Dom van Kiki Bertens, breken met Raemon Sluiter?

Kiki Bertens en Raemon Sluiter, de pupil en de coach. Vier jaar trokken ze met elkaar op richting de top van hun sport. Kiki brak met de coach die haar naar de vierde plek op de ­wereldranglijst bracht, een klassering die zelfs voor Nederlands all time beste tennisvrouw Betty Stöve niet was weggelegd. Dom van Kiki? Of nee joh, wijs?

Nadat ik was gestopt met toptafeltennis, heb ik me weleens afgevraagd of ik zou gaan coachen. Kwam niet meteen ‘yes we can’ bij me op. Ik weet hoe lang de weg naar de top is, hoeveel geduld je moet oefenen, hoe gevaarlijk het is te sleutelen aan iemands persoonlijkheid en techniek. Een proces van uitproberen, van schaven en polijsten, blijven motiveren, een plan maken voor het volgende toernooi, het volgende seizoen.

25 jaar reisde ik over de wereld, in het internationale tafeltenniscircuit. Nooit meer topsport, dacht ik bij mijn afscheid.

Nu sta ik toch weer in de zaal te ballen, met jonge talenten van de tafeltennisbond. Het duurde zolang als mijn sportcarrière voor ik wist dat ik zou kunnen coachen.

Een sportcoach moet niet op zoek naar doorsneekwaliteiten, maar naar iemands ‘gekte’, iets waarmee een sporter zich kan onderscheiden. Middelmaat is dodelijk.

Wie een topsporter begeleidt, toont hem of haar de grenzen waar die overheen moet, daagt uit die te overschrijden, soms, niet steeds. Prikkelen zonder te irriteren, zonder de wreedheid die het vuur van het spel dooft. Houdt een coach geen afstand, respecteert en bewaakt die de grenzen van een sporter niet, dan bruuskeert hij het unieke talent van de sporter. Een sporttalent koesteren, iemands unieke ‘gekte’ niet om zeep helpen, maar ­laten bloeien. Bij alle fysieke inspanning en overreding die erbij te pas komen, is coachen een delicate discipline. Met elkaar naar het allerhoogste niveau in de sport reiken vergt van coach en pupil het uiterste aan begrip en communicatie.

Nog meer zelfkastijding

Dat Kiki Bertens afscheid heeft genomen van haar coach is niet goed of fout, is niet laakbaar, het was een bewuste keuze. De diepere beweegredenen houdt ze voor zich. Dat siert haar en ook Raemon Sluiter respecteert de voorbije relatie tussen coach en pupil.

Hij bracht Bertens mentaal en fysiek naar een hoger plan, gaf haar zelfvertrouwen, maakte van haar een bijter, een terriër. Met zijn Rotterdamse accent kon hij een grapje laten landen in het ­verhitte hoofd van zijn speelster: “Hé Kiki, neem nog een kauwgompje.”

Dat ze nog geen grand slam heeft gewonnen ligt volgens velen aan een mentaal tekort dat zich te vaak uit in fysiek ongemak. Voor het winnen van een grand slam is nog meer toewijding nodig, nog meer training, nog meer zelfkastijding. Denkt haar voormalige coach daar ook zo over?

Kiki zelf wil rust, denk ik, ontspanning, minder druk ervaren. Toch blijft ze dromen van een mooie zaterdagmiddag op het gravel van Roland Garros. Ik zie het voor me zoals Kiki het voor zich zou moeten zien. Ze staat daar met de handen omhoog, de zilveren bokaal blinkt in zon en fotografenlicht.

Raemon Sluiter gaf Kiki vertrouwen, staalde haar wil, liet haar over grenzen gaan die ze als speelster niet eerder had geslecht. Ze is nu aangekomen bij de grote paradox in de topsport. Bertens, de sportvrouw die zich vrijmaakt van moeten en willen. Als ze ooit Roland Garros wint – en ik wens het haar van harte toe – zal het niet een Triumph des Willens zijn, maar van het Los­laten.

Marijn de Vries is met zwangerschapsverlof. Komende maanden vervangt Bettine Vriesekoop haar als columnist.