”

Lees ook: Het verschil tussen voetballende jongens en meisjes? Jongens willen samen snacken

Jongens gaan naar het voetbalveld om te scoren en te winnen, meisjes om lekker samen te sporten. Dat is het cliché. Maar Amerikaanse wetenschappers zien juist vooral gelijkenissen ziet tussen man en vrouw, vooral op het voetbalveld, zo stond in november in het vakblad Women in Sport and Physical Activity Journal.