Een buitenlander als nieuwe bondscoach? Nederland is allang geen gidsland meer

Laten we even de woorden van de Belgische bondscoach Roberto Martínez van begin juni erbij nemen. In een interview in Trouw noemde hij het besluit van de Belgische bond om hem in 2016 als Spanjaard aan te stellen ‘moedig’. Martínez: ”Natuurlijk was er in het begin wat twijfel: waarom een buitenlander? De bond gaf mij de kracht om neutraal te zijn. Ik had geen link met Vlaanderen of Wallonië, dus wisten ze dat mijn beslissingen voetbal-inhoudelijk zouden zijn.”

Het vervolg is bekend. Martínez had niets met de taalverschillen en de politiek die ook altijd een rol hadden gespeeld bij de Rode Duivels. België verloor onder hem van de laatste 27 interlands slechts één keer, is al drie jaar nummer één van de wereld, won vier wedstrijden op dit EK en staat vrijdag in de kwartfinale. Met alle sterren kan hij uitstekend overweg. Hij had met niemand een verleden, heeft geen voorkeuren. Hij laat zich slechts leiden door zijn visie op voetbal.

Trek dan de parallel met de discussie over de opvolging van Frank de Boer die is losgebarsten. De diverse kampjes in het Nederlandse voetbal roeren zich alweer en media schuiven hun favoriete dan wel bevriende kandidaten naar voren.

Jack van Gelder bijvoorbeeld, verbonden aan Ziggo Sport, verstuurde via Twitter zijn wens dat Henk ten Cate en Ruud Gullit het samen maar moeten doen. Dat zijn vaste tafelgasten in zijn talkshow. De Telegraaf, invloedrijk, wil vooral dat een basiseis aan een nieuwe bondscoach ‘de Hollandse School’ moet zijn, dus spelen in 4-3-3, want het kan niet zo zijn dat het ‘Nederlandse culturele sporterfgoed’ nóg eens over de schutting wordt gekieperd. Andere media opteren vooral voor Louis van Gaal, de nestor die het klappen van de zweep kent en past in het profiel dat de KNVB blijkbaar voor ogen heeft. Volgens directeur topvoetbal Nico-Jan Hoogma heeft het Nederlands elftal behoefte aan ‘een chef, een baas, iemand met het aura van Ronald Koeman’.

Een hypotheek op de nieuwe bondscoach

Hoogma maakt daarmee dezelfde fout als tien maanden geleden. Hij legt een hypotheek op de nieuwe bondscoach door terug te grijpen op het verleden. De Boer werd opgezadeld met de ‘lijn-Koeman’ omdat de spelers dat zo graag wilden. Zijn fout was dat hij dat accepteerde. Nu komt Hoogma wéér met Koeman als leidraad op de proppen. En wat is dat precies ‘een chef, een baas, het aura van Koeman’?

Van Gaal is wel het type van een ‘chef, baas’ maar denkt als coach heel anders dan Koeman. Van Gaal zou een oplossing voor de korte termijn zijn, hooguit tot het WK eind volgend jaar in Qatar. Als het begin september weer fout gaat tegen Noorwegen en Turkije is Nederland niet eens op dat WK.

Andere genoemde kandidaten die beschikbaar zijn – Phillip Cocu en Giovanni van Bronckhorst – zijn even beschaafd en voetbalkundig als Frank de Boer maar of ze het gezag hebben om deze groep internationals terug in hun hok te krijgen, is de vraag. Bovendien passen ze het niet in het beeld van ‘een chef, een baas’. Misschien ligt dat anders voor Peter Bosz. Maar hij tekende na zijn ontslag bij Bayer Leverkusen een contract bij Olympique Lyon en is daar net begonnen. Erik ten Hag is weer iets minder een ‘baas’, maar hij verlengde net voor het zomerreces van Ajax zijn contract in Amsterdam.

We zijn allang niet meer dat gidsland

Ze zijn allemaal genoemd, omdat in het wereldje de mening breed wordt gedragen dat een buitenlandse coach een blamage voor het Nederlandse voetbal zou zijn, ‘een gotspe’ (Telegraaf). Alsof Nederland nog altijd een topland is dat het op eigen kracht kan. Bij Ajax waren het het afgelopen seizoen drie Latijns-Amerikaanse spelers (Tagliafico, Álvarez, Martínez) en een Serviër (Tadic) die het verschil maakten in de noodzakelijke mentale en fysieke weerbaarheid. Blijkbaar heeft Ajax, onze beste opleiding, die niet zelf kunnen kweken. Hetzelfde geldt voor de coaching. De KNVB gaat er prat op de beste opleiding van de wereld te hebben maar Koeman, Bosz en Van Bommel (Wolfsburg) zijn momenteel de enige Nederlandse trainers in Europese topcompetities. We zijn allang niet meer dat gidsland.

Willem van Hanegem riep in het AD de KNVB op om Zinedine Zidane te bellen. Die is weg bij Real Madrid en vrij. Ook Rudi Garcia is geopperd: die was succesvol in Italië en bij Olympique Lyon, waar hij Depay na zijn mislukte avontuur bij Manchester United weer aan het voetballen kreeg. De Fransman (57) spreekt vier talen en zit net zonder club.

Zo zijn er in het buitenland vast meer te vinden. Geen ‘baas met het aura van Koeman’, maar gewoon een kundige trainer. Nederland heeft een coach nodig die met onbevangen blik los van alle vaderlandse kampjes en lijntjes, los van de voorkeuren van spelers en de onderlinge gevoeligheden aan het werk gaat. Iemand die niet aarzelt de bezem door de selectie te halen en heilige huisjes ter discussie stelt, een persoonlijkheid die zich realiseert dat meer mentale en fysieke hardheid nodig zijn om met Oranje succesvol te kunnen zijn. Desnoods op de langere termijn. Dan maar even niet naar dat vermaledijde WK in Qatar.

Lees ook:
Frank de Boer vertrekt als bondscoach; KNVB moet snel op zoek naar een opvolger

In een gesprek met de directeuren Nico-Jan Hoogma en Eric Gudde werd dinsdag op het bondsbureau in Zeist beslist wat sinds de roemloze uitschakeling op het EK onvermijdelijk leek geworden.